خانه تکانی در اتاوا و آینده روابط ایران- کانادا

بامداد سه شنبه با اعلام نتیجه انتخابات پارلمانی در کانادا، شکست «استیون هارپر» پس از یک دهه نخست وزیری رقم خورد. اکنون «جاستین ترودو» سیاستمدار لیبرال و فرزند نخست وزیر پیشین کانادا، سکان رهبری دولت را در دست خواهد گرفت.

از نظر سیاست های داخلی، طبعا «هارپر» یک بازیگر جناح راست بود. او به «دولت کوچک» اعتقاد داشت، مالیات بر فروش و مالیات بر شرکت ها را کاهش داد، از تصویب قوانین پشتیبان محیط زیست (که به معنای محدودیت برای فعالیت های تجاری است)، جلوگیری کرد و پشتیبان صنایع نفت و گاز بود. هارپر از نظر امنیتی نیز به جناح بازهای راست تعلق داشت.

در واقع هارپر، در این یک دهه، سیاست خارجی کانادا را به طرفداری از اسرائیل سوق داد و به شدت از تلاش ها برای افزایش فشارها بر ایران و انزوای دیپلماتیک تهران حمایت کرد.

تصمیم دولت هارپر به قطع ناگهانی روابط با ایران و بستن سفارت ها دردو کشور به ویژه در میان ایرانیان کانادا که جمعیت آنها حدود ۴۰۰ هزار نفر تخمین زده می شود بحث برانگیز شد.

** سیاست های اعلامی حزب لیبرال کانادا
کاهش مالیات بر درآمد قشر متوسط، ثابت ماندن کسری بودجه در حد 10 میلیارد دلار در 3 سال پیاپی، اختصاص 60 میلیارد دلار برای زیرساخت های جدید، حمایت از آموزش ارتش اوکراین و تحریمهای روسیه، توقف بمباران داعش و افزایش کمک های بشردوستانه و آموزش نیروهای محلی، پذیرش 25 هزار پناهجوی سوری و اختصاص 100 میلیون دلار برای پذیرش و اسکان آنها، از جمله سیاستهای حزب لیبرال کانادا در رقابتهای انتخابات سراسری سال 2015 اعلام شده است.
«جاستین ترودو» قول داده است که مالیات بر افراد ثروتمند را افزایش دهد و افزایش هزینه های دولت و تقویت اقتصاد را به بهای سه سال کسری بودجه بپذیرد.

**سیاست خارجی
از نظر سیاست خارجی، اکنون انتخاب جاستین ترودو می تواند فرصتی برای بهبود روابط با ایالات متحده باشد. «باراک اوباما» رئیس جمهوری کنونی آمریکا از نظر دسته بندی های سیاسی، به اردوگاه لیبرالیسم نزدیک تر است و از محیط زیست در برابر صنایع نفتی حمایت می کند. روابط واشنگتن و کانادا نیز در سال های اخیر بر سر مخالفت اوباما با ساخت خط لوله «آلبرتا - تگزاس» به چالش کشیده شد. البته این خط لوله برای «ترودو» نیز اهمیت دارد؛ چراکه در زیرساخت ها و افزایش درآمدهای نفتی کانادا تاثیری بسزا خواهد داشت؛ با این حال، وی گفته است که روابط کانادا و آمریکا را تحت تاثیر یک خط لوله قرار نخواهد داد.
البته این تنها تغییر در سیاست خارجی کانادا نیست. «هارپر» بر سر مسایل دیگری از جمله توافق هسته ای ایران و گروه 1+5 نیز با ایالات متحده اختلاف نظر داشت و در واقع دیدگاه دولت او، به دیدگاه های بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی، نزدیک تر بود.
جاستین ترودو، در گفت و گویی که بتازگی از او منتشر شد (1) تاکید کرد او در مسئله فلسطین، اعتقاد به راه حل دو کشور مستقل دارد و تاسیس کشور «امن، دموکرات و باثبات فلسطین» را دنبال خواهد کرد. ترودو در این مصاحبه همچنین گفت: این فرآیند، به دلیل اقدام های یکجانبه از هر دو سو، متوقف شده است و ما باید پیشرفت راه حل دو کشور را به روشی معنادار و مسئولانه تضمین کنیم.

رویکرد متفاوت کانادا در روابط با رژیم صهیونیستی، به خودی خود، می تواند زمینه را برای بهبود روابط اوتاوا با ایران نیز مهیا کند. همچنین این سخنِ ترودو که گفته است ما توافق هسته ای میان ایران و 1+5 را «گامی مثبت در مسیری درست» می دانیم، می تواند زمینه را برای تغییر در روابط ایران و کانادا فراهم آورد. با این حال، با در نظر گرفتن واقعیت های موجود، نباید انتظار تغییری بزرگ در کوتاه مدت داشت. جاستین ترودو، در ادبیات سیاسی خود هنگام سخن گفتن درباره ایران، از ایراد اتهام های تند در زمینه سیاست های منطقه ای ایران و وضعیت حقوق بشر در کشورمان فروگذار نمی کند. مطرح کردن چنین اتهام هایی سرعت بهبود روابط میان هر دو کشور را کاهش می دهد و ایران و کانادا هم از این قاعده مستثنی نیستند.

لازم به ذکر است برای نخستین بار در تاریخ کانادا چهار نفر از شش نامزد این انتخابات در حوزه های تورنتو و حومه، ایرانی تبار هستند که دو نفر از آنها یکی با 53 درصد آرا و دیگری با کسب 46.7 درصد آرا و هر دو از حزب لیبرال در حوزه انتخابیه خود پیروز شدند.دو ایرانی پیروز این انتخابات قطع رابطه کانادا با ایران را اشتباه در سیاست خارجی این کشور اعلام کردند.
به هر حال باید منتظر ماند و دید جاستین ترودو پس از تشکیل احتمالی دولت، برای عقب نماندن از کاروان کشورهای خارجی که خواستار گسترش روابط با ایران هستند، چه گام هایی را برخواهد داشت.