نگاهي به تغييرات ساختار و كاركرد مغز معتادان اينترنت

شرق نوشت:  تاثيري كه استفاده درازمدت از اينترنت روي نحوه تفكر، تمركز و پردازش مغز ما مي گذارد، موضوعي است كه سال هاست دانشمندان را به خود مشغول كرده و باعث بحث و جدل هاي بسيار شده است. حالاديگر مدت ها از زماني كه بچه ها و نوجوانان به صورت معمول هر روز ساعات زيادي از روز را به اينترنت اختصاص مي دهند، مي گذرد.

اينترنت جزيي از زندگي آنهاست و به يك عادت و فراتر از آن، اعتياد تبديل شده است و آنها قسمتي از سال هاي حساسي را كه شخصيت شان در آن شكل مي گيرد، صرف وب گردي مي كنند. گرچه تعريف اعتياد آنلاين در ميان پژوهشگران مختلف متفاوت است، اما يك تحقيق تازه نشان داده است كه استفاده افراطي از اينترنت واقعا به صورت فيزيكي، مغز ما را تغيير مي دهد و مدارهاي نوروني ما را دستخوش دگرگوني مي كند. نتايج اين تحقيق در شماره سوم ژوئن مجله PLoS ONE منتشر شده است.
    
    اعتياد را به صورت ساده مي توان بيماري مغزي اي تعريف كرد كه در صورت درگير كردن شخص باعث مي شود وي به صورت وسواس گونه از چيزي استفاده كند يا دست به كاري بزند، در حالي كه اين كار تاثير بدي روي سلامت، موقعيت و عملكرد اجتماعي وي دارد. به رغم كارهايي كه در زمينه اعتياد به اينترنت انجام شده است، هنوز پژوهشگران حتي در تعريف اين اعتياد هم با هم هماهنگ نيستند. مثلاراهنماي آماري و تشخيصي اختلالات ذهني يا DSM كه مرجع معتبر پژوهشگران براي تعريف و تشخيص اختلالات روان پزشكي است، تعريف دقيق و كاملي از اين اعتياد عرضه نكرده است. بيشتر پژوهشگران هنوز از پرسشنامه اي هشت سوالي براي تشخيص اعتياد اينترنتي اشخاص استفاده مي كنند. اين پرسشنامه در سال 1998 توسط «كيمبرلي يانگ» تنظيم شده است و در آن سوالاتي از اين دست وجود دارد: آيا از اينترنت به منزله وسيله اي براي فرار از مشكلات يا تخفيف اضطراب استفاده مي كنيد؟ آيا به خاطر اينترنت از رابطه با يك نفر يا يك موقعيت شغلي، تحصيلي يا حرفه اي خوب صرف نظر كرده ايد؟
    اما چين به عنوان كشوري كه مطابق آمارها، 24 ميليون معتاد به اينترنت دارد، منتظر تعريف شدن اين اختلال نمانده و سعي كرده است تحقيقاتي عملي در اين زمينه انجام دهد.

تخمين زده مي شود كه تنها پنج تا 10 درصد آمريكايي ها به اينترنت معتاد باشند، در حالي كه درصد معتادان اينترنتي چين خيلي بالاست. دلايل مختلفي براي بالابودن اعتياد اينترنتي در چين ذكر شده است. اولين دليل را در دسترس بودن اينترنت ارزان قيمت و فراگير بودن كافي نت ها در سطح شهرها مي دانند، اما بعضي ها ژرف تر به قضيه نگاه مي كنند.

آنها معتقدند در جامعه اي كه مردم مجبورند هر روز 10 ساعت كار كنند و شش روز از هفته سر كار باشند، اينترنت، تنها مجراي گريز از فشار كار طاقت فرساست. شايد بازي هاي آنلايني كه به يك كارگر سخت كوش چيني امكان مي دهد در عالم رويا، قهرمان شود و يك امپراتوري بسازد، تنها دلخوشي يك چيني باشد.

در حقيقت ميزان وابستگي به بازي هاي آنلاين در ميان چيني ها آنقدر بالاست كه براساس خبر جالبي كه به تازگي منتشر شده است، زندان بانان يك زندان، محبوسان را مجبور مي كردند هر روز مدت زيادي بازي كنند تا با به دست آوردن طلاي مجازي و به فروش رساندن آن، مبلغي از آن را از آن خود كنند. چندين پژوهش، استفاده افراطي از اينترنت را با افسردگي، عملكرد ضعيف درسي، افزايش تحريك پذيري و اشتياق غيرطبيعي براي آنلاين شدن مرتبط مي دانند.
    
    با اين مقدمه طولاني مي رسيم به شرح پژوهش جديدي در مورد اعتياد اينترنتي. در اين پژوهش سعي شده نشان داده شود اينترنت واقعا مي تواند ساختار فيزيكي مغز ما را تغيير بدهد و تغييراتي كه در نتيجه آن ايجاد مي شود، منحصر به تغييرات عملكردي نيست.
    پژوهشگران در اين تحقيق، 18 دانشجوي چيني را كه 10 ساعت در روز و دست كم شش روز هفته مشغول اينترنت و بازي هاي آنلاين بودند، انتخاب كردند و سعي كردند با انجام ام. آر.آي روي مغز آنها و مقايسه آن با مغز 18 جواني كه كمتر از دو ساعت در روز وارد اينترنت مي شدند، تغييرات ساختماني مغز را جست وجو كنند.
    پژوهشگران دريافتند كه واقعا تغييراتي در نتيجه استفاده از اينترنت در مغزها ايجاد مي شود. يكي از آنها كاهش ماده خاكستري قشر مغز در بعضي از نواحي به ميزان 10 تا 20 درصد بود. كورتكس مغز در قسمت پيش پيشاني خلفي جانبي، قسمت سينگوليت دمي قدامي، ناحيه حركتي ضميمه اي و قسمت هايي از مخچه، اين ميزان كوچك شدن را نشان مي دادند. اين كوچك شدن را مي توان با كاهش نيروي مهاري كه براي اجتناب از اعمال نادرست لازم است و همچنين كاهش خودآگاهي افراد از اهداف شان در ارتباط دانست. اما سوال اين است كه اين كاهش حجم ماده خاكستري، واقعا يك تغيير بد است يا يك تغيير واكنشي براي سازگاري با كاري كه از مغز كشيده مي شود؟ برخي از محققان اعتقاد دارند همان طور كه يك ورزشكار متناسب با نوع ورزشش برخي از عضلاتش را پرورش مي دهد و بر حجم آن مي افزايد و در مقابل روي برخي از آنها كه به كارش نمي آيد، كار نمي كند، اين تغييرات، بيشتر واكنشي هستند و نمي توان آنها را بد قلمداد كرد.
    در سال 2006 هم مغز رانندگان تاكسي لندن با مغز رانندگان اتوبوس اين شهر مقايسه شده و معلوم شده بود كه چگالي ماده خاكستري در هيپوكامپ خلفي (منطقه اي كه در راهبري و ايجاد يك نقشه دروني در ذهن و حافظه مهم است) رانندگان تاكسي در قياس با مغز رانندگان اتوبوس بيشتر است. در حالي كه رانندگان تاكسي لندن بايد يك شبكه لابيرنتي و پيچيده متشكل از 15 هزار خيابان را بدانند، رانندگان اتوبوس بايد مسير مشخص و سرراستي را طي كنند و طبيعي است كه مغز رانندگان تاكسي بايد متناسب با كارشان، سازگاري لازم را پيدا كند.

    اما تغييرات مغز معتادان اينترنتي، منحصر به ماده خاكستري نيست و تغييراتي هم در ماده سفيد آنها پيدا شده است. ماده سفيد مغز، قسمت هاي مختلف مغز را به هم مربوط مي كند. بر اساس تحقيق انجام شده، مشخص شد كه ماده سفيد در شيار پيرامون هيپوكامپ راست معتادان اينترنتي افزايش يافته است. اين قسمت در تشكيل حافظه و بازيابي آن نقش دارد و طبيعي است كه در وب گرداني كه به صورت موقت نيازمند به حافظه سپردن و بازيابي اطلاعات هستند، افزايش داشته باشد.

    از سوي ديگر ماده سفيد، بازوي خلفي كپسول داخلي چپ كه در اعمال شناختي و اجرايي نقش دارد، در مغز معتادان اينترنتي نسبت به بقيه جاها كاهش نشان مي داد. اين تغيير را مي توان با كاهش نيروي تصميم گيري اين افراد مرتبط كرد. البته مسلما براي بررسي دقيق تر تغييرات ساختاري و عملكردي اينترنت روي مغز به تحقيقات بيشتري نياز داريم، تحقيقاتي كه بايد روي افراد بيشتري با كارها و عادات آنلاين مختلف انجام شوند.