ماجرای آوردن ارتش کوروش به ایران به کجا رسید؟

زهره کهندل: ماجرا از آنجا آغاز شد که دوسال پيش، دو برادر باستان شناس ايتاليايي، مدعي کشفي بزرگ از دل صحراي مصر شدند.

به گزارش سرویس فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی انتخاب، «آنجلو» و «آلفردو کاستيگليوني» با پخش مستندي از شبکه خبري ديسکاوري ادعا کردند که در عمليات کاوش خود در صحراي مصر، با فسيل اجساد و سلاحهاي يک لشگر مواجه شده اند؛ بقاياي لشگر کوروش!

اين خبر سرآغاز پيگيريهاي مسؤولان ايراني براي بررسي اين موضوع بود.پيگيريها تا حدي پيش رفت که رئيس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري وقت در نامه اي به رئيس جمهور خواستار انجام کاوش باستان شناسي در قالب يک گروه متخصص و بين المللي در مصر براي پيگيري موضوع شد.

رئيس جمهور نيز در پاسخ به نامه بقايي، اعلام کرد: در موضوع کشف اخير، لازم است تلاش کافي در جهت بازبيني زوايا و وقايع تاريخي آن انجام شود و اطلاع رساني مناسب به ملت ايران و عموم مردم علاقه مند جهان انجام شود.

حميد بقايي نيز از همان زمان تا قبل از رفتنش از سازمان، وعده هايي براي بازگشت بقاياي اين ارتش به ايران داد. کار تا آنجا پيش رفت که وي سال گذشته پس از تحولات مصر و اميد به عادي سازي روابط دو کشور، خبر داد که پرونده بازگشت اين ميراث 2 هزار و 500 ساله روي ميز ايران و مصر است.

اگرچه در آن زمان نيز برخي از صاحب نظران حوزه باستان شناسي اظهار داشتند که بقاياي کشف شده توسط دو برادر ايتاليايي، ارتش مفقود شده کوروش در قلب صحراي مصر نيست و خبر از اساس نادرست است. اکنون و پس از رفتن بقايي از سازمان ميراث فرهنگي اخبار مربوط به بازگشت اين ميراث خوابيده و مسؤولان ميراث فرهنگي در دوره جديد، خبري از آن ندارند.

يک اشتباه کوچولو!

در اسناد تاريخي هرودوت يوناني آمده که 2500 سال پيش در دوران پادشاهي کوروش، 50 1 هزار سرباز هخامنشي، از ايران به سمت ليبي حرکت کرده و در صحراي مصر، دچار طوفان شن شده و زير خروارها خاک رس مدفون مي شوند.

 اکنون ارتباط بقاياي کشف شده با آن ماجراي تاريخي، مورد بحث بسياري از کارشناسان باستان شناسي است که برخي آن را رد و برخي تأييد مي کنند.

رضا مرادي غياث آبادي، باستان شناس و پژوهشگر تاريخ از جمله کساني بود که در همان آغاز کشف ارتش گمشده کمبوجيه پيگير حقايق اين خبر شد و البته نکاتي را هم در سايت خود نوشت.

وي نخستين کسي بود که مخالفتهاي خود را با کشف اين خبر اعلام کرد و آن را يک اشتباه احتمالي خواند. به گفته وي، تنها سندي که از ارتش کمبوجيه و گرفتار شدن آن در طوفان صحراي مصر وجود دارد، به نوشته هاي هرودوت مربوط مي شود. به غير از او هيچ يک از مورخان يوناني و مصري درباره اين موضوع صحبت نکرده اند. اين درحالي است که تمام گفته هاي هرودوت در مورد کمبوجيه تاکنون رد شده است.

شهرام زارع، سردبير مجله تخصص «باستان پژوهي» نيز با اظهار بي اطلاعي از جزئيات موضوع مي گويد: آخرين اخبار مربوط به دوران رياست آقاي بقايي است که موزه ملي را مأمور پيگيري آن کرد. همچنين در سفري که به مصر داشتند، رئيس موزه ملي مأمور شد که با زاهي هاواس مذاکره کرده و نتايج را اعلام کند. وي تأکيد مي کند: البته زاهي هاواس يکي از باستان شناسان بزرگ دنياست و مذاکره با وي آسان نيست.

چراغ خاموش طرف ايراني؟!

رئيس موزه ملي ايران درباره ماجراي پيگيري اين موضوع و مسؤوليت موزه ملي ايران در اين باره مي گويد: در زمان آقاي بقايي، روي اين موضوع کار تحقيقي آغاز شد و اکنون نيز در حال انجام است، اما به دليل حساسيت موضوع، طرف ايراني چراغ خاموش جلو مي رود و تا زماني که نتيجه اي گرفته نشود، حرفي نمي زند.

آزاده اردکاني مي افزايد: کميته پيگيري درباره اين موضوع با طرف مصري در حال رايزني است.

وي با اظهار بي اطلاعي از جزئيات موضوع خاطرنشان مي کند: اين موضوع در حال حاضر زير نظر موزه ملي ايران نيست. اما مي دانم که باب گفتگوها باز شده و نبايد کاري کرد که جلوي آن گرفته شود.

اردکاني با بيان اينکه ما داعيه بازگشت اين ميراث را داريم و اين براي طرف مصري سنگين است، مي گويد: متأسفانه برخي از به اصطلاح کارشناسان نيز در اين باره سياه نمايي کرده و موضوع را تکذيب مي کنند.

اردکاني مهرماه سال گذشته خبر داده بود؛ مذاکره هاي اوليه درباره ارتش کمبوجيه در سفر هيأت ايراني به مصر انجام شده، اما نتيجه بررسي ها و مذاکره ها در سفر دبيرکل ارشد هيأت آثار باستاني مصر به تهران پيگيري مي شود.

وي اظهار اميدواري کرده بود که با بهتر شدن روابط، مذاکرات اوليه در اين باره انجام و بقيه ماجرا در تهران پيگيري شود. اما در همان زمان زاهي هاواس، دبيرکل ارشد هيأت آثار باستاني مصر در مطلبي، خبر کشف بقاياي ارتش کمبوجيه را بي اساس دانست و درباره دو باستان شناس ايتاليايي گفت: آنها هيچ مجوز کاوش باستان شناسي از هيأت آثار باستاني مصر نگرفته اند.

به همين دليل، هر آن چيزي که آنها ادعاي کشف آن را دارند، غيرقابل باور است. البته بقايي درباره اينکه اصلاً ارتشي بوده يا نه؟ اعلام کرد که در سفر به مصر، متوجه صحت موضوع شده اند آن هم بر اساس گفته يکي از کارکنان موزه ملي مصر! که مدارک و مستندات آن کشف شده و در اين موزه نگهداري مي شود. به گفته وي، مسؤولان وقت اين موزه، به دلايل سياسي تمايلي به فاش شدن موضوع نداشتند. بقايي خبر داده بود که طرف ايراني با تحقيق، متوجه صحت موضوع شده است.

کسي پاسخگو نيست!

اما ماجراي پيگيري خبرنگار ما درباره آخرين وضعيت اين پرونده در سازمان ميراث فرهنگي جالب است. پس از تماسهاي مکرر با روابط عمومي سازمان و اظهار بي اطلاعي آنان از آخرين وضعيت اين پرونده، «مقيسه» مشاور سازمان نيز در اين باره اظهار بي اطلاعي کرد و ما را به مرجع تخصصي آن يعني پژوهشکده ميراث فرهنگي سازمان ارجاع داد. البته قبل از آن در تماسهايي با معاونت ميراث فرهنگي سازمان و اداره کل امور حقوقي، هر دو نهاد نسبت به جزئيات اين موضوع و روند کنوني آن اظهار بي اطلاعي کردند.

اما در تماس با پژوهشکده ميراث فرهنگي، دفتر رياست با اظهار بي اطلاعي در اين باره، ما را به معاونت پژوهشي پژوهشکده ارجاع داد که دفتر آقاي دکتر بهرمان نيز عنوان کرد اعلام هر خبري در اين باره بايد از کانال روابط عمومي کل و با دستور آنان باشد در حالي که روابط عمومي کل، ما را به پژوهشکده ارجاع داده بود، اين يعني پاسکاري دوباره براي دريافت آخرين اخبار پس از هفته ها پيگيري !

جالب اينکه هنوز موضوع اين پرونده از سازمان ميراث فرهنگي و دفتر پژوهشي پژوهشکده ميراث فرهنگي خارج نشده و همچنان پس از دوسال، در مرحله تحقيق و بررسي به سر مي برد. زيرا در گفتگو با پرويز سروري، عضو کميسيون سياست خارجي و امنيت ملي مجلس و اسدا... عباسي، رئيس فراکسيون ميراث فرهنگي و گردشگري مجلس، هر دو نماينده در اين باره اظهار بي اطلاعي کردند.