ترامپ و استرداد گولن

روابط امریکا و ترکیه در چند سال اخیر تحت تأثیر روند تحولات منطقه‌ای بخصوص شرایط موجود در سوریه و مسائلی مانند استرداد عبدالله گولن، روحانی مخالف دولت، تا حدودی با تنش های فراوانی مواجه بود؛ بالاخص زمانی که امریکا در سوریه از کردها حمایت کرد، این تنش‌ها شدت گرفت. زیرا ترکیه، قدرت‌گیری کردها در سوریه و تلاش آنها در اقلیم‌سازی - با حمایت واشنگتن - را به‌عنوان مسأله‌ای نگران‌کننده تلقی می‌کند و همین مسأله انتقاد شدید ترک ها از کاخ سفید را بر انگیخته بود.

به گزارش انتخاب، همزمان با این اختلاف نظر دو طرف، مسأله عبدالله گولن و عزم اردوغان برای مقابله با جریان سیاسی و تشکل‌های حامی وی، بر تنش‌های اوباما و اردوغان افزود. چرا که امریکا موافق سرکوب جنبش گولن از سوی آنکارا نبود و با‌وجود اینکه مقامات ترکیه بارها تقاضای استرداد گولن از امریکا را مطرح کردند و هر بار این مسأله از جانب مقامات واشنگتن رد شد و مورد موافقت قرار نگرفت.

با توجه به تغییر ریاست جمهوری در امریکا و روی کار آمدن دولت ترامپ، مقامات ترکیه چشم انتظار تغییری جدی در مواضع مقامات امریکایی درباره ترکیه بویژه در موضوع استرداد گولن، هستند.

اما با توجه به اینکه هنوز نمی‌توانیم چارچوب روشنی درباره سیاست‌های ترامپ درباره مسائل خاورمیانه و ترکیه تبیین کنیم و با در نظر گرفتن این مسأله که اگرچه در تعیین و پیاده‌سازی سیاست خارجی نقش رهبران بسیار مهم است؛ اما با توجه به اینکه بخشی از سیاست خارجی به ملاحظات دیگری نیز وابسته است، تغییر مورد انتظار سران آنکارا در سیاست خارجی واشنگتن نسبت به ترکیه را می‌توان توقعی زودهنگام و تاحدی خوش بینانه دانست. چرا که هر گونه تغییر استراتژی در سیاست خارجی امریکا نسبت به ترکیه با دشواری‌ها و پیچیدگی‌های زیادی مواجه خواهد شد.

از منظری دیگر و فارغ از تنش‌های موجود میان دو کشور، بخشی از مسأله به ابعاد روابط استراتژیک میان دو کشور مربوط می‌شود.

درست است که ترکیه از شرکای امریکا در ناتو و منطقه است اما با توجه به اختلافات عمیق دو کشور بالاخص در مسأله کردها و موضوع عبدالله گولن، شاید بتوانیم از منظری گفت‌و‌گوی تلفنی ترامپ و اردوغان را زمینه ساز حل مشکلاتی نظیر آن چه ذکر شد بدانیم، اما این نکته را نباید از نظر پنهان کنیم که تغییر در استراتژی امنیت ملی امریکا مخصوصاً ملاحظات منطقه‌ای، از یک چارچوب بنیادی تری پیروی می‌کند که حتی با روی کار آمدن یک دولت جدید نمی‌توان انتظار تغییرات شگرف و اساسی داشت.

در تکمیل این بحث باید یادآور شد ترکیه بعد از کودتای ناکام اخیر، به خاطر دستگیری‌ها، سرکوب های سیاسی و بستن فضای سیاسی بشدت مورد انتقاد نهادهای حقوق بشری و اتحادیه اروپایی قرار گرفته و با توجه به ایجاد چنین بستر انتقادانه‌ای از سیاست های ضد حقوق بشری ترکیه در سطح بین‌المللی، آسان نیست که امریکا بتواند با تحویل عبدالله گولن و ایجاد محدودیت و اعمال فشار به حامیان گولن به همراهی با سیاست‌های آنکارا دست بزند. بنابراین، این فرض که با آمدن ترامپ دوران تازه‌ای برای اردوغان آغاز می‌شود و او به خواسته‌هایش می‌رسد، بیش از حد خوشبینانه است.
منبع: ایران