تصاویر : روز خلع ید انگلیس از نفت ایران

به گزارش انتخاب ۶۶ سال پیش در چنین روزی سه ماه پس از ملی شدن صنعت نفت ایران که از آغاز قرن بیستم توسط شرکت نفت انگلستان (بریتیش پترولیوم ـ بی پی) عملا به یغما می‌رفت، پالایشگاه آبادان به دست مالک اصلی آن، ملت ایران، افتاد و یکی از دیوارهای استعمار غرب فروریخت.

گزارش خلع ید از پالایشگاه آبادان آخر وقت سی‌ام خرداد ۱۳۳۰ به تصویب مجلس ایران رسیده بود که در عین حال، رأی اعتماد مجدد به دولت دکتر محمد مصدق تلقی شد.

پالایشگاه آبادان در آن زمان و در نوع خود، بزرگترین پالایشگاه نفت در جهان بود. اداره این پالایشگاه از ۳۱ خرداد آن سال در دست شرکت ملی جدید التاسیس نفت ایران (وزارت نفت) قرار گرفت.

دادگاه بین المللی لاهه پنجم ژوئیه (دو هفته بعد) بر ضد ایران که از انگلیسی‌ها خلع ید کرده بود رای داد! و شش روز بعد، ترومن رییس جمهور وقت آمریکا دیپلمات سیار این کشور آورل هریمن را به تهران فرستاد تا برای مسأله نفت، راه حل مسالمت آمیز و مرضی الطرفین پیدا کند. در این میان، در تهران و سایر شهرها به حمایت از دولت دکتر مصدق تظاهرات خیابانی روزانه و متعدد برگزار می‌شد.

ششم آگوست همین سال دولت انگلستان که موفق نشده بود اراده ملت ایران را درهم شکند به حیله، راه مذاکره را پذیرفت. ولی اول اکتبر (۹ مهر ۱۳۳۰) شورای امنیت سازمان ملل که در آن پنج دولت فاتح جنگ جهانی دوم حق رد (وتو) دارند به این بهانه که مسأله نفت ایران می‌تواند صلح جهان(!) را به مخاطره اندازد تمایل خود را به بررسی مسأله اعلام داشت.

هشتم آگوست ۱۹۵۲ دولت دکتر مصدق ورق تازه‌ای را بر زمین زد و از انگلستان بابت همه زیان‌هایی که در طول ۱۵۰ سال به ایران وارد آورده بود غرامت خواست و سی ام آگوست (هشتم شهریور) همین سال، دکتر مصدق پیشنهاد آمریکا برای حل مسأله نفت با انگلستان را رد کرد و ۵۲ روز بعد یعنی ۲۲ اکتبر (سی‌ام مهر ماه) هم به مناسبات سیاسی ایران با انگلستان پایان داد و به این ترتیب پس از قرن‌ها، یک طلسم بزرگ در جهان اصطلاحا سوم شکسته شد.