آیا از اسم خود ناراضی هستید؟ فرایند تغییر نام کوچک در شناسنامه

انتخاب نام مناسب از جمله حقوقی است که والدین در مقابل فرزند بر عهده دارند. در موارد متعددی افراد به علت راضی نبودن از نامی که توسط والدین‌شان برای آنان انتخاب شده است، نسبت به تغییر نام خود تمایل دارند. 

چنان که ماده 20 قانون ثبت احوال مقرر داشته انتخاب اسامی که موجب هتک حیثیت و مقدسات اسلامی باشند، عناوین کشوری یا لشکری و القاب، نام‌های زننده و مستهجن، نام‌های نامتناسب با جنس، نام‌های معرف صفات مذموم و مغایر با ارزش‌های والای انسانی، نام‌هایی که موجب تحقیر اشخاص می‌شود یا دارای معنای لغوی که در جامعه قابل پذیرش نباشد ممنوع است و قانون تغییر آن‌ها را جایز دانسته است. 

در این موارد همه اشخاص بالای 18 سال خودشان و در مورد افراد زیر 18 سال، پدر یا جد پدری با ارایه شناسنامه خود (برای فرزندان کمتر از 18 سال)، سرپرست قانونی (قیم، امین، وصی) برای افراد صغیر و محجور با ارایه مدارک مستند که سمت او احراز شده باشد، می‌تواند با مراجعه به ادارات ثبت احوال نسبت به درخواست تغییر نام اقدام کنند.

پیش از این فرایند تغییر نام کوچک تنها با ارائه دادخواست و رجوع به دادگاه امکان‌پذیر بود اما در حال حاضر تغییراتی در این روند رخ داده است.

هر كسی ممكن است نامی داشته باشد كه از نظر فرهنگی، سليقه شخصی يا با افكار و انديشه‌های فرد يكسان نباشد، بر همين اساس می‌توان برای اين فرد اين حق را قائل شد كه اسمش را براساس خواسته خودش تغيير دهد، این در حالی است که امروزه تغییر نام کوچک امکان‌پذیر شده و فرایند رجوع به دادگاه برای تغییر نام و گردش قضایی برای این منظور کاملا حذف شده است.

محسن کرمی معاون امور اسناد هویتی سازمان ثبت احوال کشور سال گذشته با اعلام تسهیل شرایط تغییر نام، تاکید کرد: برای تغییر نام دیگر نیازی برای مراجعه به دادگاه نیست. 

رویه قبلی تغییر نام این گونه بود که فرد متقاضی باید دادخواست خود را به دادگاه تسلیم و با استفاده از وکیل، در دادگاه از خود دفاع می‌کرد در رویه قبلی، متقاضیان تغییر نام را دچار مشکل می‌کرد و حتی بعضا متقاضیان تغییر نام، ناچار می‌شدند که اظهارات خلاف واقع مطرح کنند تا موافقت دادگاه جلب شود. 

تدوین دستورالعمل جدید تغییر نام و تصویب آن در شورای عالی ثبت‌احوال اختیار تغییر نام نیز، همچون تغییر نام خانوادگی به سازمان ثبت احوال داده شده و فرایند رجوع به دادگاه برای تغییر نام و گردش قضایی برای این منظور کاملا حذف شده است. 

هم‌اکنون تقاضای تغییر نام در کمیته ویژه‌ای با عنوان «کمیته نام» که در سازمان ثبت احوال تشکیل شده، رسیدگی می‌شود و در صورتی که مغایرتی با دستورالعمل تغییر نام وجود نداشته باشد، با آن موافقت می‌شود. 

ضمن اینکه تغییر نام به اسامی غیر ایرانی نیز ممنوع است و در عین حال، امکان تغییر اسامی غیر ایرانی به نام‌های مناسب ایرانی وجود دارد.