فروردین ماه سال گذشته نمایندگان با بررسی یک فوریتی «طرح سنجش و پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی کشور» به دلیل شکایاتی که از وزارت علوم در جذب دانشجویان دوره دکتری شده بود و جذب فرا قانونی داوطلبان دوره تحصیلات تکمیلی در دانشگاه آزاد، موافقت کردند و روز گذشته نیز با در خواست ۵۰ نفر از نمایندگان بررسی این طرح در اولویت کار مجلس قرار گرفت.
گام اول؛ لابی های سنگین وزارت علوم و دانشگاه آزاد
اما امروز بلافاصله پس از دفاعیات سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات از این طرح، تعدادی از نمایندگان با پشتیبانی وزارت علوم، وزارت بهداشت و دانشگاه آزاد در خواست مسکوت ماندن بررسی این طرح را کردند. باهنر نائب رئیس مجلس نیز که ریاست جلسه را برعهده داشت به دلیل اینکه احتمال می داد مسکوت ماندن این طرح رای نیاورد، ارجاع طرح به کمیسیون آموزش را به رای نمایندگان گذاشت.
اما نمایندگان با ۹۳ رای موافق، ۵۲ رای مخالف و ۶ رای ممتنع از مجموع ۲۰۳ نماینده ای که در مجلس حضور داشتند، با ارجاع این طرح به کمیسیون مخالفت کردند. چراکه ارجاع طرح به کمیسیون با توجه به مهلت اندکی که تاپایان مجلس نهم باقی مانده به معنای مرگ طرح بود.
اما در ادامه کوچک زاده نماینده تهران پرده از اقداماتی برداشت که معاون پارلمانی دانشگاه آزاد و برخی نمایندگان طرفدار این دانشگاه برای زمین گیر کردن طرح برداشته اند.روی در تذکری از توزیع و تکثیر نامه ای در مجلس در مخالفت با این طرح بدون اجازه هیات رئیسه مجلس خبر داد.
وی همچنین از توزیع دفترچه ای با عنوان «راز حمایت تاریخی ۸۰ درصد نمایندگان از توسعه علم و دانش در دانشگاه آزاد» خبرداد که شامل عکس هایی از نمایندگان امضاکننده نامه تقدیر از اقدامات دانشگاه آزاد بود. این اقدام توسط معاون پارلمانی دانشگاه آزاد در مجلس صورت گرفت.
گام دوم؛ طرح در نیمه راه، معطل ماند
در ادامه جلسه بحث مخالفان و موافقان این طرح داغ شده بود که باهنر اعلام کرد نطق ها در دستور کار مجلس قرار گیرد و ادامه بررسی این طرح به هفته آینده موکول شود تا یکشنبه هفته آینده بقیه مخالفان و موافقان این طرح دفاعیات و انتقادات خود را ادامه دهند، اما تا یکشنبه هفته آینده ۴ روز نمایندگان در حوزه های انتخابیه حضور خواهند یافت و روسای دانشگاه های آزاد و مسئولان وزارت علوم در شهرستان ها برای رای ندادن به این طرح بر نمایندگان فشار خواهند آورد.
در همین رابطه عبدالوحید فیاضی سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به انسجام آزمون های کاردانی و کارشناسی دانشگاه ها گفت: امروز مشاهده می‌کنیم که فشار بیشتر کنکور و تنشها به آزمون کارشناسی ارشد و دکترا منتقل شده است.
وی ادامه داد: در حوزه پذیرش این دانشجویان حق و ناحق وجود دارد متاسفانه از یک سو در پذیرش دانشجویان دانشگاه‌ها مبسوط‌‌الید بوده و اساتید برای خودشان اعمال نظر می‌کنند و از سوی دیگر دانشگاه آزاد خودش یک تنه اقدام به پذیرش دانشجو خارج از هر گونه قوانین و ضوابط می‌کند.
سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با اشاره به انتقادات وزارت علوم و مجلس از دانشگاه آزاد در زمینه جذب دانشجویان تحصیلات تکمیلی گفت: دانشگاه آزاد بدون مجوز در ۱۵۰۰ رشته محل اقدام به جذب دانشجو کرد است. دانشگاه آزاد در مناطقی که هیات علمی نداشته، اقدام به جذب دانشجو کرده و یا در مناطقی با مجوز جذب ۱۵ دانشجو اقدام به جذب ۷۰ دانشجو در مناطق دیگر اقدام به جذب ۲۰۰ دانشجو نموده است.
انتقاد از جذب بدون حساب و کتاب دانشجویان در دانشگاه آزاد
فیاضی ادامه داد: زمانی که از وزیر علوم سوال می‌کنیم علت جذب افسارگسیخته دانشجویان چیست می‌گوید به من ربطی ندارد، دانشگاه آزاد در حوزه اختیارات من نیست.
عضو فراکسیون اصولگرایان مجلس اظهار داشت: بر اساس طرح مجلس، شورای سنجش و پذیرش تشکیل می‌شود تا موضوع پذیرش دانشجویان دوره دکتری را ساماندهی کند. باید ورودی‌های دانشگاه آزاد بر اساس مدل منطقی باشد، باید سیاستگذاری‌ها در حوزه آموزشی کشور متمرکز باشد.
فیاضی با بیان اینکه در حال حاضر تمام تلاش دانشگاه آزاد بر این است که این طرح رای نیاورد و در این راستا همه امکانات خود را بسیج کرده است، گفت: هدف ما اعتلای کشور و عدالت آموزشی است.
وی ادامه داد: باید دانشجویان با رتبه‌های بالا در دانشگاه قبول شوند. چرا کسانی که صلاحیت لازم را ندارند به دلیل اعمال سلایق شخصی می‌توانند وارد بدنه علمی کشور شوند؟ این طرح مانع اعمال سلیقه شخصی است.
دست های پشت پرده به کار افتاد/وزارت علوم جا زد
سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در خصوص علت مخالفت وزارت علوم با این طرح گفت: وزارت علوم در ابتدا دغدغه زیادی نسبت به این موضوع داشت و پای کار تهیه این طرح بود، اما در روزهای منتهی به ارائه این طرح در مجلس، وزارت علوم شُل شد.
فیاضی گفت: به نظر می‌رسد پشت پرده‌های این موضوع اتفاقاتی افتاده. ما به دنبال ایجاد عدالت تحصیلی هستیم و این کار مانع ویژه‌خواری و رانت‌خواری علمی می‌شود، لذا دست‌های پشت پرده به حرکت درآمده است و شخصیت‌های مختلف به هر نوعی تلاش دارند تا این طرح را زمینگیر کنند تا ترکتازی‌ها در حوزه‌های علمی همچنان ادامه داشته باشد.
وی این روند را نگران کننده خواند و گفت: دانشگاه‌هایی در کشور تاسیس شده‌اند که بدون حساب و کتاب مدرک تولید می‌کند، این روند به ضرر توسعه کشور است. یکی از بهترین دستاوردهای مجلس نهم می‌تواند تصویب همین قانون باشد که حوزه علمی کشور را ساماندهی می‌کند.
عدالت آموزشی، جایگزین ویژه‌خواری علمی، آموزشی می شود
فیاضی در دفاع از طرح دربرابر مخالفان بر آمد و گفت: مخالفین اعلام می‌کنند که خانواده‌ها با این طرح مخالفند، زیرا اگر جوانی در دانشگاه دولتی قبول نشده است، فرصتی داشت تا یک هفته بعد در کنکور دانشگاه آزاد شرکت کند، ما همه این دغدغه‌ها را حل کرده‌ایم. دفعات برگزاری آزمون توسط شورای پذیرش و سنجش مشخص می‌شود و می‌توانند در یک سال دو بار هم آزمون برگزار کنند.
وی ادامه داد: متاسفانه در روند فعلی هر ساله قانون جذب تغییر می‌کند، امادر طرح کمیسیون تاکید شده است که طی ۵ سال نباید قانون جذب تغییر کند تا دانشجویان و داوطلبان تکلیف خود را بدانند.
سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با بیان اینکه پیش از این شاخص‌های جذب دانشجویان در آزمون کتبی و شفاهی بیشتر بر اعمال سلایق استوار بود گفت: حتی دانشجویان نخبه شهرستانی را در دانشگاه‌های معتبر قبول نمی‌کردند و فقط دانشجویان خودشان را جذب می‌کردند. این مشکل به خاطر این بود که دستِ اعضای هیات علمی و دانشگاه‌ها باز بود. این طرح دستِ دانشگاه‌ها برای اعمال سلایق را بست. این طرح عدالت آموزشی، جایگزین ویژه‌خواری علمی آموزشی است.
راز امضاهای تقلبی یک تقدیر نامه
در ادامه فیاضی کتابچه ای که دانشگاه آزاد منتشر کرده بود را ورق زد و از دیدن عکس خود در این کتابچه تعجب کرده و اعلام کرد این تقدیر نامه را با وجود اصرار یکی از نمایندگان، امضا نکرده است.
این کتاب شامل مقدمه، راز حمایت تاریخی از توسعه علم و دانش به قلم حجت‌الاسلام عسگری (معاون پارلمانی دانشگاه آزاد)، ۲۴۲ امضا برای آینده ایران، متن نامه نمایندگان مجلس، متن قدردانی دکتر میرزاده، بخش ویژه با حامیان توسعه تکمیلی آشنا شوید که عکس نمایندگان را گذاشته است، دیدگاه‌های نمایندگان مجلس در مورد توسعه تحصیلات تکمیلی در دانشگاه آزاد و بازتاب نامه نمایندگان در رسانه‌ها و جراید است.
می‌خواستند رای نمایندگان را با یک عکس بخرند/ انتقاد از اختیارات فراقانونی دانشگاه آزاد
قاسم جعفری با انتقاد از روند انتخاب دانشجویان دوره دکتری گفت: متاسفانه در حال حاضر اختیارات جذب دانشجویان دوره دکتری را به گروه های آموزشی دادند که احتمال اینکه عواطف، حاشیه ها، انگیزه ها و سلایق بر واقعیات و شایستگی ها در سنجش و پذیرش دانشجویان غلبه کند وجود دارد.
نماینده مردم بجنورد در مجلس اظهار داشت: براساس طرح مجلس اولا باید اقدامی انجام شود که دانشجویی که قبول می شود اطمینان داشته باشیم که دارای برتری علمی است و کسی که قبول نمی شود اغنا شود که دیگری بهتر از او بوده است.
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با انتقاد از عملکرد دانشگاه آزاد گفت: دانشگاه آزاد به دلایل مختلفی اختیاراتی فراتر از قانون دارد و هیچ اراده و مخالفتی را در برابر خود نمی بینید مسیری را طی می کند و بر این اساس افرادی را جذب می کند.
جعفری با اشاره به کتابچه حمایت تاریخی نمایندگان از دانشگاه آزاد که امروز توسط نماینده پارلمانی دانشگاه آزاد میان نمایندگان توزیع شد، گفت: کتابی که منتشر شد بسیار اقدام بدی بود. با نمایندگان که صحبت می کنیم می گویند از ما سوال کردند که آیا از توسعه تحصیلات تکمیلی دفاع می کنید ما هم گفتیم بله و امضا کردیم اما امروز به نفع جریان خاصی از این امضاها سوءاستفاده می شود. عکس نمایندگان را در این کتاب چاپ کرده و حق رای نمایندگان را در ازای یک عکس خریدند، البته امروز اکثریت نمایندگان اعلام کردند که اینگونه نیست و با ارجاع این طرح به کمیسیون مخالفت کردند.
وی تصریح کرد: طبق طرح ما معتقدیم که باید برگزاری آزمون های ارشد و دکترا نیز سازماندهی شود و مثل دوران کارشناسی و کاردانی آزمون های جامع برگزار شود که اطمینان حاصل خواهد شد که مسائل غیرتخصصی در جذب دانشجویان ملاک نیست. علاوه بر این، طبق این طرح تراز و شاقول قابل ارزیابی برای ارزیابی دانشجویان جهت پذیرش در دوره های دکترا گذاشته شده است و برای مصاحبه، سوابق آموزشی، تحصیلی و پژوهشی نمره و میزان مشخصی گذاشته ایم تا دانشجویان قابل ارزیابی باشند. با شرایط ایجاد شده به نظر می رسد کلیات این طرح رای بیاورد. مگر اینکه پشت صحنه اتفاقات دیگری بیفتد.
نباید اختیارات دانشگاه آزاد را محدود کنیم/ باید حقوق بخش خصوصی محترم شمرده شود
ابوالقاسم خسروی سهل آبادی در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص مزایای این طرح گفت: در حوزه تحصیلات تکمیلی باید به سمت کیفیت حرکت کنیم و گسترش تحصیلات تکمیلی باید بر اساس نیاز کشور، هیات علمی مناسب، فضای فیزیکی دانشگاه و متناسب با نیاز جامعه باشد.
نماینده مردم تربت حیدریه در مجلس در خصوص معایب این طرح گفت: بر اساس اصل ۴۴ قانون اساسی واگذاری امور مختلف کشور به بخش خصوصی هم توصیه و تاکید رهبری و هم سیاست کلی دولت و مجلس است.
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس ادامه داد: بخشی از نظام آموزشی کشور ما در اختیار دانشگاه آزاد است که ۵۰ درصد دانشجویان کشور در این مجموعه تحصیل می کنند. حدود ۳۰ هزار نفر هیات علمی تحصیلکرده در این دانشگاه های مشغول به کار هستند و ۴۰ درصد تحصیلات علوم پزشکی در دانشگاه آزاد انجام می شود.
وی تاکید کرد: ما نباید اختیارات دانشگاه آزاد را محدود کنیم زیرا آزمون دانشگاه آزاد که فرصتی برای داوطلبان کشور است که به فضای علمی راه یابند. امروز دانشگاه آزاد در سراسر کشور اقدامات مناسبی انجام داده که باید آن را دید.
سهل آبادی گفت: ۱۶۰ مسجد بزرگ در کشور به دست دانشگاه آزاد ساخته شده، ۵۷ یادمان شهدای گمنام در دانشگاه آزاد ساخته شده، ۲۲ میلیون متر مربع زیربنای آموزشی دانشگاه های آزاد در کشور است.
وی گفت: این دستاورد ها متعلق به جناح و گروه سیاسی خاصی نیست. اشکال این طرح این است که باید حقوق بخش خصوصی محترم شمرده نشده است.
اعمال سلایق شخصی در آزمون دکتری/رتبه های برتر در مصاحبه رد شدند
رضا صابری دبیر کمیسیون آموزش نیز از عملکرد اخیر وزارت علوم در بی عدالتی برای پذیرش دانشجویان دکتری انتقاد کرد.
نماینده مردم آزادشهر در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: وزرات علوم در اقدامی ناعادلانه جوانانی که در آزمون دکتری رتبه اول تا سوم را کسب کرده اند، در مصاحبه شفاهی رد کرد و نپذیرفت. به این ترتیب ۱۷۸ دانشجو با رتبه برتر را در آزمون شفاهی رد کرده اند.
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس ادامه داد: وزارت علوم سلایق شخصی، گروهی، سیاسی را در پذیرش دانشجویان دکتری دخالت داده است.
صابری با بیان اینکه به نام روز دانشجو بدترین ظلم را به دانشجویان کرده اند، گفت: فردی که در دانشگاه شریف رتبه یک بوده و در آزمون هم رتبه یک را کسب کرده اعلام کردند در مصاحبه از اخلاق و رفتارش خوششان نیامده است.