درآمد ۳۵میلیارد دلاری قاچاقیان انسان/ در اروپا زنان مهاجر قاچاق را ۵هزار دلار می‌فروشند

در همایش "منع برده‌داری نوین" به مناسبت دوم دسامبر، روز جهانی لغو برده‌داری، آمارهای جدیدی از قاچاق کارگران و زنان از کشورهای در حال توسعه به اروپای غربی بیان شد که عمق فاجعه انسانی درباره برده‌داران جدید را نشان می‌دهد.
 
به گزارش انتخاب، با وجودی که سالهاست پدیده برده داری سنتی به شکل داشتن برده هایی که در خانه و مزارع کار می کردند تمام شده، ولی برده داری نوین به شکل های جدیدی زیر پوست جوامع مختلف جریان دارد.
 
به مناسبت روز جهانی لغو برده‌داری، نشست علمی منع برده داری نوین دیروز 5 دیماه در خانه اندیشمندان علوم انسانی تهران برگزار شد. استادان حاضر در این نشست، با اشاره به اشکال نوین برده داری درباره مشکلات بزرگ جامعه انسانی سخنرانی کردند و به جنبه های مختلفی از برده داری پرداختند.
 
قاچاق انسان، برده داری نوین با گردش مالی میلیاردی
 
بیژن عباسی عضو هیات علمی دانشگاه تهران در این نشست گفت: یکی از اشکال جدید برده داری در جوامع متخلف، قاچاق انسان است. این قاچاق به دلایلی مانند افزایش مهاجرت های بین المللی اعم از قانونی یا غیرقانونی برمی گردد که نشان می دهد وضعیت قاچاق انسان در قاره ها، اسفناک است.
 
استاد حقوق دانشگاه تهران درباره اشکال جدید و نوین بردگی به صورت قاچاق انسان و مهاجران گفت: قاچاق انسان، قراردادن انسان در شرایطی مغایر کرامت انسانی و شرایط کار اجباری و بیگاری است. امروزه 35 میلیارد دلار درآمد قاچاق انسان است که بعد از قاچاق اسلحه و مواد مخدر، یکی از بزرگترین چالشهای دولتها مبارزه با قاچاق انسان است.
 
او در ادامه با بیان اینکه در برده داری سنتی، 5 میلیون آفریقایی مورد تعرض برده داران قرار گرفتند، توضیح داد: ولی الان 200 میلیون انسان از نژادهای مختلف توسط شبکه های قاچاق انسان، منتقل می شوند و به جاهایی منتقل می شوند که بازاری برای خدمات آنها وجود دارد. برده های نوین از حداقل اطلاعات برای درخواست کمک مطلع نیستند. مبدا قاچاق انسان در کشورهای در حال توسعه است ولی مقصد کشورهای ثروتمند است.
 
او قاچاق انسان را اینطور تعریف کرد: در کنوانسیون پالرمو درباره پیشگیری، مقابله و مجازات قاچاق انسان تعریف مشخصی ارائه شده. در تعریف سازمان ملل، انتقال غیرقانونی و مخفیانه اشخاص از مرزهای ملی و عمدتا از کشورهای در توسعه با هدف نهایی واداشتن زنان، دختران و مردم به پذیرش وضعیت بهره کشانه و ستمگرانه از لحاظ جنسی و تجاری برای سود به کارگیرندگان، سازمانهای جنایتکار را قاچاق انسان می گویند. همچنین اشکال دیگر برده داری مانند کار اجباری، استخدام مخفیانه، ازدواج و فرزندخواندگی دروغین در جهان امروز وجود دارد.
 
عباسی درباره شکل های دیگر برده داری نوین در جهان گفت: جلب غیرقانونی افراد، حمل و نقل اجباری، پناه دادن، تحویل دادن، استفاده از زور، آدمربایی، کلاهبرداری از مهاجران، سواستفاده از قدرت و موقعیت افراد قاچاق شده و یا گرفتن پول و منابع برای گرفتن رضایت هم شکل های جدیدی از قاچاق انسان هستند. علاوه بر این خارج یا وارد ساختن یا ترانزیت مجاز یا غیرمجاز افراد از مرزهای کشور که با اجبار، تهدید و استثمار است، برده داری نوین است. این برده داری بیشتر به منظور فحشا، برداشتن اعضای بدن، بردگی و ازدواجهای دروغین و ساختگی شکل می گیرد.
 
قاچاق مهاجران و برده داری نوین
 
استاد حقوق عمومی در ادامه سخنانش با بیان اینکه قاچاق انسان با قاچاق مهاجر فرق دارد، توضیح داد: در قاچاق انسان، رضایتی وجود ندارد و اساسا رضایت با نیرنگ، دروغ و فریبکاری قاچاقچیان به دست آمده. افراد مورد قاچاق، با تهدید از کشوری به کشور دیگر برده می شوند و پس از رسیدن به مقصد، بردگی آغاز می شود. در قاچاق مهاجر، رضایت افراد قربانی وجود دارد. در عمل هم شرایط خطرناکی برای آنها در حین جابجایی وجود دارد. هدف از قاچاق انسان، استثمار اقتصادی است. این استثمار یا با مقاصد جنسی انجام می شود که از طریق فروش زنان و دختران، ازدواجهای دروغین یا اجباری، ازدواجهای زودهنگام و واداشته شدن به نوعی بردگی جنسی و فحشا شکل می گیرد. همچنن روشها و مقاصد قاچاق انسان برای مقاصد غیرجنسی هم وجود دارد که برای منظورهایی از جمله بیگاری و کار اجباری، گدایی، خرید و فروش کالا، قاچاق مواد مخدر و حتی برداشت اعضای بدن شکل گرفته است.
 
بردگی مهاجران غیرقانونی در جهان متمدن
 
عباسی در ادامه سخنانش با اشاره به اینکه وضعیت مهاجران غیرقانونی و بردگان نوین در جهان متمدن امروز تاسف برانگیز است، گفت: در آلمان 10 هزار زن از کشورهای چک، لهستان و بلغارستان بر خلاف میل خود در کلوپها کار می کنند. همچنین سالانه 500 هزار زن و کودک به اروپای غربی قاچاق می شوند. سالی 10 هزار مهاجر غیرقانونی از 50 کشور توسط مافیا به ایتالیا قاچاق می شود و 20 تا 30 هزار زن به صورت غیرقانونی وارد این کشور می شوند.
 
او با اشاره به وضعیت برده داری نوین در ایتالیا گفت: از کشور مولداوی زنان به قیمت 150 دلار خریده می شوند و به محض رسیدن به ایتالیا 5هزار دلار فروخته می شوند و ماهانه باید تا 25 هزار دلار کسب درآمد برای صاحب خود کنند. حتی در آسیا هم از تایلند و فیلیپین به سمت چین و استرالیا شاهد قاچاق انسان هستیم.
 
چرا قاچاق انسان شکل می گیرد؟
 
استاد دانشگاه تهران در ادامه سخنانش به چرایی دلایل قاچاق انسان و مهاجرت های بین المللی پرداخت. عباسی در این باره توضیح داد: فقر، فشار اقتصادی در کشورهای در حال توسعه، بیکاری و نبود فرصتهای آموزشی و شغلی، افزایش جمعیت، پایین بودن فرهنگ، افت ارزشهای مدنی و دینی، بحران در نظام ارزشی و اخلاقیان، فرار از خانه، ازدواج اجباری، تغییر سلایق و انتظارات، وسوسه رفاه کشورهای مقصد، ضعف در کنترل مرزها، فساد نهادهای نظارتی، نیاز کشورهای صنعتی، تبلیغات دلالان قاچاق انسان، وجود فاحشه خانه ها در بسیاری از کشورها، به عنوان دلایل قاچاق انسان و مهاجران برآورده می شوند ولی اصلی ترین موضوع قاچاق انسان، زنان و مردان و دخنران فقیری هستند که وارد دام گروه های قاچاق می شوند و بعد از رسیدن به مقصد مورد سواستفاده قاچاقچیان قرار می گیرند.
 
او با اشاره به اینکه قاچاق انسانی از جرایم سازمان یافته است، گفت: کسب منافع مالی هدف این سازمانهاست. حجم قاچاق انسان از فروپاشی بلوک شرق شروع شد و شاهد سیل عظیم مهاجرت زنان و کودکان و دختران از اروپای مرکزی، اروپای شرقی و کشورهای در حال توسعه به سمت کشورهای اروپای غربی و آمریکا بودیم.
 
عباسی در انتهای سخنانش به پیشنهاد برای مقابله و پیشگیری برای قاچاق انسان در جهان امروز پرداخت و گفت: باید تحقق توسعه در کشورهای جنوب شکل بگیرد. کشورهای توسعه یافته تعهد کرده اند نسبت به رشد و توسعه کشورهای در حال توسعه همت کنند ولی در عمل کاری اتفاق نیفتاده. نسبت به انتقال دانش فنی و توسعه متعهد به کار شده اند ولی عملا کاری انجام نداده اند. همچنین ایفای حقوق مدنی و سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به ویژه داشتن حق حداقل امکانات رفاهی باید توسط همه دولتها رعایت شود. تصویب اسناد بین المللی به خصوص کنوانسیون پالرمو در مجالس کشورهای مختلف، اطلاع رسانی درباره خطرات ناشی از قاچاق انسان و مهاجران به جمعیت در معرض خطر، حساسیت دولتها نسبت به قاچاق انسان مانند قاچاق مواد مخدر، تشدید نظارتها، وضع قوانین مناسب و کارامد، توانمندسازی زنان و آموزش مناسب آنها و هماهنگی و همکاری بیشتر کشورها در تصویب معاهدات مربوط به قاچاق انسان و همکاری کشورهای مبدا، معبر و مقصد قاچاق انسان از اقدامات اصلی دولتها در کاهش قاچاق انسان و مهاجران است.
 
یک سوم بردگان جدید، کودکان هستند
 
در بخش دیگری از این نشست، محمد علی اردبیلی عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی تهران به ترسیم بخش دیگری از برده داری نوین در دنیا پرداخت. او گفت: سودآوری، استفاده اجباری از نیروی کار و به کارگیری اجباری بردگان سه ضلع مثلث شوم بره داری است.
 
اردبیلی در ادامه سخنانش گفت: در سال 2016 تحمین زده می شود نزدیک به 46 میلیون برده نوین در جهان، کار می کنند که نزدیک به 70 درصدآنها به صورت اجباری به کار گمارده می شوند و 33 درصد از این اشخاص، کودکان هستند. همچنین نیمی از برده های مدرن، زنان و دختران هستند و بردگان جدید سالانه 150 میلیون دلار سود غیرقانونی عاید برده داران می کنند.
 
او از برده داری به عنوان "جنایت علیه بشریت" یاد کرد و گفت: در دیوان کیفری بین المللی هم جرم به بردگی کشیدن دیگران از مصادیق جنایت علیه بشریت دانسته شده و حتی در اساسنامه این دیوان، عمل سواستفاده جنسی از دیگران را هم از مصادیق بردگی و جنایت علیه بشریت دانسته است.
 
کودکان کارگر را دریابید
 
احمد رنجبر، عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی درباره کار کودکان به عنوان گونه ای از برده های جدید صحبت کرد و گفت: باید همه بپذیریم کارگر، کالا نیست، شخصیت دارد. در بردگی نوین، بردگان به دلیل فقر، بی اطلاعی و فساد مقامات دولتی به بردگی می روند. در بردگی سنتی، همه چیز آشکار بود ولی در بردگی نوین، مسایل مخفی است.
 
او در ادامه گفت: کودکان کارگر، حق آزادی شغل و آزادی شغل را ندارند. از این جهت آسیب پذیرند و باید از آنها حمایت شود. از جمله مسایل دیگری که باید در حمایت از کودکان کارگر مورد توجه قرار گیرد این است که عموما کودکان، دستمزد خود را دریافت نمی کنند.
 
هر کس نتواند هر زمان خواست کارش را ترک کند، برده است
 
در بخش دیگری از این نشست علمی، محمدرضا ویژه عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی به بیان دیدگاه خود درباره برده داری نوین پرداخت و گفت: کار اجباری به عنوان نماد شبه بردگی در حقوق کار مطرح است. هر کسی حق دارد شغل خود را آزادانه انتخاب کند و در نهایت آزادی اراده، ادامه دهد. اما در محدودیت برای آزادی کار مطرح است. یکی شرایطی که افراد در کار نتوانند با اراده خود به آن بپردازند و کار به آنها تحمیل شود. دوم شرایط یکسان است که کارگران در آن به صورت نامساوی دستمزد دریافت کنند.
 
او در ادامه گفت: در ظاهر برده داری نداریم و سالهاست ملغی شده، ولی در اصل، افراد اراده آزاد برای انتخاب کار ندارند و وابسته و تابع هستند. افراد نه می توانند کار خود را انتخاب کنند و نه می توانند به کار خود هر زمان خواستند پایان دهند. در عصر جهانی شدن وقتی دنبال نیروی کار ارزان باشید، سرمایه را جایی می برید که از نیروی کار ارزان بهره مند شوید. چرا کمپانی های آمریکایی به هند و چین برای سرمایه گذاری می روند؟ چون کارگران از حداقل شرایط کار شایسته در این کشورها برخوردار نیستند.
 
ویژه در ادامه سخنانش گفت: در کار اجباری، لغو اختیار از کارگر صورت می گیرد. او از لحاظ حقوقی آزاد است ولی اراده ای از خود ندارد. مثلا در داعش می بینیم به کارگیری افراد در حالت بردگی و کارکشیدن از اسرا را می بینیم که شکل های نوینی از برده داری نوین است.
 
استثمار جنسی زنان، برده داری نوین
 
زهرا صدیق کارشناس اداره امور بین المللی زنان وزارت امور خارجه هم در این نشست از استثمار جنسی زنان را به عنوان نمونه آشکار برده داری نوین عنوان کرد.
 
او از توریسم جنسی به عنوان یک شکل از برده داری نوین یاد کرد و گفت: مشتریان این برده داری، مردان هستند. نابرابری های اقتصادی و فقر یکی از عوامل ایجاد اشکال نوین برده داری است.
 
او گفت: در برخی کشورها، نهاد کفالت کارفرما برای کارگران مهاجر باعث می شود که تمام حقوق انسانی کارگر به خصوص کارگران زنان، زیرپا قرار گذاشته می شود. مثلا سازمان بین المللی کار از قطر خواسته اگر به قوانین کفالت کارگران مهاجر پایان ندهد، بازرسانی را به کشورهای عربی می فرستد. کشورهای عربی در این موارد، حقوق بسیاری از کارگران را نقض می کنند.
 
صدیق در ادامه گفت: در گزارش گزارشگر ویژه اشکال نوین برده داری، بحث ازدواج اجباری هم یکی از اشکال نوین برده داری و زمینه های برده داری نوین مطرح شده است. در این ازدواجها، رضایت وجود ندارد و زمینه را برای سواستفاده های جنسی از زنان فراهم می کند. همچنین ازدواج کودک نیز یکی از اشکال برده داری نوین است. در ازدواج کودکان، مسئله رهاشدگی و بیوه شدگی هم بسیار زیاد است چون کودکان معمولا با اشخاص بیمار و سالخورده ازدواج می کنند. امروزه با پدیده کودک بیوه مواجهیم که در 12-13 سالگی دچار رهاشدگی می شود و ازدواج کودکان یکی از اشکال خطرناک نوین برده داری است.
 
او درباره سواستفاده جنسی از کودکان به عنوان یکی از اشکال نوین برده داری هم توضیح داد: می توان گفت اگر فردی به صورت آزادانه هم درگیر فحشا شود بسیاری از کشورها این شغل را هم جزء اشکال نوین برده داری می دانند. برخی کشورها از جمله فرانسه، مشتریان و متقاضیان این کارگران جنسی را مجازات و جریمه می کنند و از مجازات برده های نوین جنسی، خودداری می کنند چون می گویند این اشخاص، وادار به استثمار جنسی شده اند.