پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : یک استاد دانشگاه تهران به مناسبت فرا رسیدن چهلمین روز درگذشت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی دل‌نوشته‌ای را در سوگ ایشان نوشته است.
متن کامل دل‌نوشته غلامعلی افروز، استاد ممتاز دانشگاه تهران به شرح زیر است:
هوالعلیم
آیت‌الله هاشمی رفسنجانی
آیت صلابت و صبوری
اسوه اعتدال و اعتلا
در نگاه روان‌شناسی رشد و تحوّل و از منظر آموزه‌های قرآنی، شخصیت انسان‌های رشد یافته به مثابه شجره طیبه‌ای است که یک تناسب و توازن زیبا در ریشه، تنه و شاخه‌ها و شکوفه‌های آن مشهود می‌گردد. به سخن دیگر، تعالی و شکوفایی شخصیت انسان‌های رشد یافته در گرو تعادل، توازن و هماهنگی و یکپارچگی همه شاخه‌های وجود، همه جلوه‌های نیکوی شخصیت انسان در حیات فردی، خانوادگی، اجتماعی و فرهنگی در بستری از ارزش‌های اخلاقی و معنوی می‌باشد.
همین است که از جمله ویژگی‌های شخصیتی انسان‌های خلاّق و خلاّق‌پرور، در کنار هوشمندی و تفکّر واگر، خصیصه‌هایی همچون بلندنگری، مطلوب‌اندیشی، گشاده‌رویی، صبوری، تعاملات مطلوب اجتماعی، اندیشه تلاشمداری، نیایش و توکل، وحدت درونی، هماهنگی و رشد همه‌جانبه جلوه‌های خوش‌آیند منش دل آرام ایشان می‌باشد.
همین است که انسان‌های خودبین و متکّبر، حسود و بخیل، خودشیفته و خودپرست شخصیت خود را در یک حصار روانی محبوس می‌نمایند و به رغم بزرگ شدن، درخت وجودشان از جوانه‌ها و شکوفه‌های پر طراوت محروم می‌ماند.
این جانب بیش از چهل سال از دور و نزدیک حضرت آیت‌الله هاشمی را به نیکی می‌شناختم، با آن راحل جنّت‌مکان بسیار مأنوس بودم و از محضرشان درس‌ها آموختم.
در موقعیت‌ها و شرایط متفاوت روانی و اجتماعی، فرهنگی و سیاسی با ایشان گفت‌وگو داشتم، همیشه ثبات فکری، صلابت و کرامت شخصیت، گذشت و مروّت، بلنداندیشی و امیدآفرینی آیت‌الله هاشمی برایم فوق‌العاده مهم و ارزشمند بود و به نیکی شاخه‌ها و شکوفه‌های پراعتلای شخصیت محبوب و متعالی اثربخش معظم له را شاهد بودم.
آیت‌الله هاشمی رفسنجانی با صبغه علمی و فرهنگی و دغدغه‌های ارزشی در هر شرایط و موقعیتی که مسوولیت خاصی را پذیرا می‌شدند، با اندیشه و بصیرت، مطالعه و مشورت، آینده‌نگری، بلنداندیشی، با همّت والا و عزم راسخ و تلاش پیگیر و توکّل به خدا، شایسته‌ترین و بایسته‌ترین تدابیر و اقدامات را مبذول می‌نمودند.
در گرویدن به جرگه طلاّب علوم دینی، ایفای رسالت دینی و فرهنگی، در ریعان جوانی جایگاه اصیل خود را در حوزه‌های علمیّه دینی استوار نموده و با عمیق شدن در مفاهیم و آموزه‌های دینی و ارائه نظریه‌های خلاّقانه در حوزه‌های مختلف تا مقام اجتهاد و تفسیر تخصصّی قرآن کریم به ویژه تفسیر جغرافیایی و جهانی قرآن تلاش می‌نمایند و در این راه توفیقات پر برکتی می‌یابند.
در پیوستن به نهضت حاکمیت ارزش‌های اسلامی و همراه شدن با قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ و همدلی و همگامی با امام خمینی (ره) از هیچ تلاش و جانفشانی فروگذار نبودند و در طریق پیروزی انقلاب اسلامی سال‌های متمادی آوارگی، زندان و شکنجه را به جان خریدند و جامه زیبای صبر را بر تن کرده و الگوی نیکویی از یک مجاهد نستوه را ترسیم نمودند.
حضرت ایشان از همه فرصت‌ها، ولو در زندان، برای دانش‌افزایی تخصصی و تولیدات علمی و فرهنگی با نگاه قرآنی، با صبوری و امیدآفرینی بهره می‌بردند.
با پیروزی انقلاب اسلامی ایران به عنوان نزدیک‌ترین یار و یاور امام خمینی (ره) در حساس‌ترین جایگاه‌ها قرار گرفته و در سال‌های آغازین جنگ تحمیلی با حکم امام راحل فرماندهی جنگ و دفاع مقدّس را عهده‌دار شدند.
در کرسی ریاست مجلس شورای اسلامی با اولویت دادن به طرح‌ها و لوایح ملّی و تحوّل‌آفرین، ماندگارترین قوانین را به تصویب رساندند. بدون تردید یکی از این قوانین مترقّی و پر افتخار در قلمرو تعلیم و تربیت کشور، قانون تأسیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی است که زمینه تحت پوشش قرار گرفتن هزاران نفر از کودکان و نوجوانان محق استثنایی را فراهم نمود.
دوران ریاست‌جمهوری آیت‌الله هاشمی رفسنجانی از پرشکوه‌ترین و پربرکت‌ترین برهه‌های چند دهه اخیر است. به رغم بسیاری از نارسایی‌ها و محدودیت‌ها، آهنگ رشد علمی و فرهنگی، سازندگی و آبادانی در گستره ایران اسلامی طنین‌افکن شد.
حضرت آیت‌الله هاشمی با درایت مدّبرانه کرسی ریاست مجلس شورای اسلامی و جایگاه ریاست‌جمهوری را با منبر پر قداست امامت جمعه تهران پیوند زده و با بهره‌گیری از فرصت‌های طلایی نماز جمعه مهم‌ترین مسائل، چالش‌ها و نیازهای جامعه اسلامی ایران را به زیباترین و اثربخش‌ترین زبان با اقشار مختلف مردم، با بازتاب جهانی آن، در میان می‌گذاشتند و سیاست‌های راهبردی و تدابیر مؤثر را مطرح می‌نمودند.
به عنوان مثال ارائه پیشنهاد مستدل و منطقی برای طراحی و آغاز عملیات متروی تهران و کلانشهرهای ایران اسلامی در دهه یک هزار و سیصد و شصت در جایگاه نماز جمعه با وجود بسیاری از مخالفت‌ها و مقاومت‌ها، نهایتاً مقبول واقع می‌گردد و امروز، همگان حقانیّت آن اندیشه والا و تدبیر خردمندانه را می‌ستایند. طرح تأسیس دانشگاه آزاد اسلامی برای رشد علمی کشور نمونه دیگری از بلنداندیشی آن استاد فرزانه و متفکّر و خلاّق بود که در سکّوی نماز جمعه تهران مطرح نمودند و امروز، به رغم برخی کاستی‌ها به بار نشسته و صف و نوبت ورود فارغ‌التحصیلان متوسطه را به دانشگاه‌ها به حداقل رسانده است. شایان ذکر است که در اوایل دهه شصت کمتر از ۱۰ درصد از دیپلمه‌های داوطلب ورود به مراکز آموزش عالی کشور توفیق ثبت نام در دانشگاه را می‌یافتند اما امروز شاهد آن هستیم که همه جوانان دیپلمه در صورت تمایل می‌توانند در یکی از رشته‌های تحصیلی در واحدهای دانشگاهی موجود در گستره ایران اسلامی مشغول تحصیل شوند.
یقیناً نقش اثربخش و ماندگار حضرت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی از بدو شکل‌گیری مجلس خبرگان در مقام مشاورت عالی مقام معظم رهبری، به خصوص در تصویب سیاست‌های کلان ملّی در بستر ارزش‌های فرهنگی و با نگاه بین‌المللی فوق‌العاده حساس، مهم، ارزشمند و مغتنم بود.
الحق آن راحل دیار جاودان، اندیشمند علمی و فرهنگی، شخصیت وارسته و فرزانه، آیینه زلال تاریخ پویای قرن حاضر، اسوه نستوه، پر صلابت و صبور، شجاع و مدیر و مدبّر، تلاشمدار متوکّل، متفکّر خلاّق جهان اسلام، محبوب قلوب وارستگان و فرزانگان آیت‌الله هاشمی رفسنجانی حیات پربرکتش از زیباترین مصادیق شجره طیبّه پرشکوه و پربرکت در بوستان هستی می‌باشد.
افسوس که در مواقعی، بعضی از ساده‌لوحان سطحی‌نگر، دوستان ساده‌اندیش، واماندگان کم‌بصیرت، شهرت‌طلبان بی‌پروا، حسودان تنگ‌نظر، بخیلان خودنگر، انحصارگران پرنفاق، قدرت‌طلبان خودشیفته، پریشان‌فکران لجام‌گسیخته، مغرضان تیره‌دل نتوانستند و یا نخواستند، حقیقتِ وجود، بزرگی و عظمت شخصیت جهانشمول، فخر و عزّت مسلمانان آزاده را به نیکی بشناسند و خواسته یا ناخواسته مظلومیت آن بزرگ مرد تاریخ اسلام را مضاعف و محبوبیت ایشان را بر فراز عصرها و نسل‌ها جاودانه نمودند؛ چرا که شخصیت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی آمیزه‌ای از اخلاص، صبوری، تلاش و توکّل بود و خدا یاور بندگان مخلص، صبور و پرتلاش است.
از خالق مهربان برای آن راحل جنّت‌مکان علّو مقام و برای همه یاران و رهروان صدیق ایشان سلامت و صبوری و تلاشمداری مسألت دارم.
دکتر غلامعلی افروز
استاد ممتاز دانشگاه تهران