پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : یک اقتصاددان معتقد است دادن وعده افزایش مبلغ یارانه و رواج مفت خوارگی در جامعه مصداق عینی تعریف کلاسیک از فساد است و فساد به معنای سوء استفاده از امکانات عمومی برای منافع شخصی است.
به گزارش انتخاب به نقل از ایسنا، فرشاد مومنی اظهار کرد: در دانش توسعه کشورهایی موفق هستند که بتوانند تنگنای اصلی جامعه خود را درست شناسایی کنند و برای شناسایی تنگنای اصلی دو گزینه وجود دارد؛ منابع در برابر پسماند (یعنی مشکل اصلی جامعه کمبود ارز و ریال است) یا کمبود خرد و دانایی؟
وی افزود: بخش بزرگی از افراد در طول تاریخ اینگونه می پنداشتند که کمبود ارز و ریال مشکل اصلی جامعه است اما هیچ تجربه موفقی در دنیا نیست که بر اساس این برداشت کوشش های خود را سامان داده باشد. ادعا این است که اگر جامعه‌ای قادر به اتخاذ تصمیمات خردورزانه باشد، کمبود ارز و ریال را به عنوان یک محدودیت در برابر محدودیتهای بی شمار دیگری که بشر دارد تلقی کرده و روی آن فکر می کند.
این استاد دانشگاه که در همایش متخصصان، دانشگاهیان و نخبگان شهرستان بهشهر سخن می‌گفت، خاطرنشان کرد: طبق نظریه دانش توسعه اگر در هر کشوری از جهان مشکل اصلی جامعه را کمبود ارز و ریال بدانند، در کشورهای نفتی چنین برداشتی از تنگنای اصلی جامعه جایگاه ندارد و اگر نظام تصمیم گیری شامل کسانی باشد که قادر به اتخاذ تصمیمات خردورزانه نباشند وفور منابع مایه بدبختی می شود و نظریه نفرین منابع در مورد این مسئله صدق می کند.
مومنی یادآور شد: در ایران در سال های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ کشور مسئله "نفرین منابع" را تجربه کرد؛ یعنی در دوره ای که کشور بی سابقه ترین سطوح تجربه شده درآمد نفتی را در اختیار داشت و بیش از ۶۰۰ میلیارد دلار از محل نفت و غیرنفت به اقتصاد ایران تزریق شد بر اساس داده های سرشماری ۱۳۸۵و ۱۳۹۰ خالص فرصت های شغلی ایجاد شده در بخش صنعت ایران منفی ۴۱۵ هزار نفر شد.
وی با بیان اینکه بر اساس نظر اقتصاددان ها حداقل ۲۵ سال زمان لازم است تا تخریب هایی که اقتصاد و جامعه ایران در سال های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۲ متحمل شد جبران شود، افزود: برای بهتر متوجه شدن موضوع هزینه فرصت تزریق ۶۰۰ میلیارد دلار و دپو کردن منفی ۴۱۵ هزار نفر شغل صنعتی در ایران باید به موفق ترین تجربه اقتصادی سه دهه اخیر یعنی کشور چین توجه کنیم.
مومنی یادآور شد: سازمان بین‌المللی کار چند سال پیش گزارشی را منتشر کرد که رمز موفقیت چینی ها چه بود؟ رمز موفقیت آن ها این بود که توانستند در سطح بی سابقه و تکرار نشده ای در جهان اشتغال مولد ایجاد کنند. در این مطالعه گفته شده که چینی ها در سال های ۱۹۷۸ تا ۱۹۹۶ یعنی در طی ۱۸ سال در مجموع ۳۱۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری کرده و ۲۲۶ میلیون فرصت شغلی ایجاد کردند، در حالی که در ایران طی یک دوره شش ساله ۶۰۰ میلیارد دلار هزینه شد و خالص فرصت شغلی در بخش صنعت منفی بوده است.
این اقتصاددان گفت: طبق مطالعه دکتر فیروزه خلعتبری در مرکز پژوهش های مجلس که در سال ۱۳۹۲ انجام داد، کارنامه اقتصادی دوره مسئولیت آقای احمدی نژاد با کارنامه اقتصادی آقای خاتمی مقایسه شد و نتیجه تحقیقات این شد که در دوره احمدی نژاد در اقتصاد ایران برای دستیابی به هر یک واحد رشد اقتصادی در مقایسه با دوره آقای خاتمی پنج برابر دلار نفتی بیشتر هزینه شد که این موضوع بی سابقه ترین سطح تجربه شده ناکارآمدی و فساد و وابسته کردن اقتصاد ایران به نفت در طی ۵۰ سال اخیر است.
مومنی افزود: در تمام دنیا در زمان جنگ دوره آشفتگی ها است و بهم ریختگی جامعه فساد ایجاد می کند، در حالی که در دوره ۱۰۰ ساله اخیر بالاترین سطح پاکدامنی اقتصادی ایران در دوره جنگ دفاع مقدس صورت گرفت و کسانی که روش علمی برای تحلیل این مسئله ندارند می گویند چون مردم در زمان جنگ احساساتی بودند سراغ کار خلاف نمی رفتند، درحالی‌که پدیده ای که هویت جمعی دارد را باید با متغیرهای جمعی توضیح داد.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: بزرگ ترین رمز موفقیت پاکدامنی در دوره جنگ ایران مربوط به شفافیت اقتصادی است. زمانی که کانون اصلی رانت در اقتصاد ایران شفاف شد پنج پیامد توسعه گرا داشته و این پیامدها موجب شد تا در تاریخ اقتصادی ۴۰ ساله اخیر ایران ۱۷ رکورد در عملکرد اقتصادی بدست آورد که از این میان ۱۴ رکورد در دوره جنگ اتفاق افتاده است.
وی عنوان کرد: زمانی که تصمیم گیری درباره منبع رانتی به عهده مجلس گذاشته می شود پنج پیامد دارد از جمله اینکه هزینه فرصت رانت جویی افزایش پیدا می کند؛ کل دستگاه های اجرایی کشور را در برابر فساد واکسینه می‌کند؛ زمانی که تخصیص دلارهای نفتی مبنای قانونی پیدا می کند دولت باید در برابر تک تک دلارهایی که خرج می کند به ملت پاسخگو باشد؛ زمانی که تخصیص دلارهای نفتی شفاف شد امکان اعمال نظارت های تخصصی مدنی فراهم می شود؛ اگر کسی در کشور می خواهد برخوردار باشد مسیر رانت و ربا و فساد مسدود است و باید از راه تولید منافع خود را به حداکثر برساند.
این اقتصاددان اظهار کرد: امروز دولت می گوید پول مفت به کسی نمی دهیم و هر کسی می خواهد پول بدست آورد باید زحمت بکشد، اما در مقابل برخی کاندیداهای دیگر ریاست جمهوری بر سر توزیع پول مفت با یکدیگر مسابقه می دهند تا در جامعه ایران مفت خوارگی را رواج دهند.
مومنی گفت: دادن یارانه و رواج مفت خوارگی در جامعه مصداق عینی تعریف کلاسیک از فساد است و فساد به معنای سوء استفاده از امکانات عمومی برای منافع شخصی است. یعنی می خواهند با دادن وعده یارانه برای خود محبوبیت ایجاد کرده و رای مردم را جمع کنند، در حالی که کاندیداهای مدعی پرداخت یارانه هنوز بیان نکردند که تامین مالی افزایش یارانه از چه محلی است. یعنی به مردم می گویند که از طریق مفت خوارگی به برخورداری مالی دست یابند.
وی ادامه داد: عزت از طریق مفت خوارگی و فساد جامعه اسلامی ایران تداوم نمی‌یابد، بلکه مردم تحقیر می شوند و زمانی که فساد در جامعه رواج پیدا می کند انواع ناهنجاری های اجتماعی دیگر نیز پدید می آید و در نتیجه امنیت از بین می رود و سپس کسی به دنبال انباشت دانایی و ثروت نمی رود و در جامعه ای که تولید تشویق نشود بحران کمیابی شدت پیدا می کند، زیرا همه می خواهند مصرف کنند، اما کسی نیست که چیزی به موجودی اضافه کند.
این اقتصاددان اظهار کرد: زمانی که بحران کمیابی شدت پیدا کرد مناسبات اجتماعی مبتنی بر ستیز می شود و علم و عقل و اخلاق وجود ندارد و همه مانند راهزن و مافیا عمل می کنند و اکنون جلوه هایی از این رفتارها در مناظره های انتخاباتی ریاست جمهوری مشاهده می شود که به راحتی واقعیت را وارونه جلوه می دهند، تهمت می زنند و اهانت می کنند و این رفتارها نشان دهنده جامعه ای است که تولید در آن بی مقدار است.
مومنی تصریح کرد: فقط مسئله تولید اقتصادی مطرح نیست بلکه در دوره ای که رانتی ها حاکم باشند، تولید اندیشه نیز جرم محسوب می شود و با اهل خرد و فرهنگ و هنر برخورد خشن می کنند و به آن ها می گویند مانند ما رفتار کن؛ یعنی یا چاپلوسی ما را کن یا برو بمیر.