پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : متن سخنان سیدحسین موسویان در نشست دانشگاه پرینستون آمریکا در مورد ایران که همراه با پرسش و پاسخ حضار و با حضور جان لیمبرت دیپمات و سفیر پیشین آمریکا و استاد میهمان دانشگاه پرینستون،
:
توافق برد-برد
برجام توسط ایران و قدرتهای جهانی بعنوان یک توافق تاریخی برد-برد توصیف شده است. اوباما رییس جمهور آمریکا به دونکته در مورد این توافق اشاره کرد:
1- اینکه تمام راههای ساخت بمب هسته ای را می بندد.
2-قویترین رژیم شفافیت و بازرسی در تاریخ هسته ای جهان را شامل میشود.
درحقیقت این دونکته برد قدرتهای جهانی است. در مقابل برجام برای ایران برد بود زیرا:
1-غنی سازی ایران مورد پذیرش قدرتهای جهانی قرارگرفت.
2-تاسیسات آب سنگین ایران نیز به رسمیت شناخته شد.
3-بعد از 36 سال دسترسی ایران به تکنولوژهای صلح آمیز هسته ای پذیرفته شد.
4-تحریمهای هسته ای یک جانبه،چندجانبه و سازمان ملل برداشته شد.
5-راه برای عادیسازی روابط خارجی ایران باز شد.
سختترین چالش سیاسی امنیتی ایران بعد از انقلاب
این توافق در ایران و آمریکا با مخالفتهای جدی مواجه شد. من تمام تحولات مهم سیاسی -امنیتی ایران بعد از انقلاب را رصد کرده ام. تجاوز صدام و بحران هسته ای دو چالش بزرگ سیاسی -امنیتی ایران بوده اند. منتهی در دوران جنگ ایران در مقابله با تجاوز خارجی متحد و یکپارچه بود در حالیکه در مورد بحران هسته ای، ایران درمورد نحوه مدیریت این بحران دچار شکاف داخلی شد که هنوز هم ادامه دارد. لذا از نظر من بحران هسته ای، سخت ترین و چالش برانگیزترین بحران سیاسی – امنیتی ایران بعد از انقلاب 1979 بوده است.
حرف مخالفین مشروع اما غیر واقع بینانه
مخالفین داخلی ایران با پذیرش پروتکل الحاقی مخالف بودند. از نظرحقوقی پذیرش این پروتکل برای کشورها الزامی نیست و اختیاری است.حدود 120 کشور این پروتکل را پذیرفته و 80 کشور نپذیرفته است. آنها با بازرسی از مراکزنظامی مخالف بودند و محدویتهایی که ایران در مورد غنی سازی و آب سنگین و ذخیره سوخت را برای یک دوره موقت پذیرفته را فراتر از معاهده ان پی تی میدانستند و مخالف بودند. حرف مخافلین داخلی توافق هسته ای از نظر معاهده ان پی تی مشروع بود اما ازنظر واقعیتهای موجود سیاسی جهانی واقع بینانه نبود. طبق معاهده ان پی تی میتوان تا سطح 100% غنی سازی کرد. واقعیت این بود که محال بود قدرتهای جهانی هم اصل غنی سازی در ایران را بپذیرند و هم قبول کنند که ایران فوراهم تا سطح 100% غنی سازی کند و امکان دسترسی فوری به بمب هسته ای داشته باشد.
مدیریت عالی رهبری ایران
با وجودیکه برجام درایران مخالفین سرسختی داشت اما رهبری ایران این پرونده را بنحوی مدیریت کرد که نهایتا مجلس،دولت، شورای امنیت و شخص مقام معظم رهبری آن را تایید و تصویب کردند در حالیکه رهبری سیاسی واشینگتن نتوانست تایید کنگره را بگیرد. لذا مدیریت هسته ای در ایران بهتر از واشینگتن مدیریت شد.
یکسال بعد از برجام همه دلواپس
با این وجود یکسال بعد از برجام همه دلواپسند.
دولت میانه رو ایران دلواپس است به شش دلیل :
1-رفتارهای خصمانه کنگره آمریکا که بعد از برجام مرتب دنبال اعمال تحریمهای جدید تحت عنوان تروریسم و حقوق بشر و موشکی است.
2-کاندیداهای جمهوریخواه ریاست جمهوری آمریکا که جملگی اعلام کرده اند برجام را لغو خواهند کرد.
3-عدم رفع محدویتهای نقل و انتقالات دلاری.
4-اختلاف در مورد تست موشکی ایران. آمریکا بهانه تراشی میکند در حالیکه تست موشک مغایر یرجام نیست و قطعنامه 2231 هم تست موشک های بالستیکی که قابلیت حمل سلاح هسته ای را داشته باشد، منع کرده است و ایران هم اساسا بمب هسته ای ندارد که با موشکی حمل شود.
5-مانع تراشیهای آمریکا در روند عادیسازی روابط خارجی ایران مثل تصویب قانون اعمال محدودینت ویزا برای کسانی که بعد از 2011 به ایران سفرکرده اند.
6- کاهش اعتماد عمومی مردم ایران نسبت به اینکه آیا آمریکا به تعهدات خود در برجام پایبند خواهد بود.
اصولگرایان منتقد دلواپس اند به چهاردلیل:
1-آمریکا بعد از برجام بدنبال نفوذ سیاسی-فرهنگی در ایران است تا استراتزی دیرینه "تغییر رژیم" در ایران را تحقق بخشد.
2-مقابله آمریکا با توان دفاعی ایران از یکطرف و صدور میلیاردها دلار تسلیحات پیشرفته به رقبای منطقه ای ایران ، قصد تضعیف جایگاه منطقه ای ایران را آشکار میکند.
3-احتمال همکاریهای ایران و آمریکا فراتر از موضوع هسته ای.
4- و نهایتا اینکه سیاست درهای باز اقتصادی موجب شود که روند صنعتی شدن ایران متوقف شود، استقلال ایران لطمه خود و نهایتا هم ایران به یک کشور بدهکار مالی تبدیل شود.
اسراییل و عربستان و تندروهای آمریکا دلواپسند به دو دلیل:
1-تعامل ایران و آمریکا موجب انزوای اسراییل و عربستان و متحدین عرب خواهد شد.
2-همکاری منطقه ای ایران وآمریکا موجب تقویت موقعیت منطقه ای ایران و مخالفان اسراییل خواهد شد.
فرصتها:
1-برجام ظرفیت کاهش دادن خصومت ایران وآمریکا را دارد. تبادل زندانیان، آزادی ملوانان آمریکایی و توافق در مورد پرداخت بخشی ازبدهیهای آمریکا به ایران از جمله مواردی بود که درروابط ایران و آمریکا بعد از برجام رخ داد.
2- اگر اصول برجام در خاورمیانه عمومی و اعمال شود، تز خاورمیانه عاری از سلاح هسته ای تحقق خواهد یافت.
3- اوباما هفت سال پیش در پراگ خواستار جهان عاری از سلاح هسته ای شد. هفت سال گذشته و هنوز قدرتهای جهانی بیش از بیست هزار بمب اتم دارند و آمریکا و قدرتهای جهانی همچنان میلیاردها دلار خرج نوسازی تاسیسات هسته ای خود میکنند. اما اگر اصول برجام جهانی شود، جهانی عاری از سلاح هسته ای خواهیم داشت.
4- بعد از برجام، ایران به مذاکرات بین المللی بحران سوریه دعوت شده و با حضور ایران پیشرفتهای مهمی بدست آمده است. لذا این روند میتواند موجب تقویت روند حل و فصل بحرانهای خاورمیانه گردد.
موسویان در پاسخ به سئوالات حضار:
س: نظر مردم ایران نسبت به آمریکا؟
موسویان: مردم ایران نه با مردم آمریکا خصومت دارند و نه با کشور آمریکا بعنوان یک کشور. مردم ایران با سیاستهای دولت آمریکا علیه ایران مثل تحریم و جنگ و فشار به ایران مخالفندو مردم ایران با سیاستهای دوگانه آمریکا هم مخالفند. مثلا وقتی که میبینند آمریکا از یک طرف به ایران تحت عنوان حقوق بشر فشار میاورد و همزمان با عربستان که بدترین وضعیت حقوق بشری را دارد، بهترین رابطه را برقرار میکند و سلاح پیشرفته هم میفروشد.
س:همچون کوبا ، رابطه سیاسی ایران و آمریکا برقرار میشود؟
موسویان: هدف برجام برقراری رابطه دیپلماتیک نبوده و این رابطه هم به این زودیها برقرار نخواهد شد. برجام صرفا ظرفیت کاهش خصومت در روابط ایران وآمریکا را دارد و نه برقراری رابط دیپلماتیک. موضوع ایران هم با کوبا قابل مقایسه نیست. آمریکا در ایران کودتا کرد و مصدق را سرنگون کرد و یک ربع قرن دیکتاتوری برقرار کرد، از تجاوز صدام به ایران حمایت کرد، مواد و تکنولوژی بمب شیمیایی در اختیار صدام قرار داد و یکصد هزار ایرانی شهید و مجروح شدند و بدترین تحریمهای تاریخ را علیه ایران ساماندهی کرد. اینها مسایلی نیست که با برجام حل شدنی باشد.
س: جایگزین رهبری فعلی ایران،سیاست متفاوت با در مورد آمریکا خواهد داشت؟
موسویان: مراجع تقلید ایران معمولا 90 تا 100 سال عمر میکنند. بنابراین لازم نیست در مورد رهبر بعدی در ایران گمانه زنی کنید. فراموش نکنید که رهبر عالی ایران با مذاکرات سطح بالای هسته ای ایران و آمریکا موافقت کرد، از تیم هسته ای حمایت کرد، برجام را تایید کرد وبدون حمایت ایشان، برجامی در کار نبود، با آزادی ملوانان آمریکا موافقت کرد و اجازه تبادل زندانیان را داد. لذا سیاست رهبر عالی ایران دامن زدن به تشنج و خصومت با آمریکا نیست. ایشان به آمریکا اعتماد ندارد و دلایل خود را هم آشکار اعلام کرده که برخی از آنها را من متذکر شدم. رهبری به امریکا اعتماد ندارد اما بدنبال تشدید خصومت با آمریکا هم نیست.
س: آیا هیلاری کلینتون کاندید مناسبی برای روابط با ایران هست؟
موسویان: ایشان همین دیروز اعلام کرد که بدترین تحریمها علیه ایران را او سازماندهی کرده است. در دوره وزارت خارجه او بدترین تحریمهای تاریخ روابط دوکشور علیه ایران اعمال شد. لذا اگر او بخواهد به این سیاست ادامه دهد که جواب روشن است. سندرز مواضع معقولتری دارد که شانس او کم است جمهوریخواهان هم که دنبال تقلبل و دشمنی بیشتر هستند.
س:مهمترین اثر برجام براقتصاد ایران؟
موسویان: به نظر من مهمترین اثر برجام براقتصاد ایران، احیاء نقش بخش خصوصی ایران در اقتصاد خواهد بود. تحریمها بخش خصوصی ایران راکشت و اقتصاد ایران را دولتی تر کرد. بهرحال رفع تحریمها موجب رشد صادرات نفت ایران شده، روابط بانکی ایران احیاء شده، هیئتهای عالیرتبه اقتصادی از سراسر جهان به ایران میروند، میلیارها قرارداد جدید امضاء شده، ایرباس و بویئنگ قادر به فروش هواپیمای مسافری شده اند و دهها تحول مهم اقتصادی دیگر. قطعا برجام موجب بهبود اقتصاد ایران خواهد شد