نبود اراده مشترك براي مقابله با ريزگردها

گرد و غبار اواخر هفته گذشته خوزستان، بار ديگر اين واقعيت را اثبات كرد كه معضل گرد و غبار كه چند سالي است آسمان شهرهاي مختلف كشور را تيره و تار مي‌كند همچنان ادامه دارد. اين در حالي است كه به نظر نمي‌رسد برنامه تدوين شده سازمان محيط زيست براي مقابله با گرد وغبار مورد حمايت ديگر نهادهاي مرتبط با اين معضل زيست محيطي باشد. نبود اراده مشترك براي حل معضل گرد و غبار در كشور باعث ادامه‌دار شدن اين مساله و تحميل خسارت‌هاي مالي و جاني به شهروندان شده است.
 
طبق‌اخباري كه پنجشنبه هفته گذشته منتشر شد گرد و غبار در آبادان و خرمشهر 15برابر حد مجاز بوده است. بايد توجه داشت چند سالي است كه مساله گرد و غبار در آبادان و مناطق مرزي كشور به سناريوي تكراري تبديل شده ودر ديگر استان‌هاي كشور نيز در ماه‌هاي مختلف سال اخباري در زمينه هجوم ريزگردها به گوش مي‌رسد. اين در حالي است كه رسيدگي به وضعيت موجود منوط به اجراي برنامه‌هاي كوتاه‌مدت، ميان‌مدت و بلندمدت است و در اين زمينه تعامل با مجلس و اخذ بودجه مي‌تواند راهگشا باشد. 

 نارسايي‌هاي موجود براي مقابله با ريزگردها
تشكيل كانون ريزگردهاي داخلي در كشور به يكي ديگر از منشأهاي بروز و تشديد اين نارسايي در كشور تبديل شده است. زمينه تخصيص اعتبار و اهميت رسيدگي به معضل ريزگردها به نحوي بود كه در بهمن سال گذشته معاون رئيس‌جمهوري و رئيس سازمان حفاظت محيط زيست با بيان اينكه «قطعا ماسك زدن برخي از نمايندگان در صحن مجلس نشان‌دهنده اراده براي حل معضل ريزگردها است»، خواستار اقدام مجلس براي بازگرداندن اعتبار در نظر گرفته شده توسط دولت در بودجه سال 94 براي مقابله با ريزگردها شد. معصومه ابتكار با اشاره به حذف رديف بودجه اعتباري مقابله با ريزگردها، از نمايندگان مجلس شوراي اسلامي خواست تا اعتبارات مقابله با ريزگردها را دوباره در بودجه سال 94 اختصاص دهند. به گزارش ايرنا، ابتكار افزود: از نمايندگاني كه دغدغه مقابله با گرد و غبار را دارند درخواست مي‌كنم مجددا رديف اعتباري مقابله با پديده گرد و غبار را در بودجه 94 لحاظ كنند؛ با توجه به اينكه هم‌اكنون رديف اعتباري براي مقابله با پديده گرد و غبار به سازمان محيط زيست واگذار شده است، اما همچنان براي مقابله با ريزگردها نارسايي‌هاي فراواني وجود دارد.  
 هشدار محيط زيست درباره خطر ايجاد كانون جديد گرد و غبار
روز گذشته مديركل دفتر موزه‌ تاريخ طبيعي و ذخاير ژنتيكي سازمان حفاظت محيط زيست با تاكيد بر اينكه بايد گونه‌هاي گياهي به عنوان «منابع اصلي غذايي علفخواران» نسبت به گونه‌هاي جانوري در اولويت باشند، نسبت به خطر ايجاد كانون جديد خيزش گرد و غبار در دشت قم و نيز ساير مناطقي كه برداشت بي‌رويه صورت مي‌گيرد، هشدار داد. اصغر مباركي با بيان اينكه اگر منابع غذايي مورد نياز يك علفخوار در يك زيستگاه نباشد نبايد انتظار داشته باشيم خود آن‌گونه نيز حضور داشته باشد، گفت: به خاطر بارز بودن تاثيرات و روند از بين رفتن گونه‌هاي جانوري نسبت به گونه‌هاي گياهي اين گونه‌ها پررنگ‌تر شده در حالي كه گونه‌هاي گياهي نيز بايد در اولويت باشند زيرا «بدون وجود گونه‌هاي گياهي به عنوان منابع اصلي غذايي، گونه‌هاي جانوري را نيز نخواهيم داشت.» به گزارش ايسنا، او با بيان اينكه در شرايطي كه گونه‌هاي گياهي وضعيت مناسبي ندارند، نبايد انتظار تداوم حيات گونه جانوري را داشته باشيم، اظهاركرد: ايران شاخص بسيار مناسبي در تنوع گونه‌هاي گياهي دارد و تنوع گونه‌هاي گياهي كشور ما بيش از تنوع گونه‌هاي جانوري مهره‌دار است، برخي گونه‌هاي گياهي تنها در ايران و تنها در منطقه‌اي از يك استان كشور يافت مي‌شود؛ بنابراين داراي ارزش‌هاي حفاظتي بالايي هستند.  
 گرد و غبار ‌ميهمان هميشگي خوزستان
آن‌طور كه آخر هفته گذشته رئيس اداره حفاظت محيط زيست شهرستان آبادان اعلام كرد غلظت گرد و غبار هوا در شهرستان‌هاي آبادان و خرمشهر به 15 برابر حد مجاز رسيد. سيداحمد موسوي‌آزاد گفت: ميزان غلظت ريزگردها در هواي آبادان و خرمشهر در ساعت10روز شنبه، دو هزار و 276ميكروگرم بر متر مكعب بود كه 15برابر حد مجاز اندازه‌گيري شد. مدير روابط‌عمومي سازمان حفاظت محيط زيست خوزستان نيز گفت: ميزان غلظت گرد و غبار در هواي اهواز يك‌هزار و 135ميكروگرم بر متر مكعب معادل 5/7برابر حدمجاز اعلام شده است. شهر يار عسكري افزود: ميزان گرد و غبار در ماهشهر242 و سوسنگرد يك هزار و 602ميكروگرم بر مترمكعب اعلام شده است. طي هفته جاري اهواز درگير پديده گرد و غبار تا غلظت دو هزار و 676ميكروگرم برمترمكعب معادل 18برابر حد مجاز نيز بوده است. مديركل هواشناسي استان خوزستان گفت: براي آسمان استان در روزهاي پنجشنبه و جمعه هفته جاري، گرد و غبار و بارش باران پيش‌بيني شده است. كوروش بهادري منشا پديده گرد و غبار در استان را داخلي عنوان كرد و افزود: با افزايش وزش باد، غلظت ريزگردها در هوا نيز افزايش مي‌يابد. بهادري گفت: هم‌اكنون شعاع ديد در آبادان 400 متر، ماهشهر 10 كيلومتر و اهواز سه كيلومتر است. به گزارش ايرنا، او افزود: صبح پنجشنبه ميزان بارش باران در دزفول 5/0 ميليمتر، انديمشك 2/1 ميليمتر و شوش 6/0 ميليمتر گزارش شد.  
 عدم‌هماهنگي در منشأ بروز ريزگردها و تخصيص اعتبار  
مدير ملي مقابله با پديده گرد و غبار درباره اقدامات انجام شده در زمينه مهار ريز گردها در كشور به «آرمان» مي‌گويد: در روز پنج شنبه منشأ هجوم ريزگردها كشور عراق بود و به دليل اينكه تاكنون اين كشور راهكاري براي مقابله با معضل ريز گردها ارائه نداده است نمي‌توان انتظار تغيير در شرايط موجود را داشت. ضياءالدين شعاعي مي‌افزايد: منشأ ريزگردها در كشور عوامل محيط زيستي در داخل و خارج كشور است. براي مقابله با منشأ ريزگردها داخلي در آبان يكسري اقدامات اساسي از سوي سازمان جنگل‌ها و مراتع لحاظ مي‌شود تا به اين ترتيب بتوان به مهار هجوم ريزگردها پرداخت. او در پاسخ به اين سوال كه در كشور كانون ريز گردها به دليل تغيير كاربري اراضي و ديگر اقدامات سوء در حوزه محيط زيست شدت گرفته، تاكنون در اين زمينه چه مديريتي اعمال شده است؟ تاكيد مي‌كند: تاكنون هر يك از استان‌هاي كشور با توجه به علل و عوامل منشأ بروز ريزگردها مورد بررسي قرار گرفته است تا در صورت تامين اعتبار بتوان به اين امر رسيدگي كرد. به گفته او بايد توجه داشت كه بخشي از نارسايي‌هاي محيط زيستي و بروز مساله بيابان‌زايي در كشور به دليل عدم مديريت منابع آب و تغيير كاربري اراضي است. او مي‌افزايد: با توجه به كمبود اعتبارات بايد برنامه‌ريزي‌هاي ملي مهيا شود تا اگر زمينه تخصيص بودجه و اعتبار ايجاد شد، در اين شرايط بتوان اقدامات اساسي را لحاظ كرد. شعاعي تاكيد مي‌كند: هر ساله در كشور بر شدت خشكسالي‌ها افزوده مي‌شود، اما اين نارسايي‌ها هيچ تناسبي با افزايش بودجه دولتي ندارد، آن هم به اين دليل كه نيازها بيشتر از توان دولت در اجراي برنامه‌هاست و به نسبت نمي‌توان با تمهيدات اعمال شده از شدت گرد و غبارها كاست. به گفته او در زمينه كاهش كانون‌هاي ريز گردها در استان خوزستان قرار است در 11هكتار توسط سازمان جنگل‌ها و مراتع مورد اقدامات ايمن‌سازي همچون مالچ پاشي قرار بگيرد. 

ارمان