پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
سرویس سیاسی «انتخاب»؛ محسن پورحسین: این روزها گمانه زنی پیرامون آیت الله موحدی کرمانی بیشتر از همیشه شده است؛ خبرهای تازه ای در محافل سیاسی مطرح است که حکایت از نقش جدید او در سیاست ایران دارد .
تازه ترین گمانه ها، خداحافظی او با دبیرکلی جامعه روحانیت مبارز و بر عهده گرفتن ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام است . خودش اما می گوید:« در این رابطه چیزی نشنیدم و با من صحبتی نشده است» رسانه ها اما راوی خبر شده اند : « آیت الله محمد علی موحدی کرمانی که در حال حاضر دبیر کلی جامعه روحانیت مبارز را بر عهده دارد از آیت الله محسن مجتهدشبستری خواسته است تا دبیر کلی این تشکیلات مرکزی روحانیت را بر عهده بگیرد.البته در مقابل پیشنهاد موحدی کرمانی برای دبیر کلی، مجتهد شبستری تاکنون پاسخی نداده است البته رایزنی سایر عناصر جامعه روحانیت به توصیه موحدی کرمانی همچنان ادامه دارد.» این شایعات بعد از آن قوت گرفته که آیت الله محسن مجتهدشبستری از تبریز راهی تهران شده است .
این البته اولین باری نیست که احتمال دبیر کلی آیت الله محسن مجتهدشبستری بر جامعه روحانیت جدی شده است . او یکبار دیگر نیز زمانی که جامعه روحانیت مبارز در پی جایگزین کردن فردی به جای مرحوم آیت الله مهدوی کنی بود از گزینه های جدی دبیرکلی شده بود . در آن زمان بسیاری گمان می بردند سکان هدایت این تشکل روحانی با سابقه به او واگذار خواهد شد .
تحولات اما در آن زمان به شکلی دیگر پیش رفت. مصباحی مقدم ، سخنگوی جامعه روحانیت مبارز ماجرای شبی که اعضای جامعه روحانیت در یک جلسه فوق العاده دبیر کل را انتخاب کردند را اینگونه روایت می کند : «شنبه شب جلسه فوق‌العاده جامعه روحانیت مبارز برگزار شد و آیت‌الله موحدی‌کرمانی با اجماع اعضا به عنوان دبیرکل جدید جامعه روحانیت مبارز انتخاب شد. حضرات آیات امامی‌کاشانی، مجتهدشبستری و موحدی‌کرمانی برای دبیرکلی این تشکل مطرح بودند . البته هیچ‌کدام از این گزینه‌ها خواهان کاندیداتوری برای دبیرکلی نبودند. دبیرکلی آیت‌الله مجتهدشبستری منوط به این بود که ایشان تبریز را رها کند اما با مشورتی که با دفتر رهبر معظم انقلاب انجام دادند، از آنجا که معظم‌له جایگزینی برای ایشان نیافتند و روی ادامه حضور ایشان به عنوان نماینده ولی‌فقیه در استان آذربایجان‌شرقی و امام جمعه تبریز تأکید داشتند، لذا بحث دبیرکلی آیت‌الله مجتهدشبستری منتفی شد.آیت‌الله امامی‌کاشانی نیز با اصرار خود کاندیداتوری برای دبیرکل جامعه روحانیت مبارز را نپذیرفت. لذا کاندیداتوری از طرف خود هیچ کدام از گزینه‌ها مطرح نشده بود و صرفاً به آنان پیشنهاد شده بود. در نهایت پس از رأی‌گیری آیت‌الله محمدعلی موحدی کرمانی بدون حتی یک مخالف به‌عنوان دبیرکل جامعه روحانیت مبارز انتخاب شد.»
جانشین آیت الله در مجمع ؟
بعد از درگذشت آیت الله هاشمی رفسنجانی مهمترین سوال این بود که چه کسی جانشین او در مجمع تشخیص مصلحت نظام خواهد شد ، گمانه ها زیاد اما در نهایت این موحدی کرمانی بود که به عنوان رییس موقت انتخاب شد . این انتخاب موجب شد که برخی تحلیلگران اقبال او را برای رسیدن به کرسی ریاست بیش از سایرین بدانند. در این میان البته کسان دیگری هم بودند که نظری متفاوت داشتند . از جمله این افراد مصطفی میرسلیم است که گفته :« فکر می‌کنم اداره مجمع تشخیص مصلحت نظام برای وی مشکل باشد.»
راستگرای متفاوت
حالا که شایعات و گمانه زنی در مورد آیت الله موحدی کرمانی افزایش یافته بحث ها هم بر سر این بالا گرفته است که اساسا او در کجای سیاست ایران قرار دارد و براساس رفتار شناسی چه قضاوتی در مورد خط مشی این روحانی باسابقه می توان داشت.
در سطح نخست تحلیل در این مورد می توان آیت الله موحدی کرمانی را یک محافظه کار سنتی دانست که البته گاهی تصمیماتش با کسان دیگری که هم چون او در این طیف جای می گیرند بسیار متفاوت بوده. برخی معتقدند اگر طیف سنتی های راستگرا دو سر داشته باشد آیت الله موحدی کرمانی در منتهی الیه چپ این طیف قرار دارد. شاید همین مساله هم موجب شده که او در برخی مواقع تمایلاتی به ایثاگران ، رهپویان و یا حتی جبهه پایداری داشته باشد .
نگاهی به گذشته و تصمیمات سیاسی او در مواقع حساس می تواند تصویری روشن تر از خط مشی آیت الله را در اختیار ما قرار دهد. او در سال 88 در هنگامه برگزاری انتخابات موضعی جالب داشت و گفت :« اينجانب با احترام به همه نامزدهاي مورد تأييد شوراي محترم نگهبان، جناب آقاي دكتر محسن رضايي را تأييد و از درگاه حضرت حق براي ايشان، دوام توفيق مسئلت مي نمايم.»
بعد از آن اما از وقتی در قامت دبیر کلی جامعه روحانیت قرار گرفت تصمیمات مهمی را اتخاذ کرد . در سال 94 هنگامی که همه منتظر انتشار لیست جامعتین برای انتخابات خبرگان بودند ناگهان از قم خبر آمد که برخی افراد به صورت جدی مخالف حضور آیت الله هاشمی رفسنجانی در لیست هستند . حالا نگاه ها به موحد یکرمانی دوخته شده بود . آیا او حاضر بود کسی را که سال ها نزدیکترین روابط را با او داشت و از مهمترین و اصلی ترین افراد جامعه روحانیت بود را حذف کند؟ او یک تصمیم غیر منتظره گرفت؛ با نظر او برای اولین بار لیست جامعه روحانیت و جامعه مدرسین به صورت یک شکل منتشر نشد و او در نامه اش خطاب به آیت الله هاشمی نوشت ::« حضرت آیت‌الله جناب آقای اکبر هاشمی بهرمانی دام عزه
با عنایت به شایستگی‌های علمی، اخلاقی، سیاسی و اجتماعی جناب‌عالی، جامعه روحانیت مبارز حضرت‌عالی را به عنوان نامزد مورد تأیید خود از حوزه انتخابیه استان تهران برای انتخابات مجلس خبرگان رهبری انتخاب نمود. تأییدات بیشتر شما را از خداوند متعال خواستارم. »
آن روزها البته بسیار پرحاشیه و پر خبر بود . اتفاقات منحصر به فردی در سیاست ایران رخ داد از جمله اینکه یک لیست دیگر هم برای انتخابات خبرگان انتشار یافت . فهرستی که به آیت الله هاشمی منسوب شد . مخالفان آیت الله هاشمی حاشیه های زیادی برای این لیست به وجود آوردند و کار را به آنجا رساندند که موحدی کرمانمی که او هم نامش در این لیست بود گفت :« من اصلاً راضی نبودم و نیستم که اسمم در لیست آقای هاشمی باشد و به همین دلیل هم می‌گویم که مردم بدانند، من فقط عضو لیست جامعتین هستم. برخی می‌گویند که من از این لیست خارج شوم که این بی‌معنی است چون من خودم در لیست نرفتم که حالا خارج شوم و ابتدائاً در این لیست نبودم که حالا بگویم من از این لیست خارج می‌شوم. به عموم مردم توصیه می‌کنم که در انتخابات خبرگان، در ابتدای برگه رأی نام آیات یزدی، جنتی و مصباح را بنویسند؛ بنده هم قبل از همه در انتخابات خبرگان ابتدا اسم این سه بزرگوار را خواهم نوشت.»
شاید از این همین نقطه تاریخی است که روابط این دو آیت الله با تغییراتی مواجه می شود . چه اینکه وقتی که سخنگوی جامعه روحانیت از تلاش برای بازگشت مجدد آیت الله هاشمی به جلسات جامعه روحانیت خبر و حتی گفت که ممکن است جلسات در دفتر آیت الله هاشمی تشکیل شود،آیت الله موحدی کرمانی ، رک و صریح گفت :« به هیچ عنوان چنین چیزی ممکن نیست.»
نکته اما این است که این حاشیه های سیاسی موجب نشد روابط صمیمی این دو آیت الله به دلگیری های عمیق منجر شود. همه دیدند که وقتی پیکر آیت الله هاشمی برای نماز در دانشگاه تهران قرار گرفته بود چگونه آیت الله موحدی کرمانی به سمت او رفت، نشست و بر پیکر دوست قدیمی اش گریست. او در اولین جلسه مجمع تشخیص مصلت نظام بعد از درگذشت آیت الله هاشمی درباره او چنین گفت :«از اینکه جای ایشان را در جلسه خالی می‌بینم، کوهی از غم بر دل من نشسته است. به ویژه برای شما اعضای مجمع که سال‌های سال با ایشان اُنس داشتید و از نظرات و دیدگاه‌های ارزشمند ایشان در موضوعات مختلف بهره‌های فراوان برده‌ایداو در اولین جلسه مجمع تشخیص .در سال 1327 آیت‌الله هاشمی در سن 14 سالگی وارد حوزه علمیه قم شد که بنده هم هفده، هجده ساله بودم که از آن سال آشنایی و اُنس بنده تا سال 95 و زمان رحلت ایشان ادامه داشت و فضای عاطفی خوبی بین ما حاکم بود.
شاید در برخی موارد اختلاف نظرهایی هم داشتیم، ولی در بعد عاطفی ما هیچ اثری نداشت و تا پایان عمر شریف ایشان همچنان به قوت خود باقی بود.»
نسبت سیاسی با حسن روحانی
در مورد آیت الله موحدی کرمانی می توان گفت نسبت سیاسی او با دولت حسن روحانی در بسیاری از موارد شباهت هایی دارد با طیف چپ جریان اصولگرا . او از منتقدان حسن روحانی به شمار می رود . حتی وقتی چهره های شاخصی از جامعه روحانیت تلاش کردند برای انتخابات ریاست جمهوری امسال نام حسن روحانی هم در فهرست افراد مورد بررسی این تشکل روحانی برای حمایت احتمالی قرار بگیرد او یکبار دیگر از آن نوع مواضع صریح خود را اعلام کرد و گفت :«این کار امکان پذیر نیست »
او حتی در دولت یازدهم گاهی مواجهه کلامی هم با حسن روحانی داشته است. یکبار در واکنش به این سخنان سخنن روحانی که گفته بود : « این دولت عصای موسی بهدست ندارد و ید بیضایی هم ندارد و آن کلمه‌الله و کسی که می‌توانست با اشاره همه را شفا بدهد ندارد. » این چنین واکنش نشان داده بود:« درست است که دولت نه عصای موسی در دست دارد و نه اینکه ید بیضا در اختیارش است، اما بحمدالله کلید دارد؛ پس این کلید را به کار بیندازد و مشکلات از جمله گرانی سرسام‌آور را حل کند».
نکته اما این است که برخی معتقدند آیت الله موحدی کرمانی تغییراتی در مشی سیاسی اش خواهد داشت و بعد از چند شکست متوالی که به سبب تمامیت خواهی طیفی از جناح اصولگرا رخ داده اکنون نگاهش را به سنتی ها و با سابقه های جناح اصولگرا دوخته است. شاید به همین دلیل هم باشد گه او اخیرا گفته است :« با ناطق نوری خصوصی هم صحبت کردم گفتم چرا نمی آیی جامعه؟ بیا تو هم نظر داری، نظرات خوب داری نظرات خودت ارائه بده، نظرات خوبی داری حیف است نیایی، ولی نمی آید. یک آزرده خاطری از زمان آقای مهدوی داشت و قدری روی او اثر گذاشته بود که آزرده خاطر شده بود و در مجموع من مُصر بودم و هستم که ایشان بیاید.»
آيا دوره جدیدی در زندگی سیاسی آیت الله موحدی کرمانی آغاز خواهد شد؟ سوال مهمی است که برای پاسخ به آن چندان معطل نخواهیم شد. به هر صورت، به نظر می رسد او اگر بنای رفتن از جامعه روحانیت داشته باشد قبل از تحویل صندلی دبیرکلی تغییراتی را کلید خواهد زد .گمانه ای که چندان دور از ذهن نخواهد بود.