مهدی فقیه: نانجیب‌ها بازیگران ایرانی را گول می‌زنند

مهدی فقیه را با نقش‌هایی دوست داشتنی و خاص در سینما و تلویزیون و آثاری ماندگار همچون مریم مقدس، شوق پرواز، لیلی با من است، سفر به چذابه، هور در‌ آتش و ... می‌شناسیم، شاید کمتر کسی بداند که این بازیگر خوش برخورد و خوش چهره شیرازی،‌ تحصیل کرده تئاتر در فرانسه است و سال‌ها در خارج از ایران زندگی و کار کرده است.

 

جام جم با فقیه درباره زندگی، خانواده و مسائل روز سینما و تلویزیون ایران گفت‌وگویی انجام داده است.

بسیاری از مردم شما را با نقش آفرینی در آثاری ماندگار و البته با لهجه شیرینی شیرازی می‌شناسند، سال هاست با وجود فعالیت در فضای هنری ساکن شیراز هستید، هیچ وقت فکر کرده اید جای دیگری زندگی کنید؟

خب من هیچ گاه تهران و یا شهر دیگری را برای زندگی انتخاب نکرده ام، هروقت کار بوده وابسته به این که در کجا فیلمبرداری می‌شد به آنجا می‌رفتم مدتی بودم و با اتمام کار بلافاصله بر می‌گشتم شهر خودم شیراز،‌ به هر حال شیراز زادگاه من است و بسیار دوستش دارم.

استاد! شیرازی‌ها چه ویژگی‌هایی دارند؟

درباره شیراز و شیرازی خیلی چیزها گفته اند از مهمان نوازی بگیریم تا ادب و فرهنگ، برای همین می‌گوییم شیراز به نوعی پایتختی فرهنگی ست و اگر در طول تاریخ بگردیم می‌بینیم از زمان هخامنشیان و ساسانیان و زندیه و ... همواره مرکز حکومت بوده است.

شعرای بزرگی شیراز داشته است که گل سر سبدشان حافظ و سعدی است همین طور هنرمندان زیادی در این سرزمین و خاک به دنیا آمده و پرورش یافته‌اند، وقتی نگاه می‌کنیم معماری شیراز و سبک خاص آن تا سمرقند و بخارا رفته و حتی تاج محل که در سطح جهانی شناخته شده است، کار شیرازی‌ها بوده و معماران شیراز حرف اول را می‌زنند.

حالا حافظ که جایگاه خاص خودش را دارد، شما سعدی را ببینید چه شعرهایی دارد امروز من واقعا به همه جوان‌ها می‌گویم باید سعدی را بخوانید، هم نثر، هم نظم، من یک تکه از شعرش را الان برای شما می‌خوانم: قرص خورشید در سیاهی شد/ یونس اندر دهان ماهی شد شد

یا:

یکی قطره باران ز ابری چکید/ خجل شد چو پهنای دریا بدید

به همین سادگی انگار که همین امروز این شعر را سروده‌اند.

در سینما چطور؟

شیرازی‌ها و هنرمندشان یک سابقه درخشان و خوبی در تئاتر داشته‌اند، در بازیگری در نویسندگی و کارگردانی کارهای مختلف انجام داهد اند و همیشه عشق و علاقه به هنر داشته‌اند.

برویم سراغ چند سوال سینمایی، آقای فقیه عزیز، کار تازه چه خبر؟

والا خبر خاصی نیست، یک خرده کارها کم شده است

اتفاقا بسیاری از هنرمندان عرصه سینما مانند شما همین را می‌گویند و همه از بیکاری و کم بودن نقش‌ها گلایه می‌کنند؟

گلایه شان درست است، مثل خود بنده، خب شما نگاه کنید نوع کار من همیشه در خط و حال و هوا و ژانر خاصی بوده است، حرف اول را در کار دفاع مقدس می‌زدم، هور در آتش، لیلی با من است، سفر به چذابه، ستارگان خاک، قله دنیا که همه آثار مرتبط با جنگ تحمیلی است، مریم مقدس و ملک سلیمان هم کارهای قرآنی ست در تلویزیون کار ارزمشندی مثل شوق پرواز را توفیق داشتم انجام دهم و...

اتفاقا می‌خواستم این را بپرسم که شما مسیری مشخص را همیشه دنبال کرده اید، این مسیر احتمالا باید ریشه در نگاهی داشته باشد که شما به هنر دارید؟

دقیقا، برای هنر معانی مختلفی گفته اند ولی به نظر من بهترین تعریفش این باشد که هنرمند بتواند با هنرش مفاهیم عمیق انسانی را به مردم القا و یادآوری کند به عبارتی همان کاری که به درستی دین ما هم همین را می‌گوید، الحمدالله من سعی کرده ام طوری برنامه ریزی کنم که همیشه در همین مسیر باشم.

متاسفانه در سال‌های اخیر این دست کارهایی که شما دغدغه شان را دارید چندان در تولید رونقی ندارند.

بسیار متاسفم که این گونه است، شما نگاه کنید الان چه فیلم‌هایی اکران می‌شوند، کمدی‌هایی که واقعا نه در شأن نظام و حکومت اسلامی ست و نه در شأن مردم ما، بهتر است یک خرده به این مردم خوب نگاه کنیم، ببینیم این مردم کی هستند ؟چه سابقه‌ای دارند؟ من برخی کارهای نازل را که می‌بینم که با هر قیمتی می‌خواهند با سطحی ترین کار مردم را بخندانند خجالت می‌کشم شرمنده می‌شوم، من با کمدی مخالف نبوده و نیستم، شما چارلی چاپلین را ببینید، هنرش به گونه‌ای است که ما در یک کشور اسلامی می‌بینیم و لذت می‌بریم در غرب هم می‌بینند در شرق هم می‌بینند، خب چرا این گونه است؟ چون همان موضوعی که من عرض کردم را دنبال می‌کند مفاهیم عمیق انسانی.

استاد این روزها شاهد یک اتفاق هم در سینما و تلویزیون هستیم، مهاجرت برخی بازیگران به شبکه‌های ماهواره‌ای که البته هیچ کدام چهره سرشناسی نبودند اما به هر حال در میان مردم خبر حضور‌ آنها در این شبکه‌ها خیلی پخش شده و واکنش داشته است.

والا چی بگم، نمی‌دانم ! ولی خود من سال‌ها در خارج از کشور درس خوانده ام و هیچ وقت هم نخواستم آنجا بمانم، ببینید من فکر می‌کنم نانجیب‌هایی این‌ها را گول زده‌اند، وعده‌های دروغین داده‌اند، مطمئن باشید پشیمان خواهند شد، درست است که سطح بالایی هم در هنر ایران نداشته اند ولی مطمئن باشید مثل روز برای من روشن است که پشیمان می‌شوند، فکر می‌کنند علی آباد دهی است، بزرگانی که رفتند و خیلی جلوتر هم رفتند نه در بازیگری در هر رشته‌ای مثل فضل الله رضاها که ناسا راه انداختند اینها آدم‌های با فکری بودند نمی‌شود همین جوری بروی و موفق شوی، ببینید ‌انقلاب که شد یک سری از بازیگرها و ... رفتند، آنجا نتوانستند کار کنند حتی کارگردان و بازیگر سوپراستار قبل انقلاب رفت و موفق نبود، حالا اینها که جای خود دارند!

اشاره کردید به تحصیلات خارج از کشورتان، برایم جالب شد که شما خارج از کشور درس خوانده اید؟

این را کمتر کسی شاید بداند، اما من به عنوان رتبه دوم کشور بورس دانشگاه شدم و به فرانسه رفتم و تئاتر خواندم.

خانواده تان مخالفتی نداشت؟

پدرم خیلی مذهبی بود، در شیراز به او می‌گفتند رئیس القرا، در تفسیر قرآن بسیار شناخته شده بود، ایشان به من فرمودند: «بابا برو درس بخوان! و حواست باشد کاری کن که عاقبت به خیری در آن باشد» و من هم سعی کردم در کار هنری همین رو مد نظر قرار دهم یعنی مفاهیم انسانی باشد و به درد مردم بخورد.

صحبت از پدر بزرگوارتان شد، خودتان چند فرزند دارید؟

من چهارپسر دارم که الحمدالله تحصیلات دارند یکی شان دکترای الهیات دارد و ملبس به پوشش روحانیت است و دیگری هم لیسانس سینما و فوق لیسانس ادبیات نمایشی و ...

به خاطره پدرتان اشاره کردید که به شما گفتند کاری کنید که عاقبت به خیری داشته باشد، خود شما سعی کردید در برخورد با فرزندانت و تربیت آنها چگونه باشید؟

البته من بیشتر سرکار بودم، همسرم در این زمینه خیلی نقش داشته است، ایشان واقعا خیلی خانه دار هستند و خیلی در تربیت بچه‌ها و درس خواندنشان اهتمام به خرج دادند، یک نکته را همینجا بگویم، نان حلال سر سفره آوردن خیلی مهم است، حرام که هیچی، حتی نان مشکوک هم مساله ست و من روی این مساله خیلی حساس بودم.

آقای فقیه برخی متاسفانه فکر می‌کنند وارد فضای هنر می‌شوند بخصوص سینما باید نوعی ولنگاری و بی اهتمامی داشته باشند، خانواده جایگاهی ندارد برایشان خیلی راحت می‌بینیم که طلاق می‌گیرند و... واقعا هنر این گونه است؟

متاسفانه هنر را نشناختند، هنر هیچ نسبتی با این ولنگاری‌ها ندارد، عمق هنر مفاهیم انسانی و اخلاقی است که این دوستان با آن بیگانه هستند، شاید آن فلان بازیگر خارجی که چنین رفتارهایی را دارد الگوی خود قرار می‌دهند در حالی که او فرهنگش همین بوده است از کوچکی این گونه بزرگ شده، ولی ما ایرانی هستیم، من فکر می‌کنم شاید میانگین بگیریم، از نظر بهداشت بدنی، ما ایرانی‌ها تمیز ترین آدم‌های دنیا باشیم، بگذارید مثالی بزنم، شما ببینید در محله‌های قدیم وقتی در کوچه‌ای خیابانی مسجدی می‌ساختند یک حمام هم هم کنارش بنا می‌شد، ما این فرهنگ را داریم، فرهنگ ما متفاوت است از آن کسی که در آمریکا و اروپا زندگی می‌کند، این که می‌گویم پیش از اسلام هم در کشور ما وجود داشته است، زمانی که در رم مجسمه‌های برهنه می‌ساختند و برهنگیمولفه‌ای در آثارشان بود ما در همین تخت جمشید ونقش برجسته‌ها حتی تصویر یک زن را نمی‌بینیم می‌خواهم بگویم ایرانی از دیرباز و از همان فرهنگ کهن اش هیچ نسبتی با این رفتارها و ولنگاری‌ها و پوشش‌های نامناسب نداشته و خانواده همیشه برای ایرانی‌ها جایگاه والایی داشته و ان شاء الله خواهد داشت.

شما کدام کار خودتان را بیشتر دوست دارید؟

همه کارها برایم لذت بخش بوده است، در تلویزیون مریم مقدس و شوق پرواز واقعا توسط مردم خیلی خوب استقبال شد .کلا تلویزیون رسانه مردمی است حتی فیلم‌های من مثل لیلی با من است یا هور در آتش وقتی از تلویزیون پخش شد توسط مردم بیشتر دیده شد و اصطلاحات گل کرد.