وال استریت ژورنال: ماندن اسد خبر بدی برای اسرائیل نیست

وجود اختلاف میان بازیگران مهم منطقه ای سبب ظهور و قدرت گرفتن تروریستهای داعش شده است.
وال استریت ژورنال نوشت وجود اختلاف میان بازیگران مهم منطقه ای سبب ظهور و قدرت گرفتن تروریستهای داعش شده است.

یاروسلاو تروفیموف و فیلیپ شیشکین در تحلیلی برای وال استریت ژورنال نوشتند تقریبا همگان در منطقه خاورمیانه (غرب آسیا) در حال مبارزه با تروریستهای داعش هستند. با این حال،‌ این گروه افراط گرای سنی همچنان بخش های گسترده ای از خاک عراق و سوریه را تحت کنترل خود دارد و همچنین در حال گسترش قلمرو خود در خاورمیانه است.

دلیل این امر توان نظامی یا پیچیده بودن تاکتیک های راهبردی این گروه افراطی نیست. بلکه دلیل پیشروی های داعش این است که بازیگران اصلی که در این درگیری های پیچیده حضور دارند در حال تخریب خاورمیانه هستند و شکست دادن داعش هدف ثانویه آنها محسوب می شود. از نظر برخی از این قدرت ها، وجود داعش و رویکردهای این گروه افراطی در حقیقت در حال حاضر مفید است زیرا آنها می توانند از داعش به عنوان اهرمی در درگیری ها با دشمنان خطرناک تر استفاده کنند.

داعش با آن که می توانند از تنش های فرقه ای در جوامع سوریه و عراق به نفع خود و برای تصرف قلمرویی به وسعت انگلیس بهره برداری کنند، اما به اندازه کافی قدرتمند نیستند تا تهدیدی نظامی متعارفی برای بزرگترین کشورهای منطقه خاورمیانه باشند.
اما این کشورها درباره اوضاع در کشورهای همسایه خود ابراز نگرانی می کنند. ائتلاف به رهبری عربستان سعودی -که سنی هستند- به صورتی ویژه در حال رقابت با ایران شیعه بر سر نفوذ در منطقه است، جدالی که در حال حاضر روسیه نیز به سبب حمایت از رژیم سوریه در حمایت از جبهه شیعیان وارد آن شده است.

این مناقشه در یمن نیز جریان دارد، جایی که ائتلاف به رهبری عربستان سعودی در حال مقابله با جنبش انصارالله تحت حمایت ایران است و این در حالی است که گروه های زیرشاخه داعش مواضع و حملات خود را علیه دو طرف تقویت کرده اند.
یک مقام بلندپایه دولت اوباما اعلام کرد:« همه بیشتر از آن که از داعش متنفر باشند از همسایه خود متنفر هستند.» در میان قدرت های درگیر در این درگیری ها، احتمالا آمریکا تنها کشوری است که به همراه هم پیمانان اروپایی اش بر تضعیف و در نهایت نابودی داعش متمرکز شده و از بین بردن داعش را هدف اولیه خود قرار داده است.

اما این تلاش تحت الشعاع این موضوع قرار گرفته است که دولت اوباما می خواهد مانع از کشته شدن آمریکایی ها شود. این موضوع قابلیت آمریکا را در کمک به نیروهایی که در جنگ علیه تروریستهای داعش حضور دارند، به شدت محدود کرده است. این موضوع همچنین سبب افزایش گمانه زنی ها در این باره شده است که واشنگتن خواهان شکست تروریستهای داعش نیست زیرا این گونه فرض می شود که آمریکا در تلاش برای تداوم بی ثباتی در سطح منطقه است.
شکاف موجود بین اهداف آمریکا و ابزارهای این کشور سبب تقویت ایده شکست ناپذیر بودن داعش شده است و به این گروه اجازه می دهد هزاران نیروی جدید جذب کند.
اندرو تبلر کارشناس مسائل سوریه در موسسه سیاست خاور نزدیک در واشنگتن اعلام کرد: «ما خواهان شکست دادن داعش هستیم اما نمی خواهیم خودمان این کار را انجام دهیم: ما می خواهیم دیگر افراد وارد مبارزه با این گروه و کشته شوند .»
آمریکا، هم در سوریه و هم در عراق، مقامات و تأسیسات داعش را هدف قرار داده است و می کوشد با ارائه حمایت های هوایی برای نیروهای زمینی هم پیمان، مناطق تحت کنترل داعش را بازپس گیرد.
آمریکا -که در سال دو هزار و یازده از عراق خارج شد- پس از آن که داعش سال گذشته موصل - دومین شهر بزرگ عراق- را تصرف کرد و به نزدیکی بغداد رسید، شمار کمی از نظامیانش را به عراق باز گرداند. اما دولت اوباما اجازه نمی دهد مشاوران آمریکایی به خطوط مقدم جنگ نزدیک شوند. آمریکا در عراق، بر روی شبه نظامیان منطقه خودمختار کردستان و همچنین ارتش عراق -که تحت حمایت ایران قرار دارند و با هماهنگی نزدیک با شبه نظامیان قدرتمندتر شیعه عملیات انجام می دهند، حساب می کند.
واشنگتن در سوریه - جایی که آمریکا همچنین در حال همکاری با چریک های کرد و شورشیان میانه رو سوری است- امیدوار است بتواند تلاش ها علیه شورشیان داعش را در شمال این کشور با ارسال مهمات برای شورشیان سوری تقویت کند. پنتاگون اخیرا از برنامه خود برای آموزش شورشیان سوری دست برداشت.
آمریکا در یمن، در حال ارائه حمایت های لجستیکی برای ائتلاف سنی است که در حال مبارزه به منظور بازگرداندن رئیس جمهور در تبعیدی است که در ماه مارس با پیشروی های جنبش انصارالله از این کشور فرار کرد. نیروی دریایی آمریکا در ماه آوریل به منظور کمک به روند متوقف کردن قاچاق تسلیحات از ایران برای اعضای انصارالله، کشتی های جنگی بیشتری را روانه دریای سرخ کرد.
اسرائیل -نزدیک ترین هم پیمان آمریکا در منطقه- به شدت از حاشیه اوضاع را زیر نظر گرفته است. اسرائیل بخشی از ائتلاف به رهبری آمریکا علیه تروریستهای داعش نیست و از مداخله فعالانه در جنگ سوریه خودداری کرده است اما در عین حال همانند کشورهای عربی درباره افزایش نفوذ رژیم ایران -که تل آویو آن را تهدیدی برای خود می داند- ابراز نگرانی می کند.
اسرائیل در تلاش برای جلوگیری از انتقال تسلیحات پیچیده از سوی ایران برای شبه نظامیان حزب الله لبنان -که در حال مبارزه در کنار نیروهای بشار اسد رئیس جمهور سوریه هستند- اهدافی را در سوریه هدف قرار داده است. 
روسیه نیز به نوبه خود اعلام کرده است همانند آمریکا هدفش مبارزه با تروریستهای داعش است. اما اقدامات روسیه نشان می دهد اولویت مهمتر مسکو جلوگیری از سقوط دولت اسد -هم پیمان دیرینه مسکو- است.
در بیشتر حملات هوایی روسیه در سوریه مواضع دیگر شورشیان از زیرشاخه های القاعده گرفته تا جنگجویان ملی گرای مورد حمایت آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا -سیا- هدف قرار گرفته اند. این گروه ها بزرگترین تهدید مستقیم علیه رژیم دمشق محسوب می شوند به ویژه پس از آن که آنها امسال در استان ادلب در شمال و همچنین در جنوب سوریه پیشروی کردند.
فیودور لوکیانوف رئیس شورای سیاست خارجی و دفاعی روسیه اعلام کرد: «روسیه بر حمایت از رژیم سوریه تأکید دارد و با این منطق در حال مبارزه با آنهایی است که در حال حاضر برای دولت سوریه دردسر ساز هستند.»
سمیر نشار یکی از اعضای ائتلاف ملی سوریه نیز اعلام کرد: «روسیه می خواهد جامعه بین المللی در مقابل دو گزینه قرار گیرد: اسد یا داعش.»
حسام سلامه رهبر بلندپایه گروه شورشی احرار الشام نیز با این موضوع موافق است. او گفت:« رژیم و هم پیمانانش هیچگاه به این اندازه نمی توانستند از اهرمی به نام داعش بهره برداری کنند.»
ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه انتقادهای آمریکا را در این باره رد کرد که حملات هوایی مسکو در سوریه بر هدف قرار دادن مواضع داعش متمرکز نیستند. او روز سه شنبه گفت:« برخی از شرکای ما در تلاش برای بهانه تراشی هستند. آنها درک درستی از اتفاقات سوریه و اهداف مورد نظر خود ندارند.»
یکی از نتایج بمباران ها روسیه به ویژه در اطراف شهر حلب در شمال سوریه این بوده است که تروریستهای داعش توانسته اند کنترل روستاهایی را که در اختیار شورشیان میانه رو سوری بود، به دست آورند.
حسن حاج علی رهبر گروه صغور الجبل -که تحت حمایت آمریکا قرار دارد- اعلام کرد در حملات هوایی روسیه هم مواضع شورشیان و هم مواضع داعش هدف قرار گرفته اند. او همچنین گفت: «ما از همه طرف هدف قرار می گیریم.»
اما برای کشورهایی همانند ترکیه و عربستان سعودی که همواره از شورشیان سوری حمایت کرده اند، برکناری رژیم اسد از قدرت مهمتر از نابود کردن داعش است.
ولی نصر استاد مطالعات بین الملل در دانشگاه جان هاپکینز و مشاور سابق وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد در چنین کشورهایی «مردم ممکن است از تاکتیک ها و ایدئولوژی داعش انتقاد کنند اما آنها با مأموریت سیاسی داعش ابراز همدردی می کنند و بر این باورند این گروه نه با هدف ایجاد خلافت بلکه با هدف شکست دادن ایران و شیعیان ایجاد شده است.»
او همچنین گفت: «به همین دلیل، تعهدی جامع و گسترده برای شکست دادن داعش وجود ندارد.»
از نظر ترکیه یک نگرانی مهم تر نیز وجود دارد و آن شکست دادن جنبش ملی گرای کرد است که تهدیدی برای تمامیت ارضی ترکیه محسوب می شود.
یکی از شاخه های حزب کارگران کردستان -پ ک ک- در سوریه با حمایت هوایی آمریکا ثابت کرده است که یکی از نیروهای موثر در مبارزه با تروریستهای داعش محسوب می شود. 
اما زمانی که این گروه -حزب اتحاد دموکراتیک- امسال منطقه ای را در مرز سوریه با ترکیه -که در کنترل داعش بود- به تصرف خود در آورد، آنکارا این اقدام را هشداری برای خود قلمداد کرد. پس از آن، ترکیه رسما به ائتلاف به رهبری آمریکا علیه داعش پیوست اما در بیشتر حملات هوایی ترکیه مواضع پ ک ک در ترکیه و عراق هدف قرار گرفتند.
رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه روز چهارشنبه اعلام کرد:« از نظر ترکیه، هیچ تفاوتی بین پ ک ک، حزب اتحاد دموکراتیک یا داعش وجود ندارد.» او همچنین گفت: «همه آنها سازمان های تروریستی هستند که دستشان به خون آلوده است.»
با این حال، مقامات آمریکایی می گویند تصمیم اخیر ترکیه در صدور مجوز برای استفاده پنتاگون از پایگاه هوایی اینجرلیک برای هدف قرار دادن داعش نشان می دهد که آنکارا این تهدید را بسیار جدی گرفته است، تهدیدی که با بمب گذاری های انتحاری در روز دهم اکتبر در آنکارا بر آن تأکید شد. داعش به عنوان مظنون اصلی آن حوادث قلمداد شد.
کردها هم در سوریه و هم در عراق در حالی که بهای بالایی در از دست دادن جان خود می پردازند، اما از نظر سیاسی به سبب ظهور داعش از منفعت هایی بهره مند شده اند.
پیشروی های گسترده سال گذشته داعش و در نتیجه فروپاشی ارتش عراق به دولت منطقه ای کردستان عراق اجازه داد کنترل شهر راهبردی کرکوک و میدان های نفتی نزدیک این شهر را در دست گیرد.
در سوریه تصرف برخی مناطق توسط اعضای حزب اتحاد دموکراتیک با مخالفت های بین المللی رو به رو نشد زیرا دشوار است بتوان با گروهی مخالفت کرد که در حال مبارزه با تروریستهای داعش است.
اولیاء نصایف -که یک قانون گذار شیعه در عراق است- اعلام کرد: «کردها در جنگ علیه داعش در حال تصرف اراضی اعراب هستند. چه شواهد بیشتری نیاز است تا دریابیم داعش بزرگترین کمک به کردها محسوب می شود؟»
از نظر ایران، تروریستهای داعش آنقدرها هم بد نیستند. این گروه افراطی سبب شد نفوذ ایران هم در دمشق و هم در بغداد به صورت قابل توجهی افزایش یابد. در پی فروپاشی ارتش عراق در سال گذشته، اکنون در حقیقت این شبه نظامیان شیعه تحت هدایت ایران هستند که کنترل اوضاع را در عراق در دست دارند.
دولت شیعه عراق با وجود وعده هایی که سال گذشته داده بود، اقدام به ایجاد یک نیروی سنی از قبیل گارد ملی نکرده است؛ نیرویی که می تواند در مناطق سنی نشین با تروریستهای داعش مبارزه کند.
احمد المساری رئیس ائتلاف سنی در پارلمان عراق اعلام کرد:« وجود یک ارتش قدرتمند در عراق بدین معناست که دیگر نیازی به ایران و شبه نظامیانش نیست و این دقیقا همان چیزی است که ایران نمی خواهد در عراق شاهد آن باشد.»
او همچنین گفت: «ایران در حال استفاده از داعش برای گسترش نفوذ خود در منطقه است. ایران بیشترین منفعت را از حضور داعش در عراق می برد.»
یک مقام آمریکایی اعلام کرد همچنین به نظر می رسد توافق هسته ای اخیر بین ایران و شش قدرت جهانی -از جمله آمریکا- سبب شده است تهران و مسکو از آزادی عمل بیشتری برای هماهنگی در سوریه برخوردار شوند.
مقامات آمریکایی بر این باورند که تلاش های مسکو برای تقویت نظامی رژیم دولت دمشق لزوما به این معنا نیست که کرملین از شخص اسد حمایت می کند.
یک دیپلمات کهنه کار روسی اخیرا اعلام کرد: «از نظر ما، موضوع اصلی حتی اسد نیست بلکه حفظ ساختار قدرت در سوریه است.»
در همین حال، بیش از دو هفته طول کشید ارتش روسیه و پنتاگون -که روابطشان به سبب بحران در اوکراین تیره شده است- بر سر اقدامات به منظور جلوگیری از برخورد هواپیماهایشان بر فراز سوریه به توافق برسند. روسیه و اسرائیل نیز روز پنجشنبه به توافقی مشابه دست یافتند.
برخی از تحیل گران اسرائیلی بر این باورند این که روسیه از بر سر قدرت ماندن اسد سود می برد، لزوما خبر بدی برای اسرائیل محسوب نمی شود. اوزی آراد مشاور امنیت ملی اسرائیل طی سال های دو هزارو نه تا دو هزار و یازده اعلام کرد: «روسیه دشمن اسرائیل نیست و اسرائیل هم دشمن روسیه نیست.» او همچنین گفت: «اسرائیل مطمئنا از حضور روسیه و نه ایران در سوریه سود می برد.»

در همین حال، یک مقام دولت اوباما اعلام کرد قدرت های سنی منطقه از جمله عربستان سعودی و ترکیه خطرات ناشی از تروریستهای داعش و دیگر گروه های تند روی سنی را دست کم گرفته اند.