ایوان فدله، دبیر بینال موسیقی
ونیز از تلاش خود جهت معرفی هنرمندان ایران در ایتالیا خبر داد و اعلام کرد
بلیت کنسرت مشترک آنسامبل دیورتیمنتو و هنرمندان ایرانی به پایان رسیده
است.
نشست خبری بخش موسیقی ایرانی
شصتمین بینال موسیقی ونیز، روز سه‌شنبه ۱۳ مهر با حضور نمایندگان موسیقی
ایران، کارن کیهانی، علیرضا فرهنگ و مهدی خیامی در سازخانه طهران برگزار
شد.
کارن کیهانی، نوازنده و آهنگساز ایرانی در ابتدای نشست گفت: «برنامه‌های
مختلفی را با آنسامبل دیوِرتیمنتو به رهبری سندرو گُرلی در اختتامیه
شصتمین بینال موسیقی ونیز برگزار خواهیم کرد که در بخش اول هر کدام از ما
قطعه‌ای برای ساز ایرانی و آنسامبل در ژانر موسیقی معاصر اجرا می‌کنیم.»
او در ادامه گفت: «بخش دوم ویژه موسیقی قدیم ایران است که به شکلی
کاملا سنتی قطعاتی را اجرا می‌کنیم که در این بخش نوازنده کوبه‌ای،
محمدرضا رییسی، به اجرا اضافه خواهد شد. در مورد اثر خودم، سنتور را خودم
اجرا می‌کنم و قبلا هم آن را در سوییس اجرا کرده‌ام. در بخش دوم نیز قطعاتی
از آهنگسازان دوره پهلوی اول همچون درویش‌خان و محجوبی اجرا خواهد شد.»
مهدی خیامی دیگر آهنگساز ایرانی در این نشست گفت: «این پروژه یک سال و
نیم پیش به پیشنهاد سندرو گُرلی، رهبر آنسامبل دیورتیمنتو شروع شد. ما
جلسات متعددی برای ترکیب سازی و انتخاب قطعات گذاشتیم که به وسیله آن بتوان
در جهت اجرای موسیقی معاصر که سوژه مورد نظر بینال موسیقی ونیز است،
قطعاتی را اجرا کرد. ما تمام تلاش خود را انجام داده‌ایم تا بتوانیم با
کنار هم قرار دادن ترکیب ساز ایرانی در کنار سازهای غربی، علاوه بر نتیجه
موسیقایی به نتیجه فرهنگی نیز دست پیدا کنیم.»
او درباره نحوه انتخاب آهنگسازان شرکت کننده این دوره از بینال توضیح
داد: «ما برای انتخاب آهنگسازان ایرانی تلاش‌های بسیاری را انجام داده‌ایم
تا با توجه به امتیازات هنرمندان ایرانی و ویژگی‌هایی که دارند، نسبت به
انتخاب آنها برای شرکت در این دوره از فستیوال اقدام کنیم. در این بین
آهنگسازان بسیاری دعوت شدند که در نهایت کارن کیهانی و علیرضا فرهنگ مورد
تأیید بخش هنری آنسامبل دیورتیمنتو قرار گرفتند.»
خیامی درباره آهنگ قطعات ایرانی کنسرت پیش رو نیز گفت: «بعد از اینکه
پیشنهاد اجرای قطعات ایرانی برای آنسامبل دیورتیمنتو مطرح شد ما فکر کردیم
قطعاتی را انتخاب کنیم تا موسیقی قدیمی ایرانی با توجه به ریشه‌های بسیار
ارزشمندی که دارد، بتواند با موسیقی معاصر دنیا ارتباط برقرار کند. به همین
جهت تصمیم گرفتیم در بخش دوم کنسرت به شیوه کاملا ایرانی نسبت به اجرای
قطعات اقدام کنیم؛ در عین حال برای بخش اول به وجوهات مشترک این نوع موسیقی
با موسیقی معاصر و سازهای غربی نیز توجه کردیم.»
علیرضا فرهنگ، در مورد اثر خود در این نشست گفت: «قطعه‌ی «صبا» را ده
سال پیش برای فستیوال پاییزه فرانسه نوشته بودم و از آنجایی که قرار است
در یکی از قدیمی‌ترین آنسامبل‌های ایتالیا اجرا شود، آن را بازبینی کردم که
حدود یک ماه پیش بازبینی آن تمام شد و در حال حاضر با نوازنده تار، میلاد
محمدی آن را تمرین می‌کنم تا کار برای اجرا در بینال ونیز آماده شود.»
ایوان فِدِله، دبیر شصتمین بینال موسیقی ونیز که از طریق اسکایپ در این
نشست خبری حضور داشت، اظهار کرد: «من دو نفر از آهنگسازانی که قرار است در
فستیوال شرکت کنند را می‌شناسم، چون از هنرجویان من در ایتالیا بودند.
البته وقتی اثر نفر سوم را نیز برای بررسی برایم ارسال کردند، این اثر نیز
مورد پسندم واقع شد و به این نکته رسیدم که ترکیب تک نوازی موسیقی سنتی
ایرانی با زبان معاصر جهانی می‌تواند با اهداف فستیوال ما نزدیک باشد. ما
برای اینکه نشان دهیم مدرنیته امروز، ریشه در تاریخ دارد، تلاش کردیم با
تمرکز روی آثار آهنگسازانی که در بستر موسیقی اروپا قرار ندارند، فضا را به
سمتی هدایت کنیم که آنها نیز بتوانند فرهنگ غنی خود را معرفی کنند.»
او افزود: «من معتقدم موسیقی اروپا در توسعه فرمیک آثار موسیقایی در
نقطه مرکزی قرار دارد اما بر این باور هم هستم که این موسیقی باید درهای
خود را باز کند و به موسیقی‌های دیگری نیز توجه کند. به نظرم اروپا دیگر
تنها مهد موسیقی و پژوهش نیست، چرا که این نوع دیدگاه در همه جای دنیا
گسترده شده و نسل جوان موسیقی آنقدر به این پختگی رسیده است که بتواند در
این زمینه نیز فعالیت‌هایی داشته باشد.»
ایوان فدله در مورد آشنایی خود با موسیقی ایرانی گفت: «آشنایی من با
موسیقی ایرانی به سال ۱۹۹۰ در آکادمی استراسبورگ برمی‌گردد که در آنجا با
ایرج صهبایی آشنا شدم که مستر کلاسی در مورد موسیقی ایران برگزار کرده بود و
از همان زمان تا کنون کم و بیش با این نوع موسیقی سر و کار داشتم. البته
طی سال‌های اخیر علیرضا فرهنگ و مهدی خیامی به عنوان دو شاگرد ایرانی که
حضور فعالی در کلاس‌هایم داشتند، کمک زیادی برای تثبیت ارزش موسیقی ایرانی
انجام دادند. اتفاقاً وقتی به من پیشنهاد حضور موسیقی ایران در فستیوال
موسیقی ونیز را دادند، طبیعی بود که پیشنهاد آنها را رد نکنم چرا که کیفیت
آثار آنها به گونه‌ای بود که به تفکرات ما در این دوره از فستیوال نزدیک
بود.»
فدله ضمن ارائه توضیحاتی پیرامون نقش موسیقی در نزدیکی فرهنگ‌ها تصریح
کرد: «آن زمانی که من تمایل داشتم از موسیقی ایرانی برای حضور در فستیوال
ونیز استفاده کنم، در جریان مراودات ایران با ایتالیا نبودم. بنابراین
می‌توانم صراحتا به این نکته اشاره کنم که انتخاب من برای حضور موسیقی
ایران در فستیوال ونیز کاملا مستقل بوده و اصلا در جهت افزایش مراودات
سیاسی و فرهنگی نبوده است؛ البته که از توسعه روابط ایران و ایتالیا بسیار
خوشحالم اما مطمئن باشید این حضور بدون هیچ سفارشی انجام گرفته است و من
در این بستر تمام تلاش خود را می‌کنم تا هنرمندان ایرانی را به مردم
ایتالیا معرفی کنم.»
فدله در پایان گفت: «خوشبختانه بلیت کنسرت مشترک آنسامبل دیورتیمنتو و
هنرمندان ایرانی به پایان رسیده است و من درصدد برنامه‌ریزی‌هایی هستم تا
بتوانم کنسرت را در فضای باز برگزار کنم.»
شصتمین دوره بینال موسیقی ونیز، مهرماه امسال در‌حالی برگزار می‌شود که
برای نخستین‌بار، آثار مهدی خیامی، علیرضا فرهنگ و کارن کیهانی، سه
آهنگساز ایرانی در این فستیوال توسط دیوِرتیمنتو آنسامبل به رهبری سندرو
گُرلی اجرا می‌شود. در این اجرا که ۲۵ مهرماه با عنوان «موسیقی ایران از
گذشته تا امروز » برگزار می‌شود، هر سه آهنگساز، آثاری برای یک ساز ایرانی و
آنسامبل بزرگ تصنیف کرده‌اند.
قطعه «کنسرت و کمانچه» اثر مهدی خیامی برای کمانچه و آنسامبل، قطعه
«صبا» اثر علیرضا فرهنگ برای تار و آنسامبل و قطعه «نقطه‌ای بود و دگر هیچ
نبود» اثر کارن کیهانی برای سنتور و آنسامبل، آثاری هستند که در بخشِ
نخستِ این کنسرت با حضور سامان صمیمی نوازنده کمانچه، میلاد محمدی
نوازنده تار و کارن کیهانی نوازنده سنتور اجرا خواهد شد. همچنین در قسمت
دوم این کنسرت، گروه موسیقی مهرآیین متشکل از سامان صمیمی (نوازنده
کمانچه)، میلاد محمدی (نوازنده تار)، محمدرضا رییسی (نوازنده سازهای
کوبه‌ای) و کارن‌کیهانی (سرپرست گروه و نوازنده سنتور)، به اجرای موسیقی
دستگاهی ایرانی خواهند پرداخت.