شهرهای دیگر جهان چطور مشکل آلودگی هوا را حل کردند؟

در زمستان سال ۱۹۵۲ پایتخت انگلیس را مه عظیمی فرا گرفت که به خاطر آلودگی هوا و کاملاً سمی بود. ورود جریانی از هوای سرد باعث شد تا با پدیده وارونگی هوا در زمستان آن سال این «مه دود» مرگ بیشتر از ۱۳ هزار نفر را رقم بزند.

این «مه دود» مرگبار حدود یک هفته شهر را فرا گرفت و آلودگی در حدی بود که پلیس خودرو را از خیابان‌ها خارج می‌کرد. روزنامه دیلی تلگراف درباره آن روزها نوشته است که مقام‌های کشور وقتی رسانه‌های از تمام شدن تابوت در شهر خبر دادند به فکر چاره‌ای برای این بحران افتادند. PM 2.5 (یکی از شاخص‌های آلودگی هوا؛ نشان دهنده میزان ذرات معلق در هوا با قطر 2.5 میکرون یا کمتر) در آن روزهای لندن به ۱۶۰۰ رسید. مه‌دود سمی لندن به خاطر سوزندان زغال سنگ در کارخانجات صنعتی،اجاق‌های آشپزی خانه‌های لندن و خودروهای سواری بود.

آن اتفاق اما باعث شد تا بالاخره پس از بحث‌های مختلف در سال ۱۹۵۶ «لایحه هوای پاک» در پارلمان به تصویب رسید تا تلاش‌ها برای مقابله با این مشکل منسجم شود. این قانون سوزاندن ذغال سنگ در منازل را محدود کرد و به موجب آن، کارخانه‌ها به مناطق اطراف و دور از شهرها منتقل شدند. حالا افرادی که می‌خواهند با خودرو وارد مناطق مرکزی لندن شوند باید هزینه‌ای سنگین را به عنوان عوارض پرداخت کنند. این هزینه به‌قدری است که اکثر مردم وسایل نقیله عمومی را که راحت در دسترس هستند ترجیح می‌دهند. همین اقدام باعث کاهش چشمگیر حجم ترافیک و افزایش سرعت متوسط خودروها در مناطق مرکزی شده و آلودگی را کم کرد. برای تولید کنندگان خودرو در چارچوب برنامه‌های اتحادیه اروپا مقررات سختی در نظر گرفته شد تا خودروهایی مناسب تولید کنند. تعویض وسایل نقلیه آلاینده از جمله اتوبوس‌ها با اتوبوس‌های با گنجایش بیشتر و آلایندگی کمتر نیز از جمله برنامه‌های اجرا شده در لندن است. استفاده از ماشین‌های فشرده کننده گرد و خاک هم یکی از راهکارهایی است که با استفاده از آن مانع از ورود گرد و خاک روی سطح خیابان‌ها به هوای شهر شدند. استاندار سوخت اروپا هم که دیگر مشهور است: یورو 1 (1993) برای خودروهای سواری و تراکتورهای سبک،یورو 2 (1996) برای موتور سیکلت یورو 3 (2000) برای موتور سیکلت،یورو 4 (2005) برای همهٔ وسایل نقلیه،یورو 5 (۲۰۰۸) و یورو 6 (2014) برای سواری‌های سبک و وسایل تجاری.

لندن یکی از پرجمعیت‌ترین شهرهای اروپاست. با این اقدام‌ها آلودگی هوا این شهر نسبت به دهه‌های گذشته به مراتب کمتر شده و مردم هوای تمیزی‌تری را تنفس می‌کنند.

مکزیکو سیتی
مکزیکوسیتی به عنوان یکی از موفق ترین شهرهای دنیا در مقابله با آلودگی هوا شناخته می شود. سال ۱۹۹۲ سازمان ملل این شهر را به عنوان آلوده‌ترین شهر جهان معرفی کرد. مشهور بود که در این شهر به خاطر آلودگی هوا پرنده‌ها در هنگام پرواز می‌مردند و روی زمین می‌افتادند. در سال 1990، 330روز شاخص آلاینده ها در این شهر بالاتر از حد استاندارد بود. امروز اما با اجرای برنامه‌های منسجم مقابله با آلودگی دیگر نام این شهر حتی در میان ۱۰ شهر اول آلوده جهان به چشم نمی‌خورد. کیفیت نامطلوب سوخت و خودروهای فرسوده یکی از مهمترین دلایل آلودگی هوای مکزیکو سیتی بود. دولت مکزیک با سرمایه ۳/۹ میلیارد دلار پالایشگاه‌هایی برای تولید سوخت مناسب(با میزان گوگرد پایین) راه‌اندازی کرد.اصلاح کیفیت بنزین را می توان مهم ترین سیاست دولت مکزیک در مهار آلودگی هوای مکزیکوسیتی دانست.

مقام‌های شهری با الگو گرفتن از اتوبوسرانی سریع در پایتخت کلمبیا،نوعی سیستم اتوبوسرانی به نام «متروباس» راه انداختند که علاوه بر افزایش حجم مسافران در اتوبوس، آلودگی بسیار کمتری دارد. در این طرح اتوبوس‌های فرسوده و کوچک با سرمایه‌گذاری سریع با اتوبوس‌های جدید با حجم مسافر بیشتر تعویض شدند. کارخانه‌های و مراکز صنعتی مجبور شدند که حومه شهر را ترک کنند و به مناطق دورتر بروند. با پرداخت وام خودروها و تاکسی‌های فرسوده با روالی منظم تعویض شدند. متروی مکزیکو سیتی خیلی سریع با کمک الزامی همه بخش‌ها راه‌اندازی شد که حالا ۱۲ خط دارد. با سهولت استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی مردم تشویق شدند تا کمتر از خودروهای شخصی استفاده کنند.

۵ میلیون خودرویی که در آن روزها در شهر تردد می‌کردند،بر اساس قانون یک روز در هفته در خانه‌ها و پارکینگ‌ها ماندند.

مقام‌های دولتی در سالهای گذشته هم در تلاش برای جایگزینی اتوبوس‌های هیبریدی بوده‌اند. شهروندان مکزیکوسیتی در سال ۱۹۹۹ تنها ۸ روز هوای سالم تنفس کردند. شمار روزهای پاک در این کلانشهر ۲۰ میلیونی در سال ۲۰۱۲ اما به ۲۳۷ رسید. اگر بخواهید ماجرا را خلاصه بدانید مقام‌های دولت مکزیک این راهکارها را منسجم و سریع پیاده کرده‌اند: کاهش استفاده از خودروهای شخصی،بهبود کیفیت خودروها،گسترش سیستم نقلیه عمومی،اصلاح کیفیت بنزین.