جنون اردوغان در بدگمانی به دشمنان، حقانیت پیدا کرد

 واشنگتن پست نوشت: اردوغان (رئیس جمهوری ترکیه) سرانجام خود را با سرنوشتی مواجه دید که همواره از آن وحشت داشت، خیانت.

'ایشان تارور' امروز (شنبه) در تفسیری برای این روزنامه آمریکایی با عنوان «جنون اردوغان در بدگمانی به دشمنان، حقانیت پیدا کرد» به بهانه کودتای نافرجام نیمه شب ترکیه، افزود: رجب طیب اردوغان از زمان بنیان نهاده شدن کشور ترکیه به دست مصطفی کمال آتاتورک،درخشانترین حاکم ترکیه در تاریخ این کشور بوده است، اما این حکومت نیمه شب جمعه شاهد تلاش برای یک کودتا بود که نافرجام ماند. 

در تحلیل این واقعی خالی از لطف نیست نگاهی در عمق نگرشهای سیاسی اردوغان داشته باشیم.

ترکیه غم بزرگی از مصر را در دل نهفته دارد .

سه سال قبل حکومت محمد مرسی رئیس جمهوری منتخب مردم مصر توسط یک کودتای نظامی سرنگون شد. مرسی و تمام یارانش بازداشت شدند، اخوان المسلمین حزب مرسی با بیرحمانه ترین شکل ممکن سرکوب شد و رژیمی در مصر گمارده شد که هنوز هم در راس قدرت ایستاده است.

ژرفای تعلق خاطر مرسی اسلامگرا با اردوغان بحدی بود که گویی این دو با هم خویشاوندند.

حزب عدالت و توسعه اردوغان موسوم به AKP، حزبی است میانه رو مبتنی بر ایدئولوژی ملی گرا با محوریت اسلام سنی.

اردوغان بشدت از سرنگونی حکومت قانونی مرسی و غیر قانونی اعلام شدن دولت قانونی او به حکم دادگاه مصر، غضبناک شد. دولت مرسی اگرچه چندان محبوب نبود، اما با رای مردم روی کار آمده بود. 

جمع انبوهی از اسلامگراهای مصر، که دولت آنها را بازداشت نکرده بود، به استانبول فرار کردند و در آنجا پناه گرفتند.

مرسی پارسال به حکم دولت عبدالفتاح سیسی معمار اصلی کودتا به اعدام محکوم شد. این حکم خشم شدید اردوغان را برانگیخت و او بشدت هم از تصرف کنندگان قدرت در قاهره و هم از غرب که در کمال بی تفاوتی و خونسردی نظاره گر خفه شدن دمکراسی عرب بودند به خشم آمد. اردوغان حتی این را هم بعید ندانست که اصلا شاید غرب بطور ضمنی به کودتاچیان مصر کمک هم کرده است.

اردوغان در صحبتهایی گفت 'مصر حکم اعدام رئیس جمهوری را صادر کرد که 52 درصد آرای مردم را به دست آورده است. مصر دوباره به همان وضع سابقش بازگشت'. 

منظور اردوغان از وضع سابق چندین دهه دوران دیکتاتوری در مصر بود.

اردوغان ادامه داد 'غرب بدبختانه هنوز هم علیه کودتاگران به رهبری سیسی موضع نمی گیرد. دولتهای غربی خود سالهاست که حکم اعدام را در کشورهای خود منسوخ اعلام کرده اند، اما در باره وقایع مصر همین طور نشسته اند و در خاموشی کامل نظاره گر صدور حکم اعدام در مصر هستند '.

اکنون ترکیه در پیچ و خم یک کودتای نافرجام علیه حکومت اردوغان، دچار سرگیجه شده است و گیج می خورد. این واقعه تکرار حوادث مصر را تداعی می کند.

و اما در مقام مقایسه، سناریوی کودتای جمعه شب ترکیه وجوه تمایز انگشت شماری با کودتای مصر دارد .

در ترکیه تمام احزاب اپوزیسیون، به رغم اختلافات سیاسیشان با اردوغان، از در حمایت از دولت منتخب درآمدند، مردم در ترکیه دسته دسته در خیابانها در صف حمایت از اردوغان و حزب حاکم AKP برآمدند و تظاهرکنندگان حتی به نشانه حمایت از اسلامگراهای در غل و زنجیر مصر با 4 انگشت دستشان علامت سلام رابعه را نشان می دادند.

اردوغان پارسال در جریان دو انتخابات با ناراحتی به 'نیروهایی تاریک که علیه دمکراسی و دولت او کار می کنند' و نیز به 'توطئه گران خارجی' اشاره کرد و حتی آنها را 'ائتلاف صلیبی ها' خطاب کرد.

اردوغان و یارانش در دولت خشم علنی خود را از یک جنبش معترض داخلی موسوم به جنبش گولن هم ابراز کردند. این جنبش پیرو آموزه های معنوی عالم دینی سالخورده ترکیه ای به نام (فتح الله) گولن است که در پنسیلوانیای آمریکا زندگی می کند.

گولنیستها که زمانی از دوستان اردوغان بودند، اکنون در جبهه مقابل او ایستاده اند و تصور بر این است که مترصد تخریب و تضعیف دولت او به کمک نیروهای نیابتیشان در نهادهای مختلف دولت هستند .

ناظران خارجی معتقدند که این جنون بدبینی اردوغان به مخالفان، محاسبه عامدانه سیاسی او بوده است تا بدین طریق محافظه کاران و ملی گراهای ترک را زیر پرچم خود به صف درآورد.

ترکیه تاریخچه طویلی در کودتاهای نظامی دارد. 

در سالهای 1960,1971 و1980 جمعی از افسران پر شر و شور، دولت را سرنگون کردند و قانون اساسی فعلی ترکیه را نوشتند و به اجرا گذاشتند.

در سال 1997 ارتش با عنوان توصیه های سیاسی، در واقع بنحوی خزنده به دستگاه حاکمه ورود کرد و آنچه را که 'کودتای نرم' خوانده می شد، عملی ساخت و حزب حاکم سیاسی را از قدرت خلع کرد.

اما از سال 2002 که اردوغان و AKP به قدرت رسیدند، به نظر رسید که دوران کودتا در ترکیه به سر آمده است و ترکیه یک حکومت یکنواخت و محکم و پایدار غیر نظامی خواهد داشت.

انتخابات در کشور برگزار شد و کم و بیش بی هیچ هیاهو و جنجال و غر زدن و نق زدن به کار خود ادامه داد. به نظر رسید که دیگر سایه توطئه و خیانت از سر حکومت محو شده است .

اردوغان و یارانش در طول این سالهای زمامداری، به اصلاحات فوق العاده درخشان اقتصادی و اجتماعی در کشور دست زدند و به یمن این موفقیتهای بی نظیر با سلطه ای آهنین بر تمام ارکان قدرت چنگ انداختند .

اجرای روند برگزاری انتخابات با حضور اکثریتی مردم در وضعی که اپوزیسیون کاملا ناکارآمد شده بود، جهت دهی دستگاه قضایی به سمت گرایش عمیق به دولت و تسلیم ساختن امرای ارتش به دنبال محاکمه یک سری از افسران متهم به توطئه هم از وجوه برجسته زمامداری اردوغان در این سالها بوده است.

اما اردوغان در سالهای اخیر بنحو بارزی از حوزه اختیارات قانونی خود تجاوز کرد.

اردوغان بعد از یک دهه اشتغال در سمت نخست وزیر، در انتخاباتی حکم ریاست جمهوری خود را گرفت که البته این حکم از حیث فنی یک نقش تشریفاتی و سیاسی بود.

اردوغان با این آرمان کارش را در مقام رئیس جمهوری آغاز کرد که جمهوری ترکیه را بگونه ای مرمت و بازسازی کند که نام ترکیه الهام بخش نام و یاد اردوغان باشد. او مصمم بود یک رئیس جمهوری اجرایی با قدرتی بسط یافته باشد، چنانچه دستور ساخت کاخی 10 هزار اطاقی را در آنکارا برای خود داد. 

اما همانطور که گروههای مدافع حقوق بشر و احزاب اپوزیسیون عنوان می کنند، این موفقیتها اردوغان را به سوی زمامداری مستبدانه سوق داد.

کم کم روزنامه های مهم اپوزیسیون و ایستگاههای تلویزیونی یا تعطیل شدند یا به تصرف دولت درآمدند، خبرنگاران و مخالفان به انواع و اقسام اتهامها بازداشت شدند و حتی سیاستمداری که زمانی نزدیکترین متحد سیاسی اردوغان بود به حاشیه رانده شد.

تا اینکه فاجعه سوریه حادث شد و سیاست های غلط خود ترکیه در منطقه، سوخت شورشها و طغیان در سوریه را تامین کرد و از طرفی هم شورش کردها را مشتعل ساخت . 

داعش که منتقدان ترکیه باور دارند محصول غفلت ترکیه است، فضا و زمینه را برای قدرت نمایی پیدا کرد و اهدافی را در ترکیه هدف حملات خود قرار داد. 

اوج این حملات بمب گذاری فرودگاه استانبول در ماه گذشته بود که یک اعلان جنگ آشکار جهادی ها به دولت ترکیه است.

و حالا معلوم نیست واقعا طراحان نقشه کودتا چه کسانی هستند.

دولت ترکیه می گوید که آنها یک عده از نظامیان هوادار جنبش گولن هستند و در فهرست پاکسازی ارتش قرار داشته اند.

فقط عده کمی از ناظران سیاسی هستند که فکر می کنند مقامات ارشد نظامی، به رغم آنکه در مکتب ایدئولوژی سکولار حاکم بر ارتش تربیت شده اند، هرگز در فکر کودتا علیه اردوغان و حزب AKP نبوده اند .

در ماه مارس ستاد کل نیروهای مسلح ترکیه با صدور بیانیه ای اتهامات مطرح شده را در رسانه ها مبنی بر اینکه ارتش در اندیشه است بنوعی در حاکمیت دخالت کند، بکلی رد کرد.

اما افسران جزء چنین نظریه ای را رد کرده اند، از جمله افسرانی که در تلاش برای کودتای جمعه شب دخالت داشتنه اند. 

بوراک کادرجان شخصیت دانشگاهی ترکیه پارسال در مطلبی پیش بینی کرده بود 'هرگز تلاش برای کودتا را از جانب افسران میان رتبه ارتش بعید ندانید. این افسران امکان دارد بازیگران چالاکتری در صحنه باشند و در خفا عملیاتی را هدایت کنند. این احتمال بخصوص در این چشم انداز سیاسی که خبر از وقوع یک جنگ داخلی و هرج و مرج می دهد، ابدا بعید نیست'.

شکی نیست که ترکیه امروز گرفتار آشوب و تلاطم است.

اما سوالی که باقی می ماند این است که ترکیه به کجا دارد می رود؟

به نظر می رسد دمکراسی ترکیه در حال آماده ساختن خود برای قدم گذاردن به دوران سخت پیش روست، تفاوتی ندارد اردوغان بر اوضاع مسلط باشد یا کودتاگران.

شماری از نظامیان ارتش ترکیه در نخستین ساعت بامداد امروز با استقرار در ورودی پل های موسوم به «بوغاز ایچی» و «سلطان محمد فاتح» سعی در اشغال نقاط راهبردی زیادی مانند مرکز فرماندهی ستاد ارتش ترکیه، فرودگاه ها، ایستگاه های تلویزیونی درشهرهای مختلف این کشور واجرای یک کودتای تمام عیار داشتند که به سرانجام نرسید. 

منابع مطلع ترکیه در آخرین گزارش ها از کشته شدن دست کم 90 نفر و زخمی شدن یک هزار و 154 نفر دیگر در جریان حوادث مربوط به کودتای نافرجام این کشور خبر داده اند. همچنین بیش از 750 تن از نظامیان این کشور بازداشت شده اند.