صفحه نخست

تاریخ

ورزش

خواندنی ها

سلامت

ویدیو

عکس

صفحات داخلی

۲۵ آذر ۱۴۰۳ - ساعت
کد خبر: ۲۳۹۲۳۵
تاریخ انتشار: ۲۲ : ۰۹ - ۰۶ آذر ۱۳۹۴
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
انتخابات به انتخابات، آن هم از نوع مجلس و شورای شهر که می‌​شود، موضوع سهم زنان در مدیریت سیاسی کشور نقل محافل سیاسی و رسانه‌​ای می شود.

در انتخابات رياست جمهوري، با تعريف مضيقي که از «رجل سياسي» شده و در انتخابات خبرگان به دليل الزام «فقاهت» و «مرجعيت»، علي القاعده سهمي براي زنان متصور نيست. در همين دو انتخابات سراسري ديگر - مجلس شوراي اسلامي و شوراهاي شهر و روستا- هم که اين بحث به ميان مي‌​آيد، هيچ گاه سهمي بيش از يک بيستم، به زنان نرسيده است. حداکثر سهم «نيمي از جامعه» که جنسيت مونث دارند، در کابينه 11 دولت پس از انقلاب هم، تنها يک بار وزارت بوده و کمتر از انگشتان دو دست، پست معاونت رياست جمهوري به زنان رسيده است.

تشکيل ميتينگ‌​هاي «زنانه» در آستانه انتخابات‌​هاي پارلماني، رونقي بيش از انتخابات پارلمان شهري يا همان شوراهاي شهر دارد. هرچند سهم زنان در دومي بيش از اولي است و گويا در مديريت شهري بيش از مديريت تقنيني کشور به اين قشر از جامعه اعتماد وجود دارد. اين ميتينگ‎​ها در انتخابات‌​هاي پيش از اين، نه سهم برابر جنسي در ليست​‌هاي انتخاباتي که به سهم 30 درصدي هم قانع بودند اما در خوشبينانه‌​ترين حالت در پايتخت که رقابت اصلي ميان احزاب و گروه​‌هاي سياسي در مي​‌گيرد، تنها يک ششم -حدود 16 درصد- ليست به زنان مي‌​رسد. اسف​بار تر اينکه درصد راي آوري و حضور آنان در پارلمان به مراتب کمتر اين است.

نگاهي به ترکيب نمايندگان 9 دوره مجلس شوراي اسلامي نشان مي​‌دهد که رکورد حضور زنان در مجلس پنجم زده شد و 14 نماينده زن به خانه ملت راه يافتند. مجالس ششم و هفتم با 13 نماينده زن در جايگاه بعدي قرار دارند. سه مجلس اول با 4 نماينده زن -که تمامي آنها از حوزه انتخابيه تهران وارد مجلس شده بودند- نيز در اقليت قرار دارند.

در جدول زير تمامي نمايندگان زن در ادوار گذشته مجلس شوراي اسلامي و همچنين نامزدهاي زني که در تهران در ليست​‌هاي انتخاباتي جاي گرفتند اما به مجلس راه نيافتند، آمده است:

 

جدول شماره 1: معرفي نمايندگان زن در پارلمان ايران

اسامي مجالس

نمايندگان زن از حوزه تهران

نمايندگان زن در ديگر استان​ها

نامزدهاي زني که در تهران راي نياوردند

مجلس اول

عاتقه صديقي (رجايي)، مريم بهروزي، گوهرالشريعه دستغيب و اعظم طالقاني

----

مريم و عذرا فراهاني در ليست کانديداهاي انقلابي و ترقي خواه، مريم فرمانفرمايان و فاطمه ايزدي در ليست حزب توده، لباف و فرشته هاشمي در ليست جامعه روحانيت مبارز

مجلس دوم

عاتقه صديقي (رجايي)، مريم بهروزي، گوهرالشريعه دستغيب و مرضيه دباغ

----

منصوره طبيب زاده و ربابه رفيعي در ليست انجمن اسلامي معلمان و دفتر تحکيم

مجلس سوم

عاتقه صديقي (رجايي)، مريم بهروزي، گوهرالشريعه دستغيب و مرضيه دباغ

----

زهرا عباسي، آمنه ظفرقندي و پروين سليحي به ترتيب در ليست​هاي جامعه روحانيت مبارز، تحکيم وحدت و انجمن اسلامي معلمان

مجلس چهارم

نفيسه فياض بخش، مريم بهروزي، پروين سليحي، مرضيه وحيددستجردي و منيره نوبخت

فخرتاج اميرشقاقي و فاطمه همايون مقدم نمايندگان تبريز، اختر درخشنده نماينده کرمانشاه و قديسه سيدعلوي نماينده مشهد

فاطمه کروبي، دستغيب، دباغ و جلودارزاده در ليست مجمع روحانيون مبارز و همين اسامي به همراه صديقه مقدسي در ليست جمعيت زنان جمهوري اسلامي

مجلس پنجم

فائزه هاشمي، نفيسه فياض بخش، منيره نوبخت، فاطمه کروبي، مرضيه وحيد دستجردي، فاطمه رمضان زاده و سهيلا جلودارزاده

مرضيه حديدچي (دباغ) از همدان، قدسيه سيدعلوي از مشهد و مرضيه صديقي، الهه راستگو، زهرا پيشگاهي فرد با نيره اخوان و شهربانو اماني به ترتيب از مشهد، ملاير، اصفهان و اروميه

سليحي و بهروزي در ليست جامعه روحانيت، صديقه مقدسي در ليست کارگزاران، رفعت بيات در ليست جمعيت دفاع از ارزش​هاي انقلاب اسلامي، فاطمه ناهيدي، مهناز آذرنيا و نجمه تهرانيان در ليست جمعيت زنان جمهوري اسلامي  و ناهيد شيد، الهه کولايي در ليست جامعه زنان انقلاب اسلامي

مجلس ششم

سهيلا جلودارزاده، فاطمه حقيقت جو، فاطمه راکعي، وحيده علايي طالقاني، جميله کديور و الهه کولايي

شهربانو اماني، فاطمه خاتمي، طاهره رضازاده، حميده عدالت، اکرم مصوري منش، اعظم ناصري پور و مهرانگيز مروتي نمايندگان اروميه، مشهد، شيراز، دشتستان، اصفهان، اسلام آباد غرب و خلخال

فائزه هاشمي در دوليست کارگزاران و مجمه روحانيون، دباغ و ناهيدي در ليست کارگزاران، دستغيب، زهره عالي پور و فاطمه رمضان زاده در ليست جبهه دوم خرداد، ربابه رفيعي در ليست مجمع نيروهاي خط امام، فاطمه فرهنگ خواه و فاطمه کمالي احمدسرايي در ليست نيروهاي ملي مذهبي، فريبا داوودي مهاجر در ليست دفتر تحکيم وحدت،  دباغ در ليست جمعيت زنان انقلاب اسلامي،  ربابه عابدي در ليست جامعه زنان، زهرا پيشگاهي فر در ليست اعتدال و توسعه، فياض بخش، نوبخت و فاطمه رهبر در دو ليست جامعه روحانيت و موتلفه اسلامي و مهري سويزي در ليست جمعيت ايثارگران

مجلس هفتم

آليا، افتخاري، امين زاده، رهبر، فياض بخش، جلودارزاده

فاطمه آجرلو، نيره اخوان، رفعت بيات، هاجر تحريري نيک صفت، عشرت شايق، عفت شريعتي و مهرانگيز مروتي نمايندگان کرج، اصفهان، زنجان، رشت، تبريز، مشهد و خلخال

کديور، جاودارزاده، خديجه سفيري، اختر درخشنده و الهه راستگو در ليست ائتلاف براي ايران، پيشگاهي فر، اعظم خوش خلق و زهرا عباسي در ليست اعتدال و توسعه، سويزي و بهجت السادات شهرتاش در ليست جبهه وفاق ايران اسلامي، الهام افتخاري و فاطمه بروجردي کريمي در ليست ائتلاف خدمت گزاران ايران اسلامي

مجلس هشتم

آليا، افتخاري، الهيان، رهبر و صفايي

فاطمه آجرلو، نيره اخوان و عفت شريعتي نمايندگان کرج، اصفهان و مشهد

نرگس کريمي، جلودارزاده، خوش خلق، فرحناز مينايي​پور و راستگو در ليست ائتلاف اصلاح طلبان، کروبي، درخشنده، نجمه گودرزي و اعظم سقطي در ليست اعتمادملي، زهرا مرزبان در ليست ائتلاف مردمي اصلاح طلبان، کروبي در ليست اعتدال و توسعه، نسرين سلطان خواه در ليست جبهه متحد اصولگرايان، فياض بخش و منصورالسادات هاشمي در ليست ائتلاف فراگير اصولگرايان، مرجان شيخ الاسلامي و فهيمه خان محمدزاده در ليست​هاي جمعيت زنان و جبهه مردمي اصولگرايان، فاطمه بداغي، معصومه رضايي نظري و ملوک خادمي در ليست اصولگرايان اصلاح طلب

مجلس نهم

آليا، افتخاري، طبيب زاده نوري و رهبر

نيره اخوان، مهناز بهمني، حليمه عالي، سکينه عمراني و شهلا ميرگلو بيات نمايندگان اصفهان، سراب، زابل، سميرم و ساوه

زهره الهيان در ليست جبهه متحد اصولگرايان، زهره لاجوردي و بتول نامجو در ليست جبهه پايداري و ايراندخت فياض در ليست صداي ملت، فرشته محمدعلي، فهيمه خان​محمدزاده و طاهره صاحب الزماني در ليست جبهه ايستادگي، راستگو و جلودارزاده در ليست جبهه مردمي اصلاحات

  • از آنجا که دسترسي مستند به ليست​‌هاي انتخاباتي در حوزه​هاي انتخابيه غير از پايتخت ممکن نبود، تنها نامزدهاي حاضر در مهمترين ليست​‌هاي انتخاباتي تهران در اين جدول احصا شده​‌اند.

تولد احزاب زنانه و تداوم تفکر قالبي مردانه

در تحليل‌​هاي مختلف جامعه شناختي، تعداد محدود نمايندگان زن در مجالس ايران به نسبت ديگر کشورها معلول مسائل مختلفي همچون کانديداتوري محدود آنها، حمايت محدود احزاب از نامزدهاي زن و چه بسا اعتماد محدود راي دهندگان به کانديداهاي زن برآورد شده​ است.

تمايل به کانديداتوري در زنان در 9 دوره انتخابات پارلماني گذشته، رشد صعودي با شيب بسيار ملايمي را طي کرده است. هرچند در انتخابات مجلس نهم به نسبت مجلس هشتم، به يکباره شاهد تنزل زنان ثبت نام کننده بوده​‌ايم. چه آنکه در انتخابات مجلس هشتم از ميان ۷۱۶۸ نفر ثبت نام کننده،۵۹۰ نفر زن بودند ولي در انتخابات مجلس نهم تنها 428 زن در ميان پنج​ هزار و 405 نامزد اين رقابت ديده مي شدند.

درباره رويکرد احزاب و گروه‌​هاي سياسي به نامزدي زنان نيز اين نکته حائز توجه است که از انتخابات مجلس چهارم، شاهد ظهور ليست هايي از تشکل هاي زنانه هستيم. جمعيت زنان جمهوري اسلامي در اين انتخابات ليستي 5 نفره با حضور 5 زن ارائه داد. اما اين تشکل به همراه جامعه زنان انقلاب اسلامي ليست هاي 30 نفره اي در انتخابات مجلس پنجم ارائه دادند که به ترتيب 8 و 5 زن در آن حضور داشتند. به عبارت ديگر حتي تشکل​‌هاي سياسي زنانه نيز تمايلي نداشتند که تمامي ليست​‌هاي سي نفره خود در پايتخت را به زنان اختصاص دهند! البته اين احتمال وجود دارد که در پايتخت، اين تعداد زن نامزد نشده باشند.

به هر حال، رشد حضور نامزدهاي زن در ليست هاي انتخاباتي که از انتخابات مجلس پنجم آغاز شده بود در انتخابات مجلس ششم به کمال رسيد. چه آنکه دو تشکل سياسي زنانه ياد شده يک سوم ليست خود را به زنان اختصاص دادند و جبهه مشارکت و مطبوعات دوم خردادي نيز با حمايت از 7 زن، رکورد ليست هاي انتخاباتي گذشته را شکستند. از مجلس هفتم تا نهم تعدادنامزدهاي زن حاضر در ليست هاي انتخاباتي بار ديگر کاهش يافت و به اسامي حداکثر  5-6 نفر در ليست هاي هر دو جناح سياسي رسيد.

اما اينکه از همين ميان نيز تنها 3 يا حداکثر 4 زن در دو انتخابات گذشته از تهران به مجلس راه يافته​اند حاکي از آن است که نه تنها سليقه مردان در چيدن ليست‌​هاي انتخاباتي، مانع از پذيرش زنان در رقابت‌​هاي سياسي است بلکه حتي زنان راي دهنده که نيمي از جامعه راي دهندگان را شامل مي‌​شوند نيز رغبتي به راي دادن به هم جنس​‌هاي خود نشان نمي‌​دهند!

جدول زير به خوبي تفاوت سهم زنان و مردان از کرسي‌​هاي پارلمان در 9 دوره گذشته را نشان مي‌​دهد:

جدول شماره2: مقايسه جنسيت نمايندگان تهران در ادوار مختلف مجلس

اسامي مجالس

تعداد نمايندگان زن

تعداد نمايندگان مرد

کل کشور

تهران

 

کل کشور

تهران

مجلس اول

4

4

323

37

مجلس دوم

4

4

273

27

مجلس سوم

4

4

274

30

مجلس چهارم

9

5

265

25

مجلس پنجم

14

7

260

25

مجلس ششم

13

6

286

24

مجلس هفتم

13

6

268

25

مجلس هشتم

8

5

277

25

مجلس نهم

9

4

276

26

  • علت اينکه تعداد نمايندگان کل مجلس در دوره هايي بيش از 270 و يا 290 نفر است، به دليل استعفا و يا درگذشت برخي از نمايندگان است که منجر به جايگزيني افراد ديگري شده است.

روياي سهم سي درصدي به واقعيت مي پيوندد؟

در آستانه دهمين دوره رقابت‌​هاي انتخاباتي پارلماني، بار ديگر برگزاري نشست هاي زنانه و ميتينگ​‌هاي انتخاباتي آنها رونق گرفته است. اگرچه رسانه​‌هاي کثيرالانتشار و رسمي هرازگاهي به اين موضوع مي​‌پردازند اما اين بازار در رسانه​‌هاي ديجيتال و عموما در فضاي مجازي، با فعاليت گروه‌​هاي زنانه مختلف با اسامي متعددي از «کمپين تغيير چهره مردانه مجلس» گرفته تا «کمپين زنان براي تصاحب 100 کرسي»، «کمپين 50 زن برابري طلب را به مجلس بفرستيم» و «کمپين من کانديدا مي​شوم» داغ تر است.

وجه مشترک همه اين تلاش​‌ها هم اميد به سهم 30 درصدي زنان در مجلس دهم است. تلاشي که امتدادش به انتخابات مجلس هفتم باز مي‌​گردد که مجمع زنان اصلاح طلب، سهم سی درصدی از لیست اصلاح طلبان خواسته و مجموعه زنان اصولگرا نیز خواستار سهم یک سومی از سی کاندیدای مورد حمایت این جناح در تهران شده بودند. اما ترکیب لیست​‌های ارائه شده گویای ناکامی سهم خواهی جنسیتی زنان در لیست​‌های انتخاباتی آن دوره بود. اين درخواست و پاسخ منفي به آن از سوي جريانات سياسي در دو انتخابات پس از آن نيز تکرار شد. تعداد زنان در لیست​‎های پایتخت که سی کرسی مجلس را در اختیار دارد، از سه تا هفت نفر در 9 دوره گذشته متغیر بوده و حتي در انتخابات مجلس نهم به نسبت دوره پيشين، کاهش نيز يافته است.

در فاصله سه ماهه باقي​مانده تا انتخابات مجلس دهم، خواهيم ديد که روياي سهم 30 درصدي زنان از ليست​‌هاي انتخاباتي و کرسي​‌هاي مجلس جامه حقيقت خواهد پوشيد يا نه؟ اين تلاش​‌ها در فضاي رسانه‌​اي و مجازي، در عرصه حقيقي تا 7 اسفندماه جاري منتج به نتيجه خواهد شد يا همچون گذشته ناکام مي‌​ماند؟