سرم بشدت درد می‌کند. انگار در آن بمبی کار گذاشته‌اند که هر آن انتظار
انفجارش را می‌کشم... سال‌هاست با چنین دردی دست و پنجه نرم می‌کنم. گویا
عارضه‌ای که میگرن نامیده می‌شود جزئی پاک نشدنی از زندگی روزمره من است.
طبق آمارهای جهانی در حدود 99 درصد مردم جهان در طول عمر خود دچار سردرد می‌شوند؛ سردردی که میگرن از شایع‌ترین انواع آن است.
میگرن
مشخصات خاصی دارد یعنی معمولا به طور تدریجی، یکطرفه و ضربان‌دار شروع
می‌شود و در مواجهه با نور سر و صدا و بوهای شدید نیز شدت می‌یابد. به
علاوه در بسیاری موارد با تهوع و استفراغ همراه است، اما چه کسانی و به چه
دلایلی در معرض ابتلا به میگرن هستند؟
دکتر سمانه حقیقی، عضو هیأت
مدیره انجمن سردرد ایران پاسخ می‌دهد: فاکتورهای زیادی ممکن است شما را به
میگرن مبتلا کند که یکی از آنها سابقه خانوادگی است. یعنی اغلب مبتلایان
به میگرن در خانواده خود موارد مشابه نیز داشته‌اند. البته سن و جنسیت هم
عامل تاثیرگذار مهمی است. نه‌تنها میگرن در خانم‌ها سه برابر آقایان شیوع
دارد؛ بلکه معمولا اولین تجربه این نوع سردرد نیز اغلب در سنین نوجوانی (پس
از بلوغ) تا دهه چهارم زندگی اتفاق می‌افتد.
این پزشک می‌افزاید:
ناگفته نماند تغییرات هورمونی نیز در بروز سردردهای میگرنی موثر است. میگرن
در روزهای قبل از قاعدگی و نخست آن تشدید و شدت آن در سنین یائسگی دستخوش
تغییرات می‌شود.
درمان میگرن، دارو یا اصلاح روش زندگی؟ بی‌شک، اصلاح شیوه زندگی در کاهش شدت و تعداد دفعات سردرد بسیار کمک‌کننده است.
دکتر
حقیقی در این باره توضیح می‌دهد: اجتناب از مواردی چون خستگی استرس‌های
روحی و روانی، بی‌خوابی گرسنگی، کم‌آبی و خودداری از مصرف بعضی مواد غذایی
(پنیرهای کهنه شکلات، غذاهای کنسروشده یا مواد دارای افزودنی و الکل) در
کاهش شدت و تعداد دفعات سردرد موثر است؛ بنابراین اولین و اصلی‌ترین توصیه
برای کنترل و کاهش سردردهای میگرنی، اصلاح شیوه زندگی است.
وی با
اشاره به این که درمان دارویی هم بستگی بشدت و تعداد دفعات سردرد دارد،
اظهار می‌کند: ممکن است بیماری هر دوماه سردرد خفیفی را تجربه کند، ولی
بیمار دیگری در هر ماه، چند روز به علت سردرد، عملکرد مناسب روزانه‌اش را
از دست بدهد. اصولا در میگرن دو نوع درمان دارویی وجود دارد؛ درمان در
مرحله حاد میگرن و درمان نگهدارنده برای جلوگیری از ایجاد حملات میگرنی.
این
عضو انجمن سردرد ایران می‌افزاید: درمان دارویی در مرحله حاد شامل مصرف
انواع مسکن‌ها، داروهای ضدتهوع و ضدمیگرن می‌شود. گاهی نیز بنا بر نظر پزشک
و با توجه به شدت و تعداد دفعات سردرد، بیمار باید داروهای ضدافسردگی را
نیز دست‌کم به مدت شش‌ماه مصرف کند.
مصرف همیشگی مسکن‌ها ممنوع مساله بسیار مهم آن است که اگر مسکن‌های درمان میگرن، بیش از حد معمول استفاده شوند به نوبه خود باعث ایجاد سردرد می‌شوند.
دکتر
حقیقی با اشاره به این مساله می‌گوید: به همین دلیل در برخی شرایط و با
توجه به شدت و نوع سردرد، بهره‌گیری از روش‌های درمانی غیردارویی مانند
بوتاکس نیز به بیمار توصیه می‌شود. البته باید توجه داشت تزریق توکسین
بوتولینیم یا بوتاکس در میگرن معمولی دوره‌ای یا در سردردهای تنشی مؤثر
نیست. یعنی اگر تعداد دفعات سردرد حداقل 15 روز در ماه باشد تزریق بوتاکس
می‌تواند در درمان میگرن کمک‌کننده باشد.
روش‌های کمکی برای درمان میگرن به
خاطر داشته باشید خط اول درمان میگرن به اصلاح شیوه زندگی، پرهیز از مصرف
بیش از حد مسکن‌ها و درمان‌های دارویی خوراکی بازمی‌گردد.
به گفته
دکتر حقیقی، بسیاری از درمان‌های روان‌شناختی، رفتاردرمانی تمرین‌های
ریلکسیشن، طب سوزنی و ماساژدرمانی نیز ممکن است در کاهش و کنترل سر دردهای
میگرنی موثر باشد. مصرف داروهای کمکی مانند ویتامین B2، منیزیوم و مکمل‌های
Q10 نیز می‌تواند در کاهش درد کمک‌کننده باشد البته منابع غنی کوآنزیم Q10
در ماهی‌های چرب، مرغ، گوشت قرمز، دل و جگر و قلوه، غلات سبوس‌دار، سویا،
بادام‌زمینی، آجیل، روغن کانولا و سویا، جوانه گندم، تخم‌مرغ، اسفناج و
بروکلی نیز یافت می‌شود.
مهم آن است که هر بیمار مبتلا به میگرن
بداند چه عواملی بیشتر از بقیه در بروز سردرد وی موثر است؛ چراکه یافتن این
محرک‌ها و عوامل تشدیدکننده و اصلاح آنها مهم‌ترین درمان کمکی میگرن محسوب
می‌شود.
آیا می‌توان میگرن را ریشه‌کن کرد؟ هنوز
درمان قطعی برای ریشه کن کردن میگرن وجود ندارد؛ ولی اصلاح شیوه زندگی و
دوری از محرک‌ها، مصرف مایعات فراوان و استفاده از داروهایی که از سوی پزشک
برای بیماران میگرنی تجویز می‌شود در کاهش شدت و تعداد دفعات سردرد بسیار
مؤثر است. البته درمان‌های جدیدی نیز در حال حاضر در دست تحقیق است که
متخصصان را امیدوار می‌کند در سال‌های آینده بتوان با قطعیت از بهبود سردرد
میگرنی صحبت کرد.
جام جم