پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : آمارهاي تاييد‌شده خبر از كاهش يك سومي حجم تجارت ايران و آفريقاي جنوبي دارد اما گويا اين كشور آفريقايي زودتر از ساير كشورهاي اروپايي و آسيايي گام‌هاي نهايي براي همكاري اقتصادي با ايران را برداشته است و بنا دارد تا با سهم‌گيري از بازار ايران آن هم در بخش‌هايي كه سرمايه‌گذاري در آن سود مناسبي را به همراه دارد سهم كيك بزرگ‌تري از اقتصاد ايران را بردارد.
آفريقاي جنوبي از ديرباز براي حضور در بازار پتروشيمي ايران خيز برداشته بود و گويا در برنامه‌هاي آتي خود باز هم براي حضور در بازار پتروشيمي عزم خود را جزم كرده‌اند. براساس آنچه در همايش يك روزه‌اي كه با حضور معاون رييس‌جمهور آفريقاي جنوبي و وزير معدن اين كشور در حضور وزير صنعت معدن و تجارت ايران برگزار شد، پتروشيمي در سرليست فعاليت‌هاي اقتصادي آفريقاي جنوبي در ايران قرار دارد.
حتي راما فوزا، معاون رييس‌جمهور آفريقاي جنوبي براي اينكه بيشتر عزم كشورش براي حضور در ايران را به رخ بكشد، مي‌گويد: «با برداشته شدن تحريم‌ها به دنبال برقراري روابط تجاري دايم و مستحكم با ايران به ويژه در حوزه‌هاي پتروشيمي، نفت و گاز، كشاورزي و خدمات مالي هستيم. تمام كشورهاي دنيا براي ورود به قاره آفريقا از آفريقاي جنوبي استفاده مي‌كنند و ايران نيز اين فرصت را دارد تا با گسترش همكاري و سرمايه‌گذاري متقابل در آفريقا همكاري‌هاي اقتصادي خود را با كشورهاي قاره آفريقا افزايش دهد. هرچند كه اين كشور با چالش‌هاي متعددي از جمله بيكاري و توليد پايين مواجه است اما با توجه به سابقه همكاري‌هاي تجاري و اقتصادي فراواني كه ايران و آفريقاي جنوبي با يكديگر دارند، مي‌توانند در اين راه سطح همكاري‌ها را افزايش دهند كه متاسفانه طي سال‌هاي گذشته به دليل تحريم‌هاي ظالمانه اتحاديه اروپا و سازمان ملل متحد سطح اين همكاري‌ها كاهش يافته است اما امروز ديگر مانعي بر سر گسترش روابط تجاري درحوزه‌هاي مختلف وجود ندارد.»
وي به همين دليل براي اينكه ثبات قدم خود براي حضور در ايران را نشان دهد از اعلام آمادگي كشورش براي ورود به سرمايه‌گذاري در ايران در حوزه‌هاي مختلف خبر داده و مي‌افزايد: «مايليم تا صفحه جديدي در روابط خود با ايران به ويژه در حوزه‌هاي پتروشيمي، نفت‌وگاز، محصولات شيميايي، دارو، زيرساخت، خدمات مالي و بانكي و هتلداري و گردشگري باز كنيم. آفريقاي جنوبي ٤٩٠ ميليارد دلار توليد ناخالص داخلي دارد و ايران نيز با داشتن ٨٠ ميليون نفر جمعيت توليد ناخالص ٤٠٠ ميليارد دلاري دارد كه به نوعي بزرگ‌ترين بازار منطقه محسوب شده و فرصت‌هاي جديد پس از تحريم موقعيت اقتصادي ايران را از اين هم بالاتر خواهد برد.»
سرمايه‌گذاران آفريقايي بازگردند
به همين جهت محمد نعمت‌زاده، وزير صنعت،معدن و تجارت هم براي اينكه پاسخي به اعتماد آفريقاي جنوبي داده باشد از آنها خواست تا سرمايه‌گذاران خودرا به بازار پتروشيمي ايران بازگردانند. وي حتي به همكاري‌هاي قبلي ايران و آفريقاي جنوبي اشاره كردو با اشاره به سابقه تاريخي روابط دو كشور گفت: «از سال ١٩٩٩ با سفر نلسون ماندلا به ايران كه باب همكاري‌هاي تجاري دو كشور آغاز شد، حدود يك ميليارد دلار سرمايه‌گذاري در صنعت پتروشيمي ايران به صورت ٥٠-٥٠ انجام گرفت و طرفين از اين كار راضي بودند تا اينكه اين اواخر بنا بر فشارهاي خارجي و تحريم، شركت آفريقاي جنوبي به‌طور موقت مجبور به ترك ايران شد كه اميدواريم همكاري در اين زمينه دوباره از سر گرفته شود.»
وي در عين حال با اشاره به ١٦٠ شركت و تاجر‌آفريقايي كه به ايران آمده‌اند اين حجم حضور تجار آفريقايي را بزرگ‌ترين گروه تجاري و اقتصادي آفريقاي جنوبي خواند و تاكيد كرد: «ما هم علاقه‌منديم در حوزه‌هاي مختلف سرمايه‌گذاري مشترك انجام دهيم. به عنوان مثال معدني در بوكسيت آفريقا داريم كه مي‌تواند پتانسيل خوبي براي همكاري باشد. در حوزه معادن، اخيرا با وزير معدن افغانستان تفاهمنامه‌اي امضا شده تا در حوزه معادن افغانستان كار را آغاز كنيم. آفريقاي جنوبي در زمينه تجارت مي‌تواند هاب منطقه آفريقا باشد و البته رييس‌جمهور كشورمان بر اين نكته تاكيد دارند كه روابط تجاري با كشورها را توسعه دهيم و يكي از دلايل اهتمام به رفع ابهاماتي كه كشورهاي غربي براي ما ايجاد كرده بودند همين مساله است.»
نعمت‌زاده همچنين به حل مشكلات فراروي همكاري‌هاي تجاري دو كشور اشاره كرد و ادامه داد: «روابط بانكي يكي از اين محدوديت‌هاست كه بدون برداشته شدن اين مهم، توسعه تجارت معنا و مفهوم ندارد؛ ديگر آنكه بحث حمل‌و‌نقل يكي از مسائلي است كه اميدواريم به‌زودي حل شود و حتما بايد در بحث حمل‌و‌نقل هوايي پروازهاي مستقيم بين دو كشور ايجاد شود تا تجار و فعالان اقتصادي به راحتي تردد كنند نه آنكه چند پرواز و مسيرهاي وقت‌گير را طي كنند. فعال كردن خط كشتيراني بين ايران و آفريقاي جنوبي از ديگر مواردي است كه براي توسعه روابط تجاري بسيار اثرگذار است و اميدواريم با رفع تحريم‌ها هرچه سريع‌تر اين ارتباط را برقرار كنيم.»
سهم آفريقاي جنوبي فقط يك سوم كل حجم تجارت ايران
با همه مزاياي كه روابط دو كشور دارد اما حجم تجارت ايران و آفريقاي جنوبي تنها ٥٠ ميليون دلار است. به گفته ولي‌الله افخمي راد حجم تجارت خارجي ايران در سال گذشته ۱۵۰ ميليارد دلار بوده، و حجم تجارت ايران و آفريقاي جنوبي ۵۰ ميليون دلار است. سازمان توسعه تجارت تمام تلاش خود را براي توسعه روابط تجاري با آفريقاي جنوبي انجام خواهد داد. بايد از فرصت‌هاي به وجود آمده بيشترين بهره‌برداري را كنيم، ايران آمادگي دارد تا در بخش معدن، نفت، گاز و پتروشيمي با آفريقاي جنوبي همكاري كند.وي در مورد تاثير الحاق به سازمان تجارت جهاني بر توسعه روابط تصريح مي‌كند: «بايد زيرساخت‌هاي نرم‌افرازي خوبي در اين زمينه برقرار شود و در عين حال، تا قبل از پيوستن به سازمان تجارت جهاني مي‌توانيم با قراردادهاي تعرفه ترجيحي، روابط را گسترش دهيم، اما در مورد آفريقاي جنوبي، انعقاد اين قرارداد نيازمند آن است كه خود را با ضوابط كل كشورهاي آفريقايي هماهنگ كنيم. حجم روابط تجاري ايران و آفريقاي جنوبي بايد ١٠ برابر شود. در سال گذشته به دليل تحريم‌ها، ايران و آفريقاي جنوبي تنها در حوزه خدمات و كالا مبادلات تجاري در حدود ٥٠ ميليون دلار داشته‌اند، ما اميدواريم حجم تجارت دو طرف ١٠ برابر رقم فعلي شود.»
هشدار نسبت به اتمام منابع معدني سطحي
مهدي كرباسيان، مرد معدني وزير صنعت، معدن و‌تجارت هم در اين همايش خواستار همكاري معدني با افريقاي جنوبي شد. وي البته نسبت به اتمام معادن سطحي ايران هشدار داد و نشان داد كه همكاري‌هاي معدني در آينده بايد روي معادني متمركز شود كه در عمق بيشتري قرار دارند. كرباسيان به همين دليل از انتقال تكنولوژي اكتشافات عميق معادن به ايران از سوي آفريقاي جنوبي خبر داد و گفت: «منابع سطحي برخي معادن كشور از جمله انگوران رو به پايان است.»
اعتماد