ایران در یک قدمی پرتاب انسان به فضا

س از پرتاب اولین زن ایرانی-آمریکایی (انوشه انصاری) به فضا و رسانه ای شدن این موضوع خیلی از افراد وسوسه (که چرا نمی توانند چنین رویدادی را تجربه کنند) و خیلی دیگر به فکر افتادند ( که چرا آنها نمی توانند چنین رویدادی را برای کشورشان رقم زنند).

درواقع انوشه انصاری در شهریور ماه 1385 به همراه تیمی از متخصصان به فضا پرتاب شد و بعد از اقامت و پژوهشی 9 روزه در ایستگاه بین المللی فضایی سرانجام در سحرگاه هفتم مهر 85 به زمین بازگشت. او چهارمین فردی بود که با هزینه شخصی خود یکی از کیهان گردان مشهور شد.

رفتن به فضا و کشف شگفتی های آن لذتی است که حتی مسئولان سازمان فضایی هم به آن اعتراف می کنند و معتقدند تمام کسانی که در این حوزه دستی دارند سفر به فضا را درآرزوهای خود گنجانده اند.

بنابراین ایران هم حال به فکر کسب این موفقیت است و تمام برنامه ها و پروژه های اجرایی خود را درراستای رسیدن به طرح پرتاب انسان به فضا قرار داده اند.

پژوهشگاه هوافضا از زمان تاسیس با هدف پرتاب انسان به فضا چندین بار پروژه هایی را همراه با موجودات زنده به مرحله اجرا درآورد بعنوان مثال برای انجام تحقیقات زیست-فضایی در کاوشگر پژوهش، سه میمون آموزش‌دیده و حساسیت‌زدایی شده با نام‌های فرگام، ترنج و ترنگ با محدوده سنی، وزنی و ابعاد بدنی مشخص، متناسب با نوع مطالعه انتخاب شدند که فرگام به عنوان دومین میمون فضانورد ایرانی برای ارسال به فضا و دو میمون دیگر به عنوان فضانورد ذخیره بود.

همچنین در کاوشگر پیشگام هم سه میمون با همان شرایط انتخاب شدند که در میان آنها پیشگام به عنوان اولین میمون فضایی ایران به فضا ارسال شد.

میمون‌های فضایی ایران از گونه میمون‌های ماکاک هستند که در اکثر نقاط جهان خصوصاً آفریقا و جنوب شرق آسیا یافت می‌شوند. در حال حاضر 22 گونه مختلف ماکاک شناسایی و  مشهورترین آنها ماکاک رزوس (استفاده در آزمایش‌های زیست‌شناسی و رفتار شناختی) است. رنگ بدن ماکاک رزوس قهوه‌یی یا خاکستری و رنگ صورت آن صورتی، قد جنس نر رزوس بالغ به‌طور میانگین 53 سانتی‌متر و وزن آن 7.7 کیلوگرم،  قد جنس ماده بالغ 47 سانتی متر و وزن آن 3.5 کیلوگرم است. 

فتح اله امی رییس پژوهشگاه هوافضا اعلام کرد:‌ میمون‌ها طی پرتاب‌های موفق به فضا به سلامت برگشته‌اند هم اکنون زنده هستند که معمولا در نمایشگاه و پژوهشگاه آورده می‌شوند.

این مسئله در حالی مطرح شد که بسیاری از مردم در ایران و کشورهای دیگر زنده بازگشتن میمون‌ها را کذب می دانستند.

امی با اشاره به وظیفه ای که سند جامع توسعه هوافضا به آنها واگذار کرده، اظهار داشت:‌ اجرای برنامه های این سند طبق مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در اولویت کاری قرار دارد و یکی از این پروژه‌های مهم، پرتاب انسان به مدار لئو (مداری کم ارتفاع که با کمترین انرژی می توان به آن رسید) است.

به گفته رییس پژوهشگاه هوافضا، در فصل پنجم این سند به انجام ماموریت‌های فضایی سرنشین‌دار و قرار دادن انسان در مدار با اولویت علوم، فناوری و صنایع داخل طی مشارکت جهان اسلام و همکاری‌های بین المللی تاکید شده است. 

وی با بیان اینکه پرتاب انسان به فضا باید تا سال 1404 انجام شود و پژوهشگاه در حال فراهم‌سازی سازوکار قانونی و آئین نامه‌ای این پروژه است، افزود: هرچند که مقدمات این پرتاب را از سالهای گذشته با پرتاب موجودات زنده مختلف از سلول گرفته تا چندین میمون (که تشابه زیادی با انسان دارند) فراهم کردیم اما به تدریج در حال آماده‌ سازی زمینه کاری این موضوع هستیم. 

رییس پژوهشگاه هوافضا با بیان اینکه طبق سند چشم انداز باید تا 9 سال آینده انسان به فضا پرتاب شود، درباره اعتبارات لازم برای اجرای پروژه گفت: اعتبارات انجام این پروژه بسته به دستمزدها متفاوت است، بعنوان مثال برای پرتاب انسان به فضا در آمریکا بیش از 16 میلیارد دلار و برای روسیه نصف این مقدار هزینه شده، لذا نمی‌توانیم اعتبار لازم کل پروژه (از ابتدا تا انتها) را از هم اکنون برآورد کنیم. 

به گفته وی، طبق دستمزدها در ایران برای فاز یک پروژه E1 حدود 30 میلیارد تومان هزینه احتیاج است.

امی اختصاص اعتبارات لازم برای پرتاب انسان به فضا را به صورت مرحله‌ای دانست و تصریح کرد: طبق مذاکرات مفصل با سازمان مدیریت قرار شد که اعتبار این پروژه به صورت مرحله‌ای و سالانه اختصاص داده شود، همچنین طبق جدول 14 (مربوط به یک درصد بودجه پژوهشی GDP ) برای سال 95 اعتبارات در اختیار ما قرار می‌گیرد.

وی افزود: امیدوارم تمامی اعتبارات صحبت شده به موقع اختصاص داده شود.

از آنجا که بسیاری از مردم پرتاب انسان به فضا را بدون بازگشت می دانند و معتقدند که اگر فردی به فضا رود دیگر نمی تواند ادامه عمر خود را روی زمین سپری کند رییس پژوهشگاه هوافضا این موضوع را رد کرد و گفت: تازمانی که نتوانیم بازگشت انسان را روی زمین بسلامت تضمین کنیم دست به چنین اقدامی نمی زنیم.

هرچند ایران جزو 10 کشور صاحب فناوری فضایی است اما امی پرتاب انسان به فضا را با پیچیدگی ها و مسائل زیاد همراه دانست و افزود: در این راه باید از کشورهای دوست صاحب این فناوری، کمک بگیریم لذا در بخش تربیت فضانورد برای تحمل پرتاب و دیدن آموزش‌های لازم با کشورهای دوست مذاکراتی صورت گرفته است.

به گفته وی، همکاری صلح آمیز فضایی ایران با روسیه مانعی ندارد و تعداد قابل توجهی از متخصصان امروز ما در صنعت فضایی در روسیه تحصیل کرده‌اند، لذا هیچ مانعی در ارتباطات آموزشی و دانشگاهی بین دو کشور نبوده است.

بنابراین امیدواریم ایران در این سالهای سخت پیش رو بتواند با فعالیتها و تامین اعتبارات لازم به این موفقیت عظیم دست یابد و افتخاری تازه برای ایران و ایرانی رقم زند.