پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : یکی از نواحی مغز که اکثر دانشمندان و متخصصان مطالعات زیادی بر روی آن انجام داده اند و اطلاعات زیادی درباره این ناحیه به دست آورده اند مخچه مغز است.
ناحیه مخچه که در حدود ۱۰ در صد از کل حجم مغز را اشغال کرده است در حدود ۵۰ درصد از عصب های مغز را در خود جای داده است.
بر خلاف تمام قدرت این ناحیه در پردازش اطلاعات، به نظر می رسد بخش بزرگی از پردازشی که این ناحیه انجام می دهد مربوط به مواردی است که در ناخودآگاه انجام می شود. اما عصب شناسان در مطالعات اخیر خود به این نتیجه رسیده اند که مخچه نقش مؤثری در رفتارهای پرسش و پاسخی ایفا می کند. این رفتارها در واقع پایه بسیاری از رفتارهایی است که انسان ها در طول زندگی خود آن ها را انجام می دهند.
این یافته ها نه تنها باعث باز شدن راه های جدید در مطالعات دانشمندان بر روی نواحی از مغز که مربوط به رفتارهای حسی حرکتی انسان ها است بلکه نشان می دهد که عصب هایی به نام گرانول که بخش بزرگی از مخچه را به خود اختصاص داده اند به گونه ای عمل می کنند تا پیش از این دانشمندان در مورد آن کوچکترین اطلاعاتی نداشته اند.
بر اساس آنچه مارک واگنر یکی از محققان دانشگاه آکسفورد در گزارش های خود به آن اشاره کرده است،با توجه به این واقعیت که بخش بزرگی از مخچه در اشغال عصب ها است پس می توان دید بازتری نسبت به عملکرد مغز در خصوص یافتن راه حل هایی برای مسائل گوناگون داشت. از طرفی می توان به این نتیجه رسید مخچه نقش بزرگی در رفتارهای حرکتی انسان ها بر عهده دارد.
به عقیده این دانشمند یافته های اخیر نشان دهنده این واقعیت است که باید مطالعات تخصصی تری بر روی سایر نواحی مغز انجام گیرد و سپس یافته ها در کنار یکدیگر قرار گیرند تا بتوان به عملکرد واقعی مغز و نقش آن در بدن انسان پی برد.
همان طور که می دانید مخچه درقسمت پشتی مغز قرار دارد و بیشترین ارتباط میان این ناحیه از مغز و ناحیه ای به نام قشر حرکتی وجود دارد. قشر حرکتی ناحیه ای از قشر جلویی مغز است که مسئول اعمالی مثل برنامه ریزی، کنترل و اجرای حرکات داوطلبانه در انسان است.
این در حالی است که مطالعات انجام شده پیش از این ارتباط مخچه با رفتارهای شناختی انسان مثل توجه کردن و اعمال زبانی به اثبات رسیده است. در واقع در مطالعاتی که بر روی سلول های گرانول انجام شده است، نقش و ارتباط این سلول ها با اعمال حسی حرکتی مشخص شده است.
به همین دلیل است که آسیب دیدن مخچه افراد باعث بروز مشکلاتی از قبیل عدم تعادل در افراد آسیب دیده می شود. این افراد حتی در انجام فعالیت های حرکتی مانند بالا و پایین آمدن و همچنین ایستادن در حالت تعادل دچار مشکل هستند.
لیکون لیو یکی از محققان حوزه اعصاب بر این باور است که اولین چیزی که در رفتارهای افراد دچار آسیب مخچه مشاهده می شود نقص در هماهنگی حرکتی است.
برای اینکه چگونگی عملکرد مغز در کنترل ماهیچه ها مشخص شود مطالعه ای بر روی موش ها در دانشگاه استفورد انجام شده است. در این مطالعات از روشی به نام تصویر برداری فوتوکلسیم دوتایی برای مشاهده عملکرد سلول های گرانول استفاده شده است. این روش امکان کنترل و ثبت رفتارها در زمان واقعی را به محققان می دهد.
در تصویر زیر نمونه ای از این تصویر برداری نشان داده شده است. رنگ سبزی که در این تصویر مشاهده می شود در واقع نتیجه استفاده از موادی به نام پروتئین فلورسنت سبز یا GFP است.
تصویر متن 1
این پروتئین به طور طبیعی توسط موجوداتی مانند عروس دریایی تولید می شود. این پروتئین می تواند بدون کوچکترین آسیبی برای سلول به ژنوم تزریق شود و به برای مشاهده رفتارهای حرکتی و عملکرد سلول های گرانول در مخچه موش ها و حیواناتی از این قبیل مورد استفاده قرار گیرد.
اما برای مشاهده عملکرد مخچه در موش ها، محققان در ابتدا دانشمندان موش ها را مجبور به حرکت کردن کردند و آن ها برای به حرکت در آوردن موش ها از آب قند به عنوان یک محرک استفاده کرده اند. هدف دانشمندان از انجام چنین رفتاری مشاهده عملکرد مخچه در اعمال واکنشی بوده است. اما چیزی که در نهایت دانشمندان به آن وجود ارتباط میان سلول های گرانول و آنچه که موش ها در پاسخ به دریافت آب قند نشان می داده اند، رسیده اند.
بر اساس آنچه دانشمندان در گزارشات خود از این تحقیق منتشر کرده اند هنگام دریافت آب قند، برخی از سلول های گرانول در مخچه سوخته می شوند این در حالی است که برخی دیگر از سلول های گرانول هنگامی که موش ها در انتظار دریافت آب قند بوده اند فعال می شده است. زمانی که موش ها آب قند را دریافت می کرده اند بخش دیگری از سلول های گرانول در مخچه از حالت آماده باش و فعال خارج می شده اند.
این روند در واقع بخشی از اتفاقاتی است که در هنگام انجام فعالیت های واکنشی در مغز انسان رخ می دهد. به گفته جسیکا هال از موسسه اکستریم تک، این اولین باری است که بخشی از مغز به عنوان مسئول هم در اعمال حرکتی و هم اعمال واکنشی شناخته می شود .
نکته مهم ای است که این مطالعات تنها بر روی موش ها انجام شده و نتایج آن تنها در خصوص این حیوانات قابل استناد است و تا زمانی که این مطالعات بر روی انسان ها انجام نشود نمی توان نتایج آن را به انسان ها و عملکرد مخچه در انسان تعمیم داد.