«جدایی نادر از سیمین» نهمین فیلم برتر قرن شد/آثار کیارستمی و فرهادی در فهرست برترین‌‌های جهان

 بی‌بی‌سی با نظرسنجی از 177 منتقد فیلم در سراسر جهان فهرست 100 فیلم برتر از سال 2000 میلادی به این سو را منتشر کرد.

در فهرست یکصد فیلم برتر قرن بیست و یکم نام سه اثر ایرانی به چشم می‌خورد. دو فیلم از عباس کیارستمی کارگردان برنده نخل طلای کن و یک فیلم از اصغر فرهادی که جایزۀ اسکار را در کارنامۀ کاری خود دارد.

فیلم «جدایی نادر از سیمین» به کارگردانی اصغر فرهادی در رتبه نهم 10 فیلم برتر قرن بیست‌ویک ایستاده است. در این فیلم که جایزه اسکار و گلدن‌گلوب بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان را برای اصغر فرهادی به ارمغان آورد، پیمان معادی، شهاب حسینی، لیلا حاتمی و ساره بیات ایفاگر نقش‌های اصلی هستند.

فیلم «کپی برابر اصل» و «ده» به کارگردانی عباس کیارستمی در فهرست برترین فیلم‌های قرن به ترتیب در جایگاه 46 و 98 ایستاده‌اند. کیارستمی فیلم «ده» را در سال 2002 میلادی ساخت و پس از آن در سال 2010 فیلم «کپی برابر اصل» را با بازی ژولیت بینوش بازیگر سرشناس فرانسوی به سینما ارائه کرد. بینوش برای بازی در «کپی برابر اصل» جایزه بهترین بازیگر زن جشنواره کن را دریافت کرد.

در این نظرسنجی 177 منتقد فیلم از 36 کشور جهان فیلم «جاده مالهالند» به کارگردانی دیوید لینچ کارگردان نام آشنای سینمای آمریکا را به عنوان برترین فیلم قرن بیست و یک برگزیدند.

پس از شاهکار دیوید لینچ در این فهرست نام فیلمی از سینمای هنگ‌کنگ به چشم می‌‌خورد. فیلم «در حال و هوای عشق» به کارگردانی وونگ کار وای ردۀ دوم فهرست را در اختیار دارد و پس از آن فیلم «خون به پا خواهد شد» به کارگردانی پل توماس اندرسون ایستاده است.

یکی از نکات قابل توجه این فهرست حضور انیمیشن «شهر اشباح» اثر تحسین شدۀ هایائو میازاکی در رده چهارم برترین فیلم‌های قرن حاضر است.

فیلم «پسر بچگی» به کارگردانی ریچارد لینکلیتر که پاتریشا آرکت برای نقش‌آفرینی در آن اسکار گرفت، فهرست پنج فیلم نخست برتر قرن را به پایان می‌رساند.

در این فهرست نام برخی کارگردان‌ها بیشتر تکرار شده است. وس اندرسون، کریستوفر نولان، میشائیل هانکه، آپیچاتونگ ویراستاکول، پل توماس اندرسون و برادران کوئن هر کدام سه فیلم در این فهرست دارند.

متیو اندرسون دبیر بخش سرویس فرهنگ بی‌بی‌سی با اشاره به ویژگی نظرسنجی‌هایی از این دست که معمولاً نگاه‌شان به گذشتۀ سینما است، گفت: «اما ما در این نظرسنجی قصد داشتیم که بهترین فیلم‌های سال‌های اخیر را بیابیم. این آثار همان فیلم‌هایی هستند که بیشتر مردم احساس زیادی نسبت به آن‌ها دارند.»

او در ادامه گفت: «امیدواریم که نتیجۀ این نظرسنجی باعث ایجاد بحث و گفت‌وگو در این باره شود. آن‌هم نه تنها بحث بین منتقدان فیلم و علاقه‌مندان دو آتشه سینما بلکه میان همه کسانی که از تماشای فیلم لذت می‌برند و درباره ویژگی‌های یک فیلم خوب نظری دارند.»

در این نظرسنجی هر منتقد اجازه داشت 10 فیلم برتر از دیدگاه خود را ثبت کند. پس از انجام نظرسنجی یک فهرست متشکل از 599 فیلم به دست آمد که از میان آن‌ها فهرست 100 فیلم برتر منتشر شد.

با در نظر گرفتن این فهرست در میان تمام سال‌هایی که از قرن بیست و یکم می‌گذرد، سال 2012 و 2013 موفق‌ترین سال‌ها بوده‌اند، به گونه‌ای که 9 اثر از 100 فیلم برتر قرن حاضر در هر یک از این این سال‌ها به سینما آمده‌اند. از مهم‌ترین آثار ارائه شده به سینما در سال 2012 می‌توان به «عمل کشتن» به کارگردانی جاشوا اپنهایمر در رده چهاردهم و «هولی موتورز» به کارگردانی لئوس کاراکس در ردۀ شانزدهم  و همچنین «دوازده سال بردگی» به کارگردانی استیو مک‌کوئین و «آبی گرم‌ترین رنگ است» به کارگردانی عبدالطیف کشیش در سال 2013 اشاره کرد.

در این نظرسنجی هم نام بسیاری از فیلم‌های بسیار محبوب 16 سال گذشته دیده نمی‌شود. نه از سری فیلم‌های «هری پاتر» چیزی به چشم می‌خورد نه از دنیای خیالی «هابیت‌ها» و «دزدان دریایی کارائیب» خبری هست. البته این بدان معنا نیست که در فهرست نباید انتظار دیدن فیلم‌های موفق از دیدگاه تجاری را نداشته باشیم. شاید واضح‌ترین مثال برای این مدعا حضور «مد مکس: جاده خشم» به کارگردانی جرج میلر در رده نوزدهم باشد. انیمیشن‌های «وال ای» در رده 29 و «موش سرآشپز» در رده 93 نمونه‌های دیگری از این دست به شمار می‌روند.

از جمله منتقدان سرشناسی که در این نظرخواهی شرکت داشتند می‌توان به پیتر دیبرگ از ورایتی، اسکات فینبرگ از هالیوودریپورتر، اوون گیلبرمن از ورایتی، ژان فیلیپ گریرسون، نیک جیمز از سایت‌اند‌ساوند، تاد مک‌کارتی از هالیوودریپورتر و کاترین شورد از گاردین اشاره کرد.