روایت کدخدایی از ردصلاحیت سیاسیون معروف و نفوذشان برای تایید شدن و نامه‌ احمدی‌نژاد به اوباما

 ایسنا: عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان می‌گوید: ما به عنوان شورای نگهبان خیلی خوشحال نیستیم که اگر صلاحیت کسی را تایید صلاحیت نمی‌کنیم اعلام کنیم.

بخش‌هایی از گفتگو با عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان را در ادامه بخوانید؛

* در دومین نشست خبری سخنگوی شورای نگهبان در دوره جدید سوالی از سوی یکی از خبرنگاران مبنی بر وجود امکان رد صلاحیت رییس‌جمهور فعلی بازگو شد، که شما در پاسخ فرمودید: "در هر دوره بر اساس همان دوره صلاحیت افراد توسط شورای نگهبان بررسی می‌شود."فکر نمی‌کنید این پاسخ در فضای سیاسی کنونی که تلاش بر سیاه‌نمایی نسبت به رییس‌جمهور شدت گرفته موجب متشنج‌تر شده فضای سیاسی شود؟فکر نمی‌کنید طرح بحث بررسی صلاحیت رییس جمهوری که در حال فعالیت است کمی به منزله موضع‌گیری سیاسی تلقی شود؟

*من در صدد ارزیابی صحت یا سقم تایید یا رد صلاحیت افراد نیستم ،به رویه اشاره می‌کنم. من چنین قصدی را نداشتم، فقط واقعیت ، قوانین موجود و رویه موجود را بیان کردم، شاید بهتر بود آن دوست خبرنگارمان چنین سوالی را مطرح نمی‌کرد. ،وقتی از من سوال می‌کنند که برای مثال صلاحیت افراد حاضر هم مورد بررسی قرار می‌گیرد؟من نمی‌توانم بگویم خیر؛ زیرا یک مسئله روشنی هم هست، در رابطه با نمایندگان مجلس هم در هر دوره تعدادی از خود نمایندگان هم صلاحیت‌شان تایید نمی‌شود به دلیل این‌که شورای نگهبان در هر دوره بر اساس همان دوره صلاحیت‌ها را بررسی می‌کند ،و نظر شورای نگهبان هم همیشه این بوده است که این بررسی برای همان دوره است.

خارج از مسائل سیاسی این فقط یک حقیقت حقوقی بود که مطرح کردم، هیچ اشاره‌ای به هیچ مقامی یا حتی نمایندگان مجلس هم نداشتم، رویه شورای نگهبان این بوده است، قوانین و مقررات این‌گونه ایجاب می‌کند و این رویه‌ای است که از گذشته هم ادامه داشته است، خاص اکنون ، دوره آینده یا دوره های بعد هم نیست ، از زمانی که شورای نگهبان شکل گرفته است و بررسی صلاحیت‌ها را داشته ،این موضوع تا هم‌اکنون ادامه داشته است. امر جدید و حادثی نبوده است. در انتخابات گذشته مجلس نیز تعدادی از نمایندگان صلاحیت‌شان تایید نشد، قصد ندارم بگویم این صحیح یا ناصحیح است، من درصدد ارزیابی صحت یا سقم مسئله نیستم، به رویه اشاره می‌کنم. شورای نگهبان در تمام ادوار بررسی صلاحیتش بر اساس همان دوره است و همه افراد را هم بررسی صلاحیت می‌کند، تفاوتی ندارد افرادی که مشغول کار هستند یا نیستند ،هم اکنون سمتی دارند یا ندارند همه را بررسی می‌کند.

*با توجه به تغییر و تحولات جامعه شورای نگهبان درصدد ارایه تعریف جامعی از رجل سیاسی نیست؟، گرچه این کلمه به معنی مرد است ولی بسیاری از کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری براین نظر هستند به دلیل این‌که تعریف جامعی از موضوع وجود ندارد رد صلاحیت می‌شوند، نظرتون در این‌باره چه هست؟

* یک مسئله ای که در رابطه با انتخابات ریاست جمهوری داریم و شرایطی که در اصل قانون اساسی ذکر شده است ،به صورت رویه ای شورای نگهبان این مسئله را در هر موردی مد نظر قرار می‌دهد،چون بحث رجل سیاسی مربوط به انتخابات ریاست جمهوری است ،هر دوره ای که انتخابات ریاست جمهوری است ،این مطلب را بر اسامی که مطرح می‌شود،افرادی که هستند مورد بحث قرار می‌دهند،چون به عنوان یک شرط است،اما اینکه یک آیین نامه یا یک دستور العمل خاصی تنظیم شده باشد،در دوره قبل فکر می‌کنم در سال 92 این کار را ما انجام دادیم،سعی کردیم نه آیین‌نامه، بلکه نظرات مشترک اعضا را راجع به بندهایی که در قانون اساسی ذکر شده است با یکدیگر مشورت و مذاکره کنیم و این مشترکات را روی کاغذ آوریم، این کار انجام شد ولی صرفا یک امر داخلی بود ،نمی‌دانم تا چه اندازه اعضای محترم که بعد خواستند اعلام نظر کنند با همان نقطه نظرات مشترک اعلام نظر کردند.

به نظر من نیازمند اصلاح قانون یا اگر نشد تفسیر قانون هستیم و ما باید این شرایطی که در اصل قانون اساسی ذکر شده است مخصوصا آن شرایطی که بیشتر کیفی است را با شاخص های کمی تعیین کنیم،در رابطه با رجل سیاسی در بعد مذهبی هم همین مطلب را داریم ،برای مثال وقتی می‌گوییم رجل سیاسی _مذهبی آیا کسی که عبادت‌های یومیه اش را انجام می دهد این رجل مذهبی است؟یا باید فراتر باشد؟برای مثال در رابطه با رجل سیاسی وقتی می‌گوییم یعنی فردی در رسانه است،این رجل سیاسی است؟یا نه مقصود فراتر از این است؟ ما هم قبول داریم که روشن نیست و نیازمند این هستیم که این شرایط به گونه ای و به طریق مشخصی تبیین شود ،شاخص های کمّی آن اعلام شود تا بتوانیم بهتر هم اظهار نظر کنیم و هم پاسخگوی مردم و داوطلبان باشیم.

 

* فکر نمی‌کنید رد صلاحیت شخصیت‌های بارز سیاسی از سوی شورای نگهبان به منزله حذف سلیقه‌های سیاسی بخشی از جامعه باشد؟

* اولا ما به عنوان شورای نگهبان خیلی خوشحال نیستیم که اگر صلاحیت کسی را تایید صلاحیت نمی‌کنیم اعلام کنیم. مطمئنم دیگر اعضای شورای نگهبان هم چنین احساسی را داردند، خیلی از جهت شخصی و اخلاقی خوب نمی‌بینیم که اعلام کنیم افراد رد صلاحیت شدند. اما از طرف دیکر قانون بیشتر از این به ما اختیاری نداده است و در این چارچوب ما را ملزم کرده است که تصمیم‌گیری کنیم،تصمیم گیری هم بر اساس معیارهایی است که در قانون انتخابات ذکر شده است،برای مثال در رابطه با مجلس،شرایط و موانعی که در مواد 27،29 یا 30 قانون انتخابات ذکر شده است ،ما در آن چارچوب ناچاریم اعلام نظر کنیم اگر اعلام نظر نکنیم شما به عنوان خبرنگار ،شما به عنوان مرجع اخبار عمومی از ما سوال می‌کنید چرا اعلام نظر نکردید؟اعلام نظری هم که می‌کنیم باید بر اساس همان بندهای قانون و مستندات پرونده باشد،به هر حال افرادی که صلاحیت‌شان مورد تایید واقع نشده است حتما در شورای نگهبان مستنداتی وجود داشته است و حتما رای لازم را بر عدم تایید داشتنه‌اند،این دو مرحله قطعا انجام می‌گیرد یعنی هم وجود اسناد لازم و هم رای گیری در شورای نگهبان.

طبیعتا وقتی که اعضای شورای نگهبان رای به صلاحیت نمی‌دهند نمی‌توانیم خلاف این اعلام کنیم و برای مثال بگوویم آقای z صلاحیتش تایید می‌شود، یا آن جایی که صلاحیتش تایید می‌شود اعلام کنیم صلاحیتش تایید نمی‌شود، ما امانتدار هستیم و باید در چارچوب آیین نامه داخلی شورای نگهبان انجام وظیفه کنیم و اگر این‌کار را نکنیم مردم از ما مطالبه خواهند کرد که چرا وظایف خود را انجام نداده‌اید.

*مواردی وجود دارد که بعد از رد صلاحیت ها بعضی افرادی که به نوعی ممکن است دارای نفوذ سیاسی باشند ،اعتراض‌هایی می‌کنند و سپس تایید صلاحیت می‌شوند،گاهی هم هستند بعضی افراد که با نجابت سیاسی و سکوت در برابر آن‌چه که اتفاق می‌افتد اعتراض خود را ابراز نمی‌کنند در صورتی که شاید اگر اعتراضی شود آن ها هم تایید صلاحیت شوند ،در این رابطه چه پاسخی دارید؟

* قانون انتخابات یک مواردی را پیش‌بینی کرده است،از هیئت‌های اجرایی،هیئت‌های نظارت شهرستان، استان مرکزی و شورای نگهبان که در تمام این مراحل هم آیین رسیدگی را مشخص کرده است. برای مثال اگر در هیئت اجرایی اعتراض داشتید به هیئت نظارت می‌روید،اگر در هیئت نظارت شهرستان است به هیئت نظارت استان می‌روید، اگر هیئت نظارت استان است به هیئت مرکزی می‌روید و آیین رسیدگی و زمان رسیدگی را هم تایین کرده است.طبیعتا وقتی که تعداد رای دهندگان زیاد است وقتی فردی آمده در هیئت اجرایی و صلاحیتش تایید نشده و اعتراض هم نکرده،شورای نگهبان و هیئت های مرکزی یا هیئت استانی راسا وارد شود؟ قانون هیچ تکلیفی در این جا مقرر نکرده است.

ما زمانی می‌توانیم ورود کنیم که با اعتراض افراد مواجه باشیم، ما مکررا تصریح می‌کنیم افرادی که در رابطه با بررسی صلاحیت ها اعتراض دارند در زمان مقرر شکایت‌شان را مکتوب به مراکزی که اعلام می‌شود ارائه کنند تا این حق از افراد فوت نشود.درست مانند رویه قضایی است، وقتی در دادگاه رای اعلام می‌شود ظرف 20 ،30 روز قطعی است و شما اگر در آن ظرف 20 یا 30 روز مهلت مقرر شده اعتراض کنید ممکن است به تجدید نظر برود ولی اگر اعتراض نکنید حق تجدید نظر هم از شما سلب می‌شود. قانون چیزی بیشتر از این برای شورای نگهبان مقرر نکرده است.

 

*در افکار عمومی گاهی مباحثی مطرح می‌شود برای مثال در انتخابات مجلس شخصی در بار اول رد صلاحیت می‌شود، و افکار عمومی انتظار این امر را دارند، ولی بعد اعتراض صلاحیتش تایید می‌شود، در اینباره افکار عمومی یک نگاه سیاسی دارد.

*آفتاب آمد دلیل آفتاب،این نشانگر این است که شورای نگهبان بر اساس مر قانون عمل می‌کند،ممکن است در فضای رسانه ای و افکار عمومی یک تصور صحیح صورت نگیرد اما چون شورای نگهبان مکلف به بررسی اسناد و مدارک است ، اگر فردی اعتراضی کرد و اسناد و مدارکی را ارائه داد که نافی اسناد و مدارک قبلی بود،طبیعتا شورای نگهبان بر اساس آن عمل می‌کند. در بررسی اسناد و مدارک معیار ما افکار عمومی نیست ،بلکه خود اسناد و مدارک معیار است.اگر برای مثال خبر ندارید علیه فلان فرد محترمی یک پرونده کلان قضایی شکل گرفته و محکومیت هم داشته باشد ولی بیرون هم منتشر نشده و به دست ما رسیده است،اگر ما صلاحیت این فرد را تایید نکنیم قطعا افکار عمومی می‌گوید چرا شورای نگهبان صلاحیت فلان فرد را با چنین سابقه ای تایید نکرده است،طبیعتا این خلاف افکار عمومی است،ولی ما ناچاریم بر اساس اسناد و مدارک عمل کنیم،اسناد و مدارک گویای تمام مطالب است ،آن‌چه که قانون ما را مکلف کرده است رعایت آن اسناد و مدارک است.

* گفته می‌شد در دوره قبل عدم رای نمایندگان مجلس به شما موجب یکسری دل‌خوری ها از سوی شما شده بود ،آیا این صحت دارد؟

* من در همان زمان سه سال پیش که مجلس رای داد،هنوز از مجلس خارج نشده بودم در مصاحبه ای عنوان کردم که رای نمایندگان برای من محترم است،حق و اختیار قانونی آن ها است، و بنده هم متشکر از رایی که دادند هستم هر چه که بخواهد باشد.اکنون هم مطرح کردم که ما تابع رای نمایندگان محترم هستیم به دلیل این‌که این حق یا اختیار را قانون اساسی به نمایندگان محترم داده است، نمی‌توانیم خلاف آن عمل کنیم،اگر همه بپذیریم که در جایی که قانون روشی را مقرر کرده است بر اساس آن روش گام برداریم و تابع آن روش قانونی باشیم خیلی از این بگو مگو ها و مسائل برطرف می‌شود.

هنگامی که مجلس،شورای نگهبان یا هر نهاد دیگری اختیاری داشته باشد و در حال عمل کردن به آن اختیار قانونی باشد ما باید بپذیریم که حاکمیت قانون یعنی همین و از رای نمایندگان و اعتمادی که کردند در این دوره تشکر می‌کنم و گفتم که این رای همانقدر برای من محترم است که رای مجلس قبلی محترم بود،از جهت الزام حقوقی و تبعیت از قانون،آن مجلس نظرش بود که من عضو حقوقدان نباشم این مجلس نظرش این بود که من عضو حقوقدان باشم،هر دو رای برای من قابل احترام است،ما باید یاد بگیریم از این مسائل خیلی دلخوری نداشته باشیم،دموکراسی لوازمش همین ها است و باید از همین جا باید شروع می شود.

* به عنوان یک شخصیت سیاسی نه سخنگوی شورای نگهبان ،نظرتان در رابطه با فعالیت‌های سیاسی برخی افرادی که گویا زودتر از موعد مقرر شروع به تبلیغات انتخباتی کرده‌اند چیست؟

* قبلا بدون این که این که نامی از هر فردی آورده باشیم گفته‌ام ، اگر این فعالیت‌هایی که انجام می‌شود با تبلیغات انتخاباتی که در قانون ذکر شده منطبق باشد، قطعا شورای نگهبان هم آن را به عنوان یک تخلف مد نظر قرار می‌دهد، قبلا از آن هم وزارت کشور ممکن است این کار را انجام دهد که وزیر محترم کشور هم چنین تذکری را داده است؛ بنابراین این مطلب خاص یک شخص نیست، هر شخصی باشد اگر تبلیغات زودرس داشته باشد قطعا در بررسی صلاحیت ها مدنظر قرار خواهد گرفت.

* از همین جایگاه نظر شما در رابطه با توهین‌هایی که اخیرا از تریبون‌های مختلف به رییس جمهور می‌شود چیست؟

* البته این در حوزه ما و شورای نگهبان نیست اما،من به عنوان یک شهروند عادی می‌گویم توهین نه در مبانی دینی ما نه در موازین شرعی ما جایز است و قطعا از جهت شرعی این مسائل خلاف است ، نسبت به مقامات هم بر اساس قوانین موجود توهین به برخی مقامات به یک جرم تلقی شده است، جرم انگاری شده و طبیعتا خلاف است،ضمن این‌که ما اگر درحال تمرین دموکراسی هستیم با بحث توهین یا خدایی ناکرده افترا به شخصی زدن مشکللتمان حل نمی‌شود بلکه زیاد تر هم می‌شود که کمتر نمی‌شود.

 

*این‌که مثلا سفر های استانی فرری به یکباره افزایش پیدا می‌کند یا بعد از گذشتن چند ماه حکم دادگاه مصادره اموال ایران ایشان به تازگی یادش افتاده است به رییس‌جمهور آمریکا نامه‌ای ارسال و استرداد اموال ایران را تقاضا کند، این موارد برای شورای نگهبان شبه ای را ایجاد نمی‌کند؟

* این وضعیت ها وضعیت های جدیدی است، این ها نیازمند این است که اگر این افراد ثبت نام کردند در زمان مقرر بررسی صلاحیت‌ها بتوانیم در این رابطه اعلام نظر کنیم، قانون کاملا در این زمینه سکوت کرده است و هیچگونه شاخصی به ما نداده که روشن شود این موارد تبلیغ انتخاباتی هست؟ یا نیست؟