مدرک کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا در حوزه علمیه به چه صورت است؟ آیا طول زمان آن با مدت زمان تحصیل در دانشگاه برابر است؟ آیا مزایای مدارک دانشگاهی را دارند؟ در گزارش پیش‌رو به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهیم.
به گزارش انتخاب، ثبت نام در آموزش غیرحضوری سال تحصیلی 96 -95 حوزه علمیه برای دوره اسفند از ماه گذشته آغاز شده و تا ۲۰ آذرماه جاری ادامه دارد. از مهمترین شرایط ثبت‌نام «تکمیل سطح یک» است. (اطلاعات بیشتر)
اما گذراندن سطح یک چقدر طول میکشد و معادل کدام مدرک دانشگاهی است؟
در پاسخ به این پرسش باید خاطرنشان کرد که نظام آموزشی حوزه‌‌های علمیه به چهار سطح تقسیم شده است:
* مدرک فوق دیپلم در حوزه علمیه
سطح اول حوزه، دروس مقدماتی است که به طور عادی، ۶ سال (از پایه اول تا پایه ششم) به طول می‌انجامد. در اتمام این دوره، مدرک فوق دیپلم داده می‌شود.
* مدرک کارشناسی در حوزه علمیه
سطح دوم حوزه، شامل دروس کارشناسی است، این دوره، معمولا سه سال طول میکشد که پایه‌های هفتم، هشتم و نهم را شامل می‌شود.
اتمام پایه نهم، برابر است با پایان سطح دوم که مدرک کارشناسی حوزه علمیه به طلبه علوم دینی اعطا می‌شود.
برخی از طلاب، بعد از این دوره، برای ادامه تحصیل در سطح سوم، وارد مراکز تخصصی حوزه (مانند مراکز تخصصی کلام، فلسفه، تفسیر، تاریخ و ...) می‌شوند و در آن مراکز، علاوه بر آموختن دروس تخصصی مربوطه، سطح سوم حوزه را ادامه می‌دهند.
* مدرک کارشناسی ارشد در حوزه علمیه
سطح سوم حوزه، شامل دروس کارشناسی ارشد است که طلبه علوم دینی بعد از اتمام پایه دهم و ارائه پایان‌نامه، سطح سه حوزه به اتمام می‌رساند و مدرک کارشناسی ارشد علوم دینی را دریافت میکند. معمولا این دوره یک سال (جدا از پایان‌نامه که حدود ۲ سال زمان می‌برد) به طول می‌انجامد.
* مدرک دکتری در حوزه علمیه
بعد از سطح سوم، طلبه وارد دوره سطح چهارم یا به اصطلاح «دوره دکترا» می‌شود و در آن دوره برای متخصص شدن و صاحب‌نظر شدن تلاش و کوشش میکند.
دانش‌پژوه این دوره بعد از ارائه هشت مصاحبه علمی و تدوین رساله سطح چهار، مدرک سطح چهار حوزه علمیه (دکترا) را دریافت میکند. این دوره جدا از رساله دکتری، حداقل ۶ سال به طول می‌انجامد.
دریافت مدرک دکتری به معنای پایان تحصیلات نیست بلکه روحانیون برای مجتهدشدن و اخذ درجه «اجتهاد» همچنان نیازمند تحقیق و پژوهش و شرکت در کلاس‌های درس خارج هستند.
چند نکته:
۱. به استناد مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، هر چهار مدرک حوزه علمیه، دقیقا همان مزایا و حقوق مدارک دانشگاهی را دارند.
۲. دوره تحصیل در حوزه علمیه بیشتر از دوره تحصیل در دانشگاه است.
۳. بر خلاف تصور برخی که گمان می‌کنند طلبه، خدمت سربازی ندارد باید دانست که خدمت سربازی برای طلبه هم وجود دارد و بعد از اتمام تحصیل باید به سربازی برود و هنگام تحصیل، همانند دانشجو از معافیت تحصیلی برخوردار است.