هیئت‌ها از سلامت گوشت ها مطمئن شوند/نذرتان را سلامت ادا کنید

محرم که می‌شود بوی ذغال و اسفند و غذای نذری در فضای شهر بخصوص مساجد، حسینیه‌ها و تکایا شامه‌نواز می‌شود و کمتر پیش می‌آید عطر قیمه و قورمه به مشام برسد و بشود بی‌خیالش شد. حکایت سفره‌های مذهبی حکایت دل است حکایت رنگ و بوی امید و رحمت، حکایت سفره، حکایت بخشش است، بخشش در راه رضای او، و او امید است، امیدبر گشایش تمام قفل‌ها.

در شهرهای بزرگ خیلی کم پیش می‌آید که همه اقوام و آشنایان در طول سال دور هم جمع شوند و همدیگر را ببینند اما نذری، بخصوص نذری‌هایی که هر سال در ایام ماه محرم پخته می‌شود، یک بهانه خوب برای گذراندن اوقات بیشتری کنار یک جمع هم عقیده است. نذری پختن هم برای کوچکترها و هم برای بزرگترها یک جذابیت خاصی دارد و همه از دل وجان برای نذری پختن کارو تلاش می کنند.

اصلا همین که در نذری دادن، کسی از کسی توقع ندارد، خودش حسابی می‌تواند حال آدم را خوب کند. همه موقع پختن نذری، آستین‌شان را بالا می‌زنند و می‌ایستند پای دیگ؛ این کار کردن بی منت باعث می شود فرد به یک آرامش روحی برسد اما این کار وسیع و سنگین ، بهداشت خاص خود رادارد و چه کسانی که نذری را درست می کنند و چه کسانی که  آن را میگیرند باید یک سری موارد را رعایت کنند.

 

بهداشت هیئت ها از ضرورت تا سلامت
تمام سطوحی که برای تهیه غذا و آشپزی استفاده می‌شود قبل از هر گونه پخت و پز باید شسته و تمیز باشند و تمام غذاها به ویژه گوشت،ماهی و تخم مرغ باید بطور کامل پخته و در ظروف جداگانه نگهداری شوند.

دکتر فرحبخش متخصص تغذیه و رژیم درمانی در گفتگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان گفت: برای حفظ سلامت وخواص موادغذایی باید غذاهای خام و پخته جداگانه نگهداری شوند در برخی هیئت ها غذای نذری زودتر آماده می شود ولی باید توجه کرد که غذاهای پخته را در درجه حرارت اتاق بیش از 2 ساعت نباید نگهداری کرد.

وی افزود : نکته دیگری که در توزیع غذاهای نذری حایز اهمیت است، بهداشت آشپز و کارکنان آشپزخانه هیئت هاست که در تمام مراحل تهیه و توزیع غذا با آن تماس مستقیم دارند. افرادی که غذاهای نذری را توزیع می کنند باید اولاً سالم باشند و بعد نکات بهداشتی مثل استفاده از ماسک و کلاه و دستکش و روپوش را رعایت کنند. البته در آشپزخانه های رسمی معمولاً این چیزها رعایت می شود اما در هیئت هایی که آشپزهای غیررسمی غذا درست می کنند ممکن است چندان توجهی به این مسایل نشود.

 

دکتر پیام فرحبخش بیان کرد : در رابطه با غذاهای نذری بحث مواد اولیه مورد استفاده بسیار مهم است که باید تا جایی که امکان دارد ازمکان های مورد تایید و مطمین خریداری شوند آلودگی مواد اولیه به خصوص گوشت و مرغ، علاوه بر خطر ایجاد مسمومیت، تأثیر نامطلوبی بر کیفیت غذا می‌گذارد.

از آنجایی که گوشت قرمز مورد استفاده در نذری ها معمولاً به صورت گوشت گرم (لاشه) یا دام زنده تهیه می‌شود این متخصص تغذیه تاکید کرد : اگر گوشت به صورت لاشه خریداری می‌شود، باید حتماً آن را از مراکز مجاز و مورد تایید سازمان دامپزشکی کشور تهیه کرد که استاندارد های لازم را دارا باشند. اگر به صورت زنده هم فراهم می‌شود باید از میادین دایمی عرضه دام آن را خرید.

 

دکتر فرحبخش با اشاره به استفاده از روغنها در این غذاها تصریح کرد: برخی برای صرفه جویی در سرخ کردن مواد غذایی از روغن چند بار استفاده می‌کنند یا روغنی را که یکبار مصرف شده دوباره به ظرف اصلی بر می‌گردانند غافل از اینکه عوارض زیادی بر سلامت افراد دارد .

وی تاکید کرد : تا جایی که ممکن است  هیئت های نذری دهنده باید روغن های سرخ کردنی را جایگزین روغن های جامد کنند و به تهیه غذاهای کم روغن و کم نمک بپردازند.

 

این متخصص تغذیه اظهار داشت : درمورد سیب زمینی قیمه هم حرف و حدیث بسیار است؛ یکی اینکه چون در هیئت ها سیب زمینی به مقدار زیاد خلال و سرخ می شود، برای اینکه از مرحله پوست کندن تا سرخ کردن این سیب زمینی سیاه نشود آن را پوست می کنند و در آب قرار می دهند و وقتی به صورت خلال شده در آب می ریزند، ویتامین c آنها در آب حل می شود و بعد هم که آب را دور می ریزند از بین می رود. با این حساب، خیلی خوب است که به فاصله زمانی کمی قبل از سرخ کردن سیب زمینی آن را بشوییم و خرد کنیم.

وی درباره چیپس های خلال و آماده تصریح کرد : چیپس های خلالی که در روی برخی غذاها مثل قیمه های نذری ریخته می شوند کالری ، انر‍ژی و مواد نگه دارنده بالایی دارند که بهتر است استفاده نشوند و طبخ سیب زمینی های تازه در روغن های سرخ کردنی کم جایگزین گردد.

 

در برخی مجالس عزاداری بخصوص در روستاها و البته برخی مناطق شهری برای نذری چای، شربت، شیر و غذا به‌جای ظروف یک‌بار مصرف از ظروف دائم استفاده می‌شود که شست‌وشوی نامناسب آن می‌تواند موجب انتقال انواع آلودگی‌های انگلی، عفونی یا ویروسی به عزاداران حسینی شود.

دکتر فرحبخش در این باره گفت: متاسفانه در برخی از این مجالس بسیار دیده می‌شود که استکان‌های چای را داخل ظروفی بزرگ قرار داده و با ریختن مقداری آب روی آن به محض پاک‌شدن رنگ چای بدون آبکشی از آن استفاده می‌شود.

همچنین بر سطح بیشتر قاشق و چنگال‌ها نیز لکه‌هایی از چربی یا باقیمانده غذا وجود دارد و بشقاب‌ها اغلب ملامین‌های بی‌رنگ و لعاب و ترک‌خورده است. پارچ‌های آب نیز پلاستیکی بوده و اغلب آثاری از آلودگی بر سطح آنها دیده می‌شود.اما باید گفته شود ظروفی که به صورت عمومی استفاده می‌شود لزوما باید با آب، مواد شوینده و ضدعفونی‌کننده شسته و در نهایت خشک شود . بهتر است عزاداران قاشق، چنگال و لیوان شخصی به‌همراه داشته باشند تا از خطرات احتمالی آلودگی‌ها درامان بمانند.

 

این متخصص تغذیه عنوان کرد: اگر برای توزیع و نگهداری غذاهای نذری از ظروف یکبار مصرف استفاده می شود باید توجه کرد که این ظرف ها به گونه ای باشند که بتوانند حرارت بالای مواد غذایی و نوشیدنی های داغ را تحمل کنند در غیر اینصورت خوردن غذا در این ظروف باعث آسیب های گوارشی و حتی سرطان ها می شود.

 

دکتر فرحبخش مطرح کرد: کسانی که بعد از گرفتن نذری آن را به منزل می‌برند، بهتر است آن را از ظرف یکبار مصرف خارج و در همان وعده مصرف و از گرم و خنک کردن‌های مکرر آن پرهیز کنند و اگر قصد نگهداری نذری را برای وعده‌های بعد و مصرف سایر افراد خانواده دارند، آن را در ظروف دردار کوچک بریزند و در اولین فرصت، پس از گرم کردن حدود دمای ۷۵ درجه سانتی‌گراد مصرف کنند. حداکثر زمان مجاز برای نگهداری مواد غذایی حدود ۷۲ ساعت است. لازم به یادآوری است که به دلیل روش های مختلف طبخ نذری ها از مخلوط کردن آنها بپرهیزید واگر غذا در همان وعده دوباره مصرف نشد، از نظر بهداشتی، نگهداری و سرد کردن و باز گرم کردن مجدد آن درست نیست.

 

نذرتان را سلامت ادا کنید
استفاده از غذاهای نذری برای برخی افراد توصیه نمی شود و دکتر فرحبخش در این خصوص اظهار داشت : مصرف غذاهای نذری درصورتی که کاملا سالم یعنی کم روغن و کم نمک تهیه شوند حتی برای افراد دیابتی و دارای فشارخون مشکلی را ایجاد نمی کنند و فقط افرادی که دارای بیماری های کلیوی شدیدی هستند باید از مصرف این گونه غذاها اجتناب نمایند.

هیئت ها و تهیه کنندگان غذاهای نذری باید با اجرای موارد ساده برای تهیه و توزیع غذای سالم چه از نظر بهداشتی و چه از نظر تغذیه‌ای به حفظ سلامت کسانی که این غذاها توسط آنها مصرف می‌شوند توجه نشان دهند و از این طریق نذر خود را به معنی واقعی ادا کنند.

بنابراین مهمترین نکته در مورد غذاهای نذری در این روزها این است که باید تهیه کنندگان علاوه بر ثواب این کار با تهیه غذاهای سالم سلامت جامعه را در نظر بگیرند و رعایت کنند.