۳۰سال دیگر ایران‌ جنگل‌ ندارد

اما نقش اساسی جنگل‌ها در نحوه زندگی انسان‌ها است، تقریبا یک سوم خشکی های جهان را جنگل‌ها تشکیل می‌دهند؛ نفسی که ما می‌کشیم هم از جنگل ها می‌آیند، جنگل‌ها مانع فرسایش خاک می‌شوند و شدت گرم شدن کره زمین را کاهش می‌دهند.

جنگل‌ها همچنین منجر به متوقف کردن سیل ها می شوند،  هوای را تصفیه می کنند، بسیاری از مواد غذایی مورد نیاز انسان ها از جنگل ها می آیند و ... با این وجود انسان ها با اهداف مختلف در حال نابودی جنگل ها هستند. بین سال های 1990 تا 2015 جهان 129 میلیون هکتار از جنگل های خود جایی هم اندازه کشور آفریقا جنوبی را از دست داده و به نظر می رسد این روند ادامه داشته باشد.

جنگل زدایی در مناطق مختلف علل متفاوتی دارد، دلایلی مثل تبدیل جنگل ها به زمین کشاورزی، تبدیل جنگل ها به مناطق مسکونی، دامپروری و ...

اما از بین بردن جنگل ها به هر دلیلی عواقب خطرناکی برای بقا انسان دارد؛ یکی از اصلی ترین دلایل تغییر اقلیم که بسیاری آن را بزرگترین مسئله قرن بیست یکم می دانند جنگل زدایی است، به دلیل جنگل زدایی هر روز 137 حیوان منقرض می شوند، جنگل زدایی هم چنین بر روی چرخه های آبی کره زمین تاثیر می گذارد.

ایران هم از کشورهایی است که در آن جنگل زدایی رخ می‌دهد، اما وضعیت ایران نسبت به دیگر کشورها چگونه است؟

جنگل های ایران

حدود 7درصد مساحت ایران یعنی 10 میلیون هکتار از مساحات ایران را جنگل ها تشکیل می دهند. این جنگل ها در مناطق مختلفی از ایران وجود دارد. اما جنگل های زاگرسی با 6 میلیون هکتار مساحت بیشترین سهم را در این آمار دارند. سرانه جنگل در ایران برای هر نفر 0.2 هکتار است با این وجود که میانگین جهانی این مقدار حدود 0.7 هکتار است.

بسیاری از صاحب نظران این حوزه هم معتقدند اگر نابودی جنگل‌های ایران با روند فعلی ادامه یابد، در 30 سال آینده در کشور جنگلی باقی نخواهد ماند.

رئیس انجمن جنگلبانی ایران چند سال پیش به مهر گفته بود: هم اكنون جنگلها در معرض تهدید و تخریب قرار دارند و از این میان 80 درصد عوامل تاثیرگذار تخریب جنگل های كشور فرابخشی است.

اما در گذشته وسعت جنگل ها در ایران اینگونه نبوده است. اولین برآورد در مورد جنگل های ایران را در سال 1321 خورشیدی مرحوم کریم ساعی انجام کرد؛ 19.5 میلیون هکتار. ساعی در سال 1325 در دومین برآورد خود سطح جنگل های ایران را 18.7 میلیون هکتار عنوان کرد، در سال 1343 دفتر فنی مهندسی منابع طبیعی ایران آمار رسمی مساحت جنگل های کشور را را 18 میلیون هکتار اعلام کرد و اکنون  بر اساس آخرین تخمین سازمان فائو در سال 1392 وسعت جنگل های ایران به 10.6 میلیون هکتار کاهش پیدا کرده است؛

هشدارهای مسوولان نظام و دولت درباره کاهش جنگل ها درایران بسیار شنیده شده است. آیت الله خامنه‌ای، مقام معظم رهبری چند ماه پیش و در روز درختکاری هشداری مجدد دراین‌باره دادند؛ ایشان با اشاره به تخریب گونه‌های اصیل و بومی گیاهی بر اثر برخی دست‌اندازی‌ها به جنگل‌ها، گفتند: «تهاجم به جنگل‌ها و باغ‌ها خلاف مصلحت است و بیم آن می‌رود که برخی از این گونه‌های اصیل از بین بروند، بنابراین وظیفه همه حراست و حفاظت از فضای سبز است.»

همچنین معصومه ابتکار، معاون رییس جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست به مناسبت های مختلف دراین باره گفته است: «تخریب محیط زیست، جنگل خواری، زمین خواری، کوه خواری در ابعاد متفاوت و وسیع در کشور رواج یافته.»

پیش از این هم حمید گشتاسب میگونی مدیرکل دفتر زیستگاه های سازمان محیط زیست دراین باره گفته است: «مطابق تصاویر ماهواره ای، هر ثانیه در ایران 150 مترمربع جنگل در حال نابودی است، در چهار دهه اخیر در ایران 6 میلیون هکتار از جنگل ها نابود شده است و این فاجعه بزرگی است.»

گفتنی است بریدن درختان جنگل ها از اصلی ترین دلایل جنگل زدایی در ایران است و حتی با اینکه چندی است این کار غیر قانونی اعلام شده اما افراد باز هم این کار را انجام می دهند.

جنگل‌های ایالت متحده آمریکا

از لحاظ وسعت جنگل آمریکا چهارمین کشور در جهان است، بیش از 300 میلیون هکتار از وسعت آمریکا، یعنی 30 درصد وسعت این کشور را جنگل ها تشکیل می دهند.

از سال 1990 تا 2010 تقریبا 4 میلیون هکتار از جنگل های آمریکا از بین رفته اند اما این کشور در طول این سال ها میزان بیشتری از جنگل های کشور خود یعنی 7.6 میلیون هکتار را احیا کرده و حتی در طول این سال ها وسعت جنگل های ایالت متحده آمریکا افزایش یافته است.

جنگل‌های کانادا

بعد از روسیه؛ کانادا بزرگترین وسعت جنگل های دنیا را دارد و با مساحتی حدود 347 میلیون هکتار تقریبا 9 درصد جنگل های کره زمین از این کشور هستند.

با این وجود میزان جنگل زدایی این کشور بسیار کم است و سالانه 0.02 درصد از جنگل های این کشور روبه کاهش است. البته با این توضیح که تلاش شده این عدد هم کم شود.

گفتنی است در سال 1990 میزان جنگل زدایی در کانادا 64 هزار هکتار بود اما سال 2012 این میزان به 45 هزار هکتار رسیده است.

جنگل‌‌زدایی استرالیا

شهرسازی یکی از اصلی ترین اقدامات استرالیا در چند دهه اخیر بوده به همین دلیل در همین مدت وسعت جنگل های این کشور روند نوسانی داشته اند. البته کمتر 20 درصد وسعت این کشور را جنگل ها تشکیل می دهند.

سرعت جنگل‌زدایی در استرالیا بیشتر از کانادا است و سالانه چند ۱۰هزار هکتار از جنگل های این کشور نابود می شوند.

وسعت جنگل‌زدایی در این کشور بر اساس آمار های رسمی و آمار های تخمین زده شده توسط سازمان فائو که هم اکنون بیش از 124 میلیون هکتار جمعیت دارد به این شکل است:

جنگل‌زایی در روسیه

روسیه کشوری است با اختلاف زیادی نسبت به دیگر کشور ها بیشترین وسعت جنگل را در دنیا دارد، وسعت جنگل های این کشور با 892 میلیون هکتار تقریبا هم اندازه کل استرالیا است.

با این وجود سال به سال مساحت جنگل های کشور روبه افزایش است و حتی یکی تحقیقات فائو پیش‌بینی کرده است که تا سال 2030 میلادی مساحت جنگل های روسیه به 904 میلیون هکتار می رسد.

مساحت جنگل‌های روسیه از گذشته تاکنون:

جنگل‌زدایی در فنلاند

فنالاند یکی از کشور هایی است که میزان سرعت جنگل زدایی در آن بسیار زیاد است، این کشور از این لحاظ رتبه ششم را در جهان و رتبه اول را در اروپا دارد.

سالانه 6.3 درصد از جنگل های این کشور روبه نابودی است و با وجود مراقبت هایی که به تازگی در این کشور از جنگل ها انجام می شود اما هنوز در برخی از مناطق این کشور جنگل زدایی صورت می گیرد. بر اساس آمار های مختلف مساحت جنگل های فنلاند از سال 2000 شروع به کاهش پیدا کرده است و قبل از آن جنگل های این کشور روبه افزایش بوده است.

با این وجود میزان احیای جنگل در فنلاند بیشتر از جنگل زدایی است و در این کشور که بیش از 72 درصد آن را جنگل ها تشکیل می دهند سالانه 10 هزار هکتار به جنگل های آن اضافه می شود.