پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : آرش شفاعي: گاهي وقت ها ايميل هايي به دستمان مي رسد که باعث مي شود دست به قلم ببريم، از جمله ايميلي که چند روز پيش يکي از دوستانم براي من فرستاد و بدون هيچ حرفي پوسترهاي تبليغاتي چند فيلم ايراني و خارجي را درکنار يکديگر قرار داده بود.
طرح هاي ايراني به شکلي غير قابل انکار از نظر ايده و اجرا به طرح هاي مشابه خارجي نزديک بود، تصميم گرفتم ببينم آيا ايراني ها از ايده هاي خارجي کپي برداري کرده اند (که به نظر بعيد مي رسيد! ) يا طبق معمول کارهاي خلاقانه هنرمندان ما توسط همکاران خارجي شان سرقت شده است.
براي همين يکي يکي طرح ها را از نظر زمان اکران فيلم ها بررسي کردم تا ببينم کدام پوستر زودتر طراحي و منتشر شده است، برهمين اساس نخست به سراغ پوستر فيلم «حوالي اتوبان» ساخته سياوش اسعديان رفتم که از نظر اجرا و ايده بشدت شبيه مشابه خارجي است
در اين پوستر المان «پل» که به صورت مورب از بالا تا گوشه تصوير آمده و در آن چهره بازيگران نقش بسته، خودنمايي مي کند و تقريباً تمامي ريزه کاري هايي نظير چينش بخش هايي از المان هاي معماري شهري به صورت وارونه در زير پل در هردو پوستر تکرار شده است؛ البته در نمونه ايراني، برج ميلاد هم به عنوان يکي از نمادهاي تهران حضور دارد.
حق تقدم با خارجي هاست
اگر چه نمي توان از اين مساله گذشت که نمونه آمريکايي داراي قدرت بيشتري است، بخصوص در اجراي چهره بازيگران اصلي نسبت به مشابه داخلي اش اجراي قوي تري به نمايش گذاشته است.
فيلم آمريکايي « Brooklyn's Finest » با بازي ريچاردگري در 5 مارس 2010 ( 14 اسفند 1388 ) به نمايش عمومي در آمده است، اما فيلم ايراني از روز 28 بهمن 1389 در سينماهاي کشور اکران شده است، به عبارت ديگر فيلم آمريکايي يک سالي زودتر نمايش عمومي داشته است و به نظر نمي رسد طراحان آمريکايي پوستر اين فيلم توانايي کپي کردن از ايده خلاقانه طراحان ايراني را داشته باشند!
فيلم بعدي ساعت بيست و پنج نام دارد که کارگردانش نامدار است: اسپايک لي. در پوسترهر دو نمونه ايراني و خارجي از رنگ هاي مشکي و قرمز استفاده شده است و لوگوي فيلم در قسمت مشکي آورده شده است. قهرمان اصلي نمونه خارجي با سگش به صورت گرافيکي در زمينه قرمز حضور دارد و در نمونه ايراني به جاي قهرمان اصلي، دو بازيگر در حالي که تصويرشان گرافيکي شده در زمينه قرمز حضور دارند و جالب اين است که در هر دو نمونه شخصي که در چشم هاي بيننده نگاه مي کند در سمت راست ايستاده است البته در نمونه ايراني، بازيگران به سمت چپ منتقل شده اند که شايد دليل اين کار امکان استفاده بهتر از نوشتار فارسي است .
وقتي به اين موضوع توجه مي کنم که نمونه ايراني همين امسال اکران شده اما نمونه خارجي توليد 9 سال پيش است باز هم مجبورم احتمال کپي برداري خارجي ها را منتفي بدانم.
نمونه بعدي که شما تصويرش را در اين صفحه به دليل نوع پوشش بازيگران زن در پوستر فيلم نمي بينيد مربوط به فيلم « Inglourious Basterds » است که با بازي براد پيت در 21 اگوست 2009 ( 30 مرداد 88 )به نمايش در آمده است، اما نمونه ايراني (محاکمه در خيابان) که البته نسبت به نمونه هاي مشابه شباهت کمرنگ تري به نمونه اصلي دارد در پاييز همان سال به اکران در آمده است و باز هم حق تقدم با پوستري است که خارجي ها زده اند.
البته اين فيلم ايراني در مورد يک پوستر ديگر نيز نامش به ميان آمده است و آن پوستري است که به شدت به ايده پوستر فيلم Gamer شبيه است. در هر دو پوستر چهره بازيگر مرد به شکلي خراش خورده و در پشت اين خراش چهره بازيگر زن ديده مي شود. اگرچه در نمونه آمريکايي حالت چهره هر دو بازيگر زن و مرد نوعي نگراني و خشم را القا مي کند؛ در نمونه ايراني بازيگر زن برخلاف بازيگر خشن و عصباني مرد، شادمانه مي خندد، اما آن چه عجيب است اين است که اجراي بصري خراشي که روي دو چهره ديده مي شود چنان به هم شبيه است که کمتر مي توان احتمال تصادف را در اين مورد داد. يادآوري اين نکته که فيلم محاکمه در خيابان در آبان ماه 1388 اکران شده است، اما زمان اکران فيلم آمريکايي شهريور همان سال بوده است، الزامي است .
ايده هاي ما جهاني است يا...؟
اين که دنياي خيال محدوديتي ندارد و هر لحظه ممکن است ايده اي به فکر طراحي ايراني که فکري رها در کلاس بين المللي دارد، برسد، البته حرفي منطقي است و باز اين نکته که هنرمندان فارغ از مرزها، از هم تاثير مي پذيرند و برهم تاثير مي گذارند و نمي توان به راحتي هر تاثيرپذيري هنري را با عنوان هاي نادرست متهم کرد، هم حرف درستي است .
اما مي شود از طراحان ايراني (که در اين موردهاي خاص يکي دونام تکرار شده بودند! ) انتظار داشت در تاثيرپذيري هاي طبيعي شان کمي بيشتر از دو حرکت کپي و پيست تلاش کنند و حداقل بکوشند اجراهايي تازه و خلاقانه بر اساس ايده هاي تکراري بيافرينند.