توفیق گران‌ترین جایزه‌ی ادبی ایران از نگاه اهالی ادبیات / قیصری: آب رفته به جوی بر می‌گردد

هشتمین دوره گرانترین جایزه ادبی ایران « جایزه ادبی جلال آل احمد» در حالی پیگیری می‌شود که بعد از گذشت هشت سال هنوز حرف و حدیث‌های گوناگونی پیرامون این جایزه شنیده می‌شود.

در این سال‌ها برخی بر نحوه انتخاب آثار، آیین‌نامه‌ و انتخاب هیئت علمی جایزه جلال خرده می‌گیرند، دسته‌ای از سیطره نگاه ایدئولوژیک بر هنر در رویکرد دولتی نگرانند و عده‌ای به تاثیرگذاری جایزه‌های دولتی در پیشبرد ادبیات مشکوک هستند . در آن سوی طیف،‌ بعضی معتقدند  که قضاوت یک جایزه ادبی صرفاً بر اساس متولی برگزاری آن چندان منصفانه نیست و چرا نباید دولت متولی برگزاری یک جایزه‌ی ادبی باشد.

 مجید قیصری داستان ‌نویس که با داستان «نگهبان تاریکی» در جمع نامزدهای بخش داستان کوتاه هشتمین دوره‌ی جایزه‌ی جلال حاضر است، می‌گوید که دولت می‌تواند متولی جایزه ادبی باشد.

او می‌افزاید: «به نظر من این از وظایف دولت است. هر دولتی موطف است که از ادبیات و فرهنگش حمایت کند. مگر متولی جشنواره فیلم و موسیقی و شعر فجر دولت نیست؟ خب چرا این تولیت در زمینه ادبیات اتفاق نیفتد؟»

خالق رمان «سه کاهن» دو دوره‌ی اخیر جایزه جلال را دوران اصلاح رویکردها می‌داند و می‌گوید: «در دوره‌های گذشته جایزه جلال که مقارن با دوران ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد بود، این جایزه شاید چندان تاثیرگذار نبود. انتخاب برخی از آثار مثل کتاب «جاده‌های جنگ»‌ و آثار مشابه به اعتبار این جشنواره لطمه زد اما در دو سال گذشته حرکت جایزه جلال از نظر من یک حرکت رو به جلو بوده است. »

قیصری با اشاره به تفاوت‌ رویکردهای برگزارکنندگان جایزه جلال در دوره هفتم و هشتم نسبت به دوره‌های قبل گفت: «در این دوره‌ها که در دولت روحانی برگزار شده، همه‌ی کتاب‌ها دیده شد و نگاه‌ها وسیع‌تر شده است.»

او معتقد است که نگاه‌های ایدئولوژیک نسبت به گذشته کمتر شده و گام‌هایی که در دو دوره اخیر جایزه جلال برداشته شده، نشان می‌دهد که مسیر گذشته در حال بازسازی است و جایزه جلال می‌تواند جایگاه جدیدی برای خود تعریف کند.


خالق رمان «جنگی بود، جنگی نبود» در تشریح تفاوت جایزه‌های دولتی و خصوصی می‌گوید: «از نظر من جایزه‌های خصوصی و دولتی هر کدام اولویت‌های خودشان را دارند. این جایزه‌ها هر کدام بر اساس نگاه و اساس‌نامه خود آثار برنده را انتخاب می‌کنند. اصولاً در جوایز هنری نگاه علمی و متر و معیار مشخصی برای انتخاب اثر برتر وجود ندارد که بشود گفت متولیان جوایز ادبی آن معیار را رعایت می‌کنند یا خیر؟»

قیصری کثرت جایزه‌های ادبی در بخش‌های خصوصی و دولتی را زمینه‌ساز خلق آثار بهتر در زمینه ادبیات تلقی می کند و می‌گوید: «آنچه که اهمیت دارد این است که این جایزه‌ها و جشنواره‌ها وجود داشته باشد و تکثر در دیدگاه‌ها و تکثر جایزه‌های ادبی در نهایت به آثار بهتری را به ادبیات عرضه می‌کند.»

او جایزه‌های ادب را کانالی برای معرفی آثار خوب به مردم تلقی می‌کند و می‌گوید: «جایزه‌های ادبی خواننده‌ها را کنجکاو می‌کند، هیئت داوران از منتخبین جامعه ادبیات هستند، اتفاقی که سایر بخش‌های هنری مثل سینما هم می‌افتد. فیلمی که جوایز بیشتری برنده شود مردم از آن بیشتر استقبال می‌کنند. در مورد کتاب هم موضوع مصداق دارد. مردم با کتاب‌های برتر آشنا می‌شوند و فروش کتاب‌ها بیشتر می‌شود و این در هر دو نوع جایزه اتفاق می‌افتد.شاید جوایز خصوصی به لحاط آزاد اندیشی در شرایط بهتری برگزار شوند اما برگزاری دو دوره اخیر جایزه جلال نشان داده که عملکرد دولت هم در اعتباربخشی به جایزه جلال بی تاثیر نبوده است و این اراده که آب رفته به جوی برگردد، وجود دارد.»