پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : نشنال اینترست نوشت: در جنگ سرد بین ایران و عربستان که امروزه بر خاورمیانه میانه سایه افکنده است، ایران یک پیروزی دیگر به دست آورده است. این بار، پیروزی ایران بر عربستان تا حدود زیادی نتیجه اشتباهی است که خود سعودی ها مرتکب شدند.
به گزارش «انتخاب»؛ دولت سعودی، به همراه متحدانش در خلیج فارس، قطر را در تنگنای سیاسی قرار داد چون تصور می کرد محاصره این کشور سبب خواهد شد تا زمامداران قطر بار دیگر به آغوش بردار بزرگ خود یعنی عربستان بازگردند. علت چننین اقدامی این بود که عربستان تصور می کرد، کشور کوچک قطر در زمینه تجارت، ارتباط هوایی، تأمین مواد غذایی و دیگر کالاها آن چنان به همسایه بزرگ خود وابسته است که نمی تواند برابر محاصره اقتصادی و قطع ارتباط با جهان خارج، دوام بیاورد. اما آنچه در عمل اتفاق افتاده است درست عکس تصوری بود که سعودی ها داشتند.
قطر با قاطعیت، همه خواسته های عربستان از جمله تعطیل کردن شبکه تلویزیونی الجزیره و از همه مهم تر کاهش سطح روابط خود با ایران را که در بزرگ ترین میدان گاز جهان با این کشور شریک است، رد کرد. قطر به دو علت عمده توانست در برابر عربستان از خود پایداری نشان دهد. نخست ایران و تا حدودی نیز به گونه ای شگفت آور، ترکیه که روابط خوبی با عربستان داشت.
ایران و ترکیه به سرعت به قطر کمک کردند تا با شکستن محاصره زمینی، دریایی و هوایی انواع نیازهای خود را از طریق این دو کشور با محموله های هوایی تأمین کند.
عامل دوم ناتوانی دولت سعودی در پی بردن به اهمیتی بود که آمریکا برای روابط خود با قطر قایل بود که مهم ترین علت آن وجود بزرگ ترین پایگاه هوایی آمریکا در منطقه خاورمیانه در خاک قطر است و وزارت دفاع آمریکا برای عملیات خود در سوریه و افغانستان به این پایگاه نیاز دارد. با وجود اظهارات دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا علیه قطر که از بی اطلاعی وی از اهمیت راهبری این کشور برای آمریکا سرچشمه می گرفت، وزارت دفاع این کشور به طور آشکار و پنهان موضع کاملاً متفاوتی در مقایسه با موضع گیری ترامپ در برابر دوحه در پیش گرفت. عربستان به این نتیجه رسید که هر گونه توسل به زور علیه قطر با مخالفت آمریکا رو به رو خواهد شد و به اهداف مهم تر ریاض در زمینه مشارکت راهبردی با واشنگتن در خلیج فارس، آسیب خواهد رساند.
قطر که به علت این دو عامل خود را از خطر مصون می دید، رجز خوانی های سعودی ها را هیچ انگاشت. قطر به دهن کجی های خود در برابر سعودی ها با شور شوق ادامه می دهد. روز ٢٣ اوت، قطر اعلام کرد که قصد دارد روابط دو جانبه خود با جمهوری اسلامی ایران را در همه زمینه ها گسترش دهد و سفیر خود در ایران را در پی گفتگوهای تلفنی وزرای خارجه دو کشور به تهران بازگرداند. این یک پیروزی خیره کننده برای ایران و گامی مهم در جهت عادی سازی مناسبات خود با اعضای شورای همکاری خلیج فارس محسوب می شود، که عربستان بر آن سیطره کامل دارد. نکته دارای اهمیت این که، بهبود روابط میان ایران و قطر احتمالاً تأثیری چشمگیر برای تحولات سوریه خواهد داشت.
ایران و قطر تا کنون در مناقشه سوریه، رویاروی یکدیگر قرار داشته اند و در حالی که ایران از بشار اسد حمایت می کند، قطر همانند عربستان و ترکیه از ملغمه ای از نیروهای مخالف دولت سوریه حمایت کرده اند که به گونه ای فزاینده تحت سیطره افراطیون سنی قرار گرفته¬اند. امروزه قطر درگیر مناقشه خود با عربستان است که در آن از حمایت ایران برخوردار می باشد و به همین علت این احتمال وجود دارد که کمک های مالی خود را به نیروهای ضد اسد اگر نگویم متوقف کند، دست کم کاهش دهد.
نکته مهم دیگر این که، بهبود روابط ایران و قطر با بهبود روابط تهران و آنکارا همزمان شده است. اقدامات نا معقول عربستان علیه قطر باعث شده است تا تهران و آنکارا نیز روابط خود را بهبود بخشند. ترکیه منافع عمده ای در قطر دارد. آنکارا سرگرم ایجاد پایگاه نظامی در قطر است تا دامنه نفوذ خود را در خاورمیانه گسترش دهد. افزون بر این، اردوغان رئیس جمهور ترکیه و امیر قطر روابط دوستانه ای با یکدیگر دارند و گزارش ها حاکی از آن است که در پی وقوع کودتای نافرجام علیه اردوغان در ژوئیه ٢٠١٦، امیر قطر یکصد و پنجاه نفر از نظامیان زبده خود را برای حفاظت از اردوغان به ترکیه اعزام کرد.
اکنون نوبت ترکیه است که اقدام امیر قطر را جبران کند و به همین علت پارلمان ترکیه به دولت این کشور اجازه داده است تا سه هزار نفر از نیروهای خود را برای کمک به امیر قطر جهت تأمین امنیت داخلی به این کشور اعزام کند. در واقع ترکیه از عربستان روی برگردانده و با ایران در ارتباط با تحولات قطر، همراه شده است، هر چند این دو کشور درباره سوریه همچنان با یکدیگر اختلاف دارند.
هم تهران و هم آنکارا تلاش می کنند تا اختلافات خود را در قبال سوریه کاهش دهند و چنین به نظر می رسد که ترکیه برای این منظور همه امتیازها را به ایران می دهد. ترکیه به این واقعیت تن در داده است که نمی تواند اسد را که از حمایت ایران برخوردار است، با توسل به زور برکنار کرد. تغییر موضع ترکیه که از یک سال پیش آغاز شده است روز بیستم اوت به طور رسمی توسط نخست وزیر این کشور اعلام شد. وی گفت ترکیه آماده است تا با مشارکت همه بازیگران عمده، از جمله بشار اسد رئیس جمهور سوریه، بحران این کشور حل و فصل شود.
این برای ایران یک پیروزی بزرگ است. ایران در حمایت از اسد عزمی راسخ دارد و همچنان از نیروهای متحد خود یعنی حزب الله لبنان برای حمایت از اسد، استفاده می کند. در نتیجه، عربستان سعودی به علت اشتباه محاسبات خود که بیشتر از غرور بی جا سرچشمه گرفته است تا عوامل دیگر، راه را برای پیروزی های دیپلماتیک ایران هموار کرده است. دیپلماسی زیرکانه و ماهرانه ایران به همراه شکیبایی بی پایان این کشور، سرانجام به بار نشست. بهبود همزمان روابط ایران با قطر و ترکیه که هر دو دارای جمعیت اکثراً سنی هستند، در عین حال افسانه ١٤٠٠ ساله اختلاف بین شیعه و سنی را بی پایه و اساس می کند. با توجه به این که اکثر شهروندان دنیای عرب سنی هستند، همین مسئله حربه مهمی در زرادخانه تبلیغاتی عربستان محسوب می شد. این حربه به گونه ای فزاینده اعتبار خود را از دست می دهد و روز به روز مشخص تر می شود که اختلاف و رقابت بین عربستان سعودی و ایران، ماهیت کاملاً سیاسی دارد و نه دشمنی دیرینه فرقه ای.