روزی که خبرنگار خارجی به احترام هاشمی چادر سرش کرد/نگاهی به دیدگاه‌های آیت‌الله درباره انتخابات

شرق نوشت:هیچ سیاست‌مداری به اندازه هاشمی خودش را در معرض انتخاب مردم قرار نداده است.

به بهانه درگذشت او به مرور دیدگاه‌های هاشمی از خلال پرسش و پاسخ‌های او با خبرنگاران در سه انتخابات ریاست‌جمهوری و یک انتخابات مجلس پرداخته‌ایم. 

‌ رویترز: آیا جناب‌عالی نامزد ریاست‌جمهوری هستید یا خیر؟ سؤال دوم اینکه بعد از ارتحال حضرت امام خمینی آیا فکر می‌کنید بعضی از اصلاحات قانون اساسی که مورد تصویب قرار گرفته است، تغییر کند؟ و سؤال سوم اینکه آیا فکر می‌کنید ایران به یک رئیس‌جمهور اجرائی نیاز دارد؟ یعنی قدرتمند باشد؟ 

درباره سؤال اول من تابه‌حال صبر کردم که شاید از میان شخصیت‌های ایران کسی آماده بشود برای نامزدی ریاست‌جمهوری که تابه‌حال كسي آماده نشده است. ناچار پذیرفتم و اعلام می‌کنم که بله من آماده هستم برای ریاست‌جمهوری و نامزدی‌ام را دیگر اعلام می‌کنم. درباره پرسش دوم آنکه دستوری که امام فرمودند درباره اصلاح قانون اساسی به قدرت خودش باقی است و شورای بازنگری مشغول کار است، دیروز هم ما جلسه داشتیم. به همان سبکی که پیش‌بینی شده بود عمل خواهد شد و در مورد اینکه ما احتیاج داریم که قدرت اجرائی متمرکزی داشته باشيم. بله اين هم روحِ ‌بخشي از اصلاحات قانون اساسي ماست.

‌خبرگزاری صداقت هندوستان: جناب آقای رفسنجانی صاحب‌نظران معتقدند با اصلاح قانون اساسی و تمرکز قدرت در قوه اجرائیه و انتخاب جناب‌عالی به عنوان رئیس‌جمهوری، تحولی بزرگ در کشور  روی خواهد داد و عده‌ای معتقدند در این تحول جنبه اقتصادی جایگاه خاصی خواهد داشت؟

اینکه انتخاب من تحولی باشد، این را قبول ندارم. ما مسیر حرکت‌مان همان‌طوری‌که می‌بینید دارد پیش می‌رود؛ بنده هم یکی از خدمتگزاران هستم که ممکن است مسئولیتم به آن صورت در بیاید. اما اینکه در رأس برنامه ما مسائل اقتصادی و معیشتی مردم باشد، من خودم همین‌جور فکر می‌کنم که الان یکی از کارهای بسیار لازم این است که بعد از مسائل گذشته و مشکلاتی که مردم بر اثر جنگ و شرایط انقلاب داشتند، ما باید يك مقدار بپردازیم به زندگی مردم و اقدامی بکنیم برای رونق اقتصادی کشور که این نظرم را كه اعلام کردم جزء مهم‌ترین برنامه‌هاست، نه اینکه همه رسالت را این بدانند. اما اینکه چگونه این انجام می‌شود، این در چارچوب برنامه پنج‌ساله‌ای خواهد بود که الان در مجلس دارد آماده می‌شود طبعا من در چارچوب برنامه عمل خواهم کرد نه اینکه نظرات شخصی‌ام را بخواهم اجرا بکنم. آینده اقتصاد را هم با توجه به امکاناتی که در کشور ما هست، من خوب می‌بینم. فکر می‌کنم زمینه مساعدی است و دیگر دوستان ما و همکارانمان هم چنین عقایدی را دارند. همکاری خواهد شد در اینجا. 

‌

روزنامه بنیت آلمان: آیا هنوز حکم اعدام‌های صادرشده براي مردم ایران، وجود دارد که در آینده اجرا شود؟ 

ما از کشور آلمان و همه کشورها فقط توقع‌مان این است که شرارتشان را کم کنند. ما توقع دیگری نداریم از آقایان. در حد روابط معمولی اگر طرفین مصلحت دیدند با هم کار می‌کنند و در ایران. در مورد اعدام‌ها که این هم از انواع شرارت‌های غربی‌ها من‌جمله خود آلمانی‌هاست که روی این مسائل خیلی تکیه می‌کنند، کسانی‌که اینجا خیانت کردند، آدم کشتند، ترور کردند، بمب‌گذاری کردند، جاسوسی کردند مطابق مقررات مجازات می‌شوند و کاری که شماها در اروپا بعد از جنگ خیلی بیشتر از اینها را، ده‌ها برابر اینها را هم انجام داديد، اینجا با ملاحظات زیادی به طور ضعیف فقط آن خائناني که قابل عفو نیستند، مجازات می‌شوند. 

(هاشمی خطاب به خبرنگار روزنامه وال‌استریت ژورنال: خانم خودشان را زحمت داده‌اند چرا چادر به این بزرگی سر کرده‌اند؟ یک روسری کافی بود برایشان. بگويید جواب بدهند؟ بپرسید از ایشان. 

خبرنگار روزنامه وال‌استریت ژورنال: به عنوان احترام متقابل این کار را کردم 

هاشمی: خیلی خوب. متشکر) 

‌روزنامه وال‌استریت ژورنال: جناب آقای خامنه‌ای به عنوان رهبر معنوی ایران انتخاب شدند، جناب‌عالی هم در آینده به عنوان رئیس‌جمهور باقدرت ایران انتخاب خواهید شد، آیا گمان می‌کنید نقش کدام‌یک از شما به نقشی که امام فقید حضرت آیت‌الله خمینی ایفا می‌کردند نزدیک‌تر باشد؟ در غرب گهگاهی گفته می‌شود بین نظرات جناب‌عالی و نظرات آقای خامنه‌ای اختلافی وجود داشته باشد، گفته می‌شود جناب‌عالی بیشتر طرفدار آزادی در امور تجارت هستید و مایلید که راه را به طرف غرب باز کنید درحالی‌که آقای رئیس‌جمهور با آن چندان موافق نیستند؛ در این مورد چه می‌فرمايید؟    

ایشان خیلی سؤال کردند. درباره اینکه اختلاف نظری بین من و سایر مسئولان ازجمله حضرت آیت‌الله خامنه‌ای باشد اینها از همان قضاوت‌های نادرست غربی‌هاست. من قضاوت‌هایي که از طریق رسانه‌های شما می‌شود درباره داخل کشور ما وقتی‌که ما از اینجا نگاه می‌کنیم به نظر ما می‌آید که کسی درباره داخل سیاره زهره یا مریخ دارد قضاوت می‌کند یعنی تیر به تاریکی‌زدن. هیچ‌چیز مثل اینکه مطلع نیستند از داخل اینجا و قضاوت‌های بسیار ناشایسته است، متأسفانه؛ البته برای ما از یک جهت جالب است که نشان عدم حضور و نفوذ اطلاعاتی غرب است در داخل کشورمان؛ البته نقش آیت‌الله خامنه‌ای نقش رهبری است. طبعا ایشان نقش اول را در کشور دارند من که فعلا نقش پارلمانی دارم. اگر هم انتخاب بشوم به ریاست‌جمهوری باز نقش اجرائی دارم. درمورد روابط با غربی‌ها همان حرف همیشگی‌مان را می‌زنیم ما آماده روابط هستیم ولی به طور مساوی و به‌صورتی‌که قصد سلطه‌طلبی از یک طرف نبینیم؛ ما سلطه‌طلب نیستیم. 

انتخابات ریاست‌جمهوری پنجم سال ٧٢

‌ آیا پیامی برای مردم درمورد شرکت در انتخابات دارید؟  

این حرف همیشگی ماست که شرکت در انتخابات میزان رشد و علاقه رأی‌دهنده به نظام و کشورش است. با صرف‌نظر از اینکه می‌خواهد رأی بدهد به‌هرحال یک نظری دارد كه رأی می‌دهد؛ اینکه کسی که به خاطر ملاحظاتی رأی ندهد شرکت نکند این بدترین نوع اظهار وجود است. بهترین نوعش این است که انسان حاضر بشود علاقه به کشورش و سرنوشتش نشان بدهد و به گونه‌ای اظهارنظر بکند در رأیش که حقش هم معلوم باشد؛ البته ما در گذشته در همه انتخابات‌هایي که داشتیم حساب مطلوبی از حضور مردم را داشتیم و مردم ما از اول انقلاب نشان دادند که تحت‌تأثیر جزرومدها و فراز‌ونشیب‌ها و القائات دیگران نمی‌شوند؛ خودشان هستند، تصمیم خودشان را می‌گیرند. من از متصدیان انتخابات هم انتظار دارم که به ‌گونه‌ای عمل کنند که مردم وقتی که می‌آیند پای صندوق رأی راضی باشند و حساب کنند که کاملا حقشان و رأیشان محفوظ است ان‌شاءالله همگی موفق باشید. 

‌آقای رفسنجانی اگر برای دور دوم انتخاب شدید هدف‌های اول در اولویت‌های برنامه‌تان کدام است؟ 

ما سیاست‌های برنامه را قبلا تکثیر کردیم و منتشر کردیم؛ اولویت‌ها را آنجا گفتیم. در همه بخش‌ها فکر می‌کنم تا اندازه‌ای اوایل ادامه سیاست تعدیل است و بعدش سیاست تثبیت اقتصادی را پیش می‌گیریم در اواسط برنامه دوم.

‌ نظر شما در رابطه با سلمان رشدی چیست؟ 

بارها گفتیم دیگر حالا این دفعه چه می‌خواهید از ما؟ درا نتخابات که بحث سلمان رشدی را نمی‌کنند این را بگذارید بعد از انتخابات.

‌آقای رفسنجانی چرا فکر می‌کنید خیلی مهم است که مردم بیشتري رأی بدهند؛ بیشترِ مردم رأی بدهند چه دلیل دارید؟ 

مگر شما نمی‌دانید که رأی بیشتر نشانه اعتماد بیشتر مردم به نظامشان است و در یک نظام مردمی هرچه بیشتر مردم حاضر باشند اهمیتش بیشتر است

انتخابات مجلس ششم، سال ٧٨

‌ حضرت‌عالی برای این ثبت‌نام و حضور در عرصه مجلس شورای اسلامی چه نظری دارید؟ 

من حقیقتا میل داشتم که صحنه انتخابات و همچنین مسائل عمده کشور بدون حضور من در صف، انجام بگیرد. بالاخره این مدت با بحث‌ها و گاهی هم مجادله‌هایی که داشتیم، به این نتیجه رسیدیم که حرف دوستان و کسانی را که پیشنهاد داشتند که من بیایم، بپذیرم. استدلال عمده من این بود که خدمت مهم به انقلاب این می‌تواند باشد که فضا را برای نیروهای مستعدتر، جوان‌تر و با انرژی خالی بکنم. برای اینکه انقلاب نهادینه شود و به افراد وابستگی نداشته باشد. هنوز هم این عقیده را در این جهت دارم. آقایان اصرار می‌کردند، حرفشان این بود که حضورت با تجربه‌هایی که ‌داری، اولا برای وفاق ملی و نزدیک‌کردن گروه‌هایی که با هم معارضه دارند و ثانیا برای کمک به دولت، می‌تواند در مجلس کارساز باشد. آخرین حرفی که زده شد و من را قانع کرد، این بود که دشمنان انقلاب که فعلا صداهایشان از رادیوهای خارجی شنیده می‌شود، به‌هر‌دلیل دلشان می‌خواهد که من در انتخابات نیایم. لابد برنامه‌ای برای مجلس دارند و فکر نادرستی دارند. دلیلی که اینها همه متحد شوند و این‌گونه برخورد کنند، برای من درخور‌توجه است. البته ممکن است مسائل آنها شخصی یا مربوط به انقلاب باشد یا اهداف دیگری داشته باشند. این هم کمک کرد. 

‌ حضرت‌عالی به صورت مستقل شرکت کردید یا از طرف گروه‌های خاصی شرکت کردید؟ 

من به صورت مستقل شرکت می‌کنم. 

‌ آیا موافق هستید که در فهرست گروه‌ها هم قرار بگیرید؟ 

هرکس مایل باشد، من در فهرست آنها قرار می‌گیرم. 

‌ فکر می‌کنید چندمین رأی را در تهران می‌آورید؟ 

من الان هیچ برداشتی از افکار عمومی نسبت به خودم ندارم. من به‌عنوان انجام وظیفه آمدم. تشخیص دادم که بر من تکلیف شده و با مشورت زیاد آمدم. 

‌ آقای هاشمی، نظر شما نسبت به واکنش‌هایی که در چند روز گذشته در دانشگاه‌ها و مجامع نسبت به کاندیداتوری شما بود، چیست؟ 

نظر روشنی ندارم. گفتم آنچه برای آخرین بار در تصمیم من مؤثر بود، شیطنت‌هایی بود که دیدم کسانی که دوست انقلاب نیستند، عمدتا از خارج انجام می‌دهند. نمی‌توانم بگویم که همه با من موافق هستند، کسانی هم هستند که دوست ندارند. با این بحث‌های طولانی به این رسیدیم که ثبت‌نام کنم. آینده باید درباره آن فکر بکنم. من دو، سه هدف عمده دارم که اگر ان‌شاءالله موفق بشوم، آن اهداف را انجام بدهم، از آمدنم راضی هستم. نقطه دیگری که مد نظر من است و خیلی برای من مهم است، طرح فقرزدایی است که در اواخر دوره مسئولیت اجرائی، خیلی هم روی آن کار کردیم. از مجلس می‌توانم دولت را کمک کنم که آن طرح را ادامه بدهد. در اظهارات اخیر آقای خاتمی هم بود. آنها هم می‌خواهند برای نیازمندان فکر بکنند. من فکر کردم آن طرح باید احیا شود. اگر ما بتوانیم در مجلس وفاق ملی به وجود بیاوریم و جلوی این برخوردهای غیرمنطقی را بگیریم، فکر می‌کنم می‌تواند خدمت بزرگی برای تداوم انقلاب و رشد افکار مردم باشد. 

‌ شما برای کاندیداتوری در مجلس با مقام معظم رهبری هم مشورت کردید؟ 

بله، با ایشان هم در جلسات متعددی صحبت کردم. نظر من و ایشان از اول تا آخر شبیه به هم بود. در نتیجه‌گیری هم به یک نتیجه رسیدیم. 

انتخابات ریاست‌جمهوری نهم، سال ٨٤

وقتی که تصمیم گرفتم وارد عرصه انتخابات شوم، همه امور را به خداوند واگذار کردم. وضع را خوب می‌بینم و با مطالعه‌ آمده‌ام. مشکلات کشور برای من روشن است. به‌عنوان وظیفه وارد این عرصه شدم و با خدا معامله کردم و خداوند هرگونه صلاح بداند، رحمت خود را اعطا می‌کند و من نگرانی ندارم. 

‌ این آرامش خاطر می‌تواند ناشی از اطمینان از نتیجه انتخابات باشد؟ 

تا حدودی به این مربوط می‌شود. نظرسنجی‌ها نشان می‌داد که وضع بهتری برای من در میان مردم است. در‌این‌حال آن چیزی که برای من آرامش به وجود آورده، اتکا به خداوند است. 

‌ فردا تبلیغات انجام نمی‌شود و امکان دارد این روند تخریبی که مشاهده می‌شود، در روز آخر تشدید شود. ممکن است فردا نیز شایعاتی مطرح شود که جبران آن امکان‌پذیر نباشد. شما چه تدبیری برای آن اندیشیده‌اید؟ 

معمولا این شایعاتی که مطرح می‌کنند، ادعاهای دروغ درباره مسائل مالی، اقتصادی و خانواده است و در مصاحبه با شبکه دوم گفتم فامیل درجه اولم و خودم کمتر از ابتدای انقلاب تمکّن داریم و صورت آن در قوه ‌قضائیه است. چیز زیادی نیست و به اندازه یک زندگی متوسط است و هرکس غیر از اینها در هر جای دنیا پیدا کرد، آن را تصاحب کند. کسانی که اینها را پیدا کردند، به‌عنوان جایزه‌ بگیرند. 

‌  مهم‌ترین سیاست خارجی دولت شما در آینده چه خواهد بود؟ 

رساندن ایران به‌عنوان کشور اول منطقه به جایگاهی که استحقاق دارد، هدف من است. 

‌  نظر شما درباره مسائل اتمی چیست؟ 

حقمان را حفظ کنیم. در عین اینکه با غربی‌ها به اعتماد برسیم. 

‌  نظر شما درباره دموکراتیزه‌کردن اجتماع و مملکت چیست؟ 

انقلاب برای دموکراتیزه‌کردن آمده است و مردم صاحب این انقلاب هستند و باید حضور مردم را جدی بگیریم. 

‌ برنامه عملی شما برای ارتباط با آمریکا چیست؟ آیا تمام‌کردن انزوای اقتصادی ایران به زمان برقراری رابطه با آمریکا بستگی دارد؟ 

اگر آمریکا علامت درستی برای حسن‌نیت خود نشان دهد، فکر می‌کنم باید وارد مذاکره شویم؛ اما هنوز علامتی نشان نداده‌اند. البته بعد از حرف‌های من، دو، سه گام برداشتند. فکر می‌کنم آنها می‌خواهند که موانع برداشته شود. موانع تجارت جهانی را برداشتند. اعلام کردند قطعات هواپیما را می‌فروشیم و گفتند ایران حق غنی‌سازی محدود را دارد. 

‌ آنها از شما چه می‌خواهند؟ 

با هم مذاکره نکردیم؛ ولی اگر چیزی بخواهند، حل مشکلات است.