اعزام کشتی‌های روسیه به ایران نشانه چیست؟

کشتی ها در روز جمعه به انزلی رسیدند و طبق برنامه قرار است سه روز در آنجا باقی بمانند. حدود 130 خدمه روس در این ناوگان حضور دارند. انزلی در دریای خزر قرار دارد و جایی است که مقامات ایرانی و روسی در سال های اخیر همکاری های گسترده ای داشته اند. به طور مثال رئیس جمهور حسن روحانی در سخنرانی ای که سپتامبر گذشته در روسیه داشت اعلام کرد: «دریای خزر می تواند مرکز توسعه و رفاه و سمبل صلح، امنیت و همکاری میان ملت ها ما باشد.»

این سومین باری است که ناوگان روسی در یک دهه گذشته در بندر انزلی پهلو می گیرد. اولین بار در سال 2007 بود، این درحالی است که دفعه دوم آن ماه اکتبر سال گذشته بود. دریادار افشین رضایی حداد، فرمانده ناحیه دریایی چهارم در بندر انزلی، اعلام کرد که ناوگان ایرانی ماه اکتبر امسال به روسیه اعزام خواهد شد. حداد در این رابطه گفت: «نیروهای ایرانی به احتمال زیاد در اواسط اکتبر از روسیه بازدید خواهند داشت.»

این بازدید در زمانی صورت می گیرد که به نظر می رسد روسیه و ایران همکاری های نظامی شان را افزایش می دهند، اقدامی که موجب مغشوش شدن ذهن ایالات متحده شده است. به طور مثال ژنرال قاسم سلیمانی، فرمانده نیروهای سپاه قدس، ماه گذشته سفری به روسیه داشت و با ولادیمیر پوتین دیدار کرد. این سفر که ایران بعداً آن را تایید کرد، از سوی مقامات روسی انکار شد چون قاسم سلیمانی از لحاظ سفر مورد تحریم سازمان ملل قرار دارد.

سامانتا پاور، نماینده ایالات متحده در سازمان ملل در این باره می گوید: «ما گزارش هایی در این رابطه دریافت کرده ایم. قاسم سلیمانی از سوی سازمان ملل با ممنوعیت سفر روبه رو است و این ممنوعیت شامل تمام کشورها می شود. تنها استثنا در این رابطه این است که کمیته تحریم ایران در این زمینه معافیتی صادر کند. همان گونه که می دانیم این مسئله بسیار نگران کننده است و ما هنوز باید صحت و سقم آن را بررسی کنیم.»

بدون شک سلیمانی در روسیه درباره مذاکرات بر سر فروش احتمالی سیستم دفاع موشکی اس-300 به ایران، صحبت کرده است. روسیه پیش از این به خاطر فشارهای ایالات متحده فروش اس-300 را متوقف کرده بود، اما در حال حاضر به دنبال احیای آن است.

روسیه و ایران همچنین همکاری نزدیکی با یکدیگر بر سر نجات حکومت بشار اسد و مبارزه با داعش دارند. یکی از کارشناسان امنیتی روس به رویترز می گوید که احتمالاً مساله سوریه موضوع مورد بحث میان وی و مقامات روسی بوده است. براساس گزارش رویترز این کارشناس می گوید: «روسیه در حال همکاری با مقامات ایرانی برای متوقف ساختن داعش است. هرگونه دیداری که به این تلاش ها کمک کند، خوب خواهد بود.»

از زمانی که توافق هسته ای ایران در ماه گذشته به دست آمد، تلاش های دیپلماتیک جدیدی برای پیدا کردن راه حل مذاکره به منظور حل جنگ داخلی سوریه صورت گرفته است. پیدا کردن راهی برای توافق صلح که موجب راحتی دولت اسد شود، می تواند یکی از بحث های صورت گرفته میان سلیمانی و مقامات مسکو در ماه گذشته باشد. این درحالی است که سلیمانی، فرمانده نیروی قدس، مرد تعیین کننده ایران در زمینه سیاست ها در قبال سوریه است.

*دیپلماسی ایرانی