پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : زمانی که توضیح میدهم کنارش را درخت کاشتهاند، سمت راستش را دَکل نصب کردهاند و سمت چپش رد پای ماشینهای راهسازی است، جای حفاری غیرمجاز هم دور تا دورش دیده میشود، انواع زبالهها هم دور تا دورش دیده میشوند؛ آیا همه این موارد در معرض خطر بودن یک جای تاریخی را نشان نمیدهد؟ تنها یک جواب میدهد "داغ دل ما را تازه کردید."
"تپه جوقین" یکی از آثار تاریخی شهرستان شهریار است که تا کنون هیچ کاوشی به روی آن صورت نگرفته است. بارندگیها، خاک قلعه را شسته و سفالها را از زیر خاک نمایان کرده است. جای زخمهای حفاران غیرقانونی دور تا دور قلعه بیداد میکند. به نظر میرسد این بنا که زمانی نظامی بوده است، حالا جای خوبی برای خواب بیخانمانان و معتادان، مکانی برای گذراندن اوقات فراغت جوانان بیکار شهر جدید وحیدیه و همچنین خالی کردن نخالههای ساختمانی شده است.
مسئول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان شهریار درباره این تپه میگوید: ما در شهرستان شهریار 50 اثر تاریخی داریم که 20 اثر در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و یکی از آنها "تپه جوقین" است.
«فرشید ستایش راد» ادامه میدهد: معمولا کاوش برای آثاری که ثبت ملی میشوند به سه دلیل اتفاق میافتد؛ یا باید در معرض خطر قرار بگیرند که این تپه هنوز در معرض خطر قرار نگرفته است. مثلا بگویند میخواهیم خیابانی از وسط تپه بکشیم و مجبور شوند به سرعت کاوش اضطراری کنند. یا باید به نسبت آثاری که در منطقه وجود دارد از اهمیت بالایی برخوردار باشد که ما از جوقین مهمتر "قره تپه" را داریم.
او سومین دلیل کاوش را اعتبار فراوان در این حوزه اعلام میکند و میگوید: ما در شهرستان شهریار و ملارد 100 اثر داریم که روی هم رفته 40 اثر در فهرست ملی ثبت شدهاند، حالا در کل استان حساب کنید ببینید چند اثر داریم و کدام دارای اهمیت بیشتری هستند و با میزان اعتباری که در سال برای آنها در نظر میگیرند آیا نوبت به ما هم خواهد رسید یا نه؟
مسئول میراث فرهنگی شهرستان شهریار درباره اینکه چرا کاوش به روی این تپه صورت نگرفته اظهار میکند: برخی میگویند خارجیهایی که برای کاوش میآیند مزدی هم دریافت نمیکنند، چرا تپه را به آنها نمیسپارید؟ درست است که آنها مزدی دریافت نمیکنند اما تامین امنیت جانی، اسکان و خوراک آنها هم نیاز به اعتبار دارد و شاید کاوش آنها سالها زمان ببرد.
ستایشراد اضافه میکند: وقتی اثری در فهرست ثبت ملی قرار میگیرد، ناظر ویژه آن میراث فرهنگی میشود؛ در حالی که این اثر متعلق به تمام مردم ایران است. سهم میراث فرهنگی، مردم، شهرداری، اداره راه و ترابری، سازمانهای دولتی در حفظ یک اثر تاریخی برابر است و اینطور نیست که وقتی یک اثری در فهرست ملی ثبت شد وحی نازل شود که صفر تا 100 حفاظت از آن مربوط به میراث فرهنگی است. آثاری که در فهرست ملی قرار دارند متعلق به ملت ایران هستند.
او ادامه میدهد: هرچه ما فریاد میزنیم که از آن اثر تاریخی مراقبت کنید، شهرداری میآید درخت میکارد و من باید مردم را رها کنم و انرژی خودم را تنها برای شهرداری بگذارم.
مسئول میراث فرهنگی شهریار درباره نقش میراث فرهنگی و اقداماتی که باید در این زمینه انجام دهد، اظهار میکند: زمانی که ماشینهای راه سازی شروع به کار کردند، میراث از آنها شکایت کرد و با حکم دادستانی آنها را مجبور به توقف کار کردیم؛ اما آنها اسنادی را نشان دادند که متاسفانه مسئول سابق میراث فرهنگی تخلف کرده و صورتجلسهای را با آنها امضا کرده بود و نقشههای طرح هادی و تفضیلی شهر را در آن تعریف کرده بودند.
ستایش راد میافزاید: من به سهم خودم کار را متوقف کردم و آن را به دایره حقوقی اداره کل ارجاع دادم. دَکلهای برق و مخابرات را هم در زمانهای دور و قبل از استقرار ما در مجموعه شهرستان شهریار نصب کردهاند که البته دلیل نمیشود که ما این موضوع را رها کنیم بلکه مکاتباتی در این زمینه هم داشتهایم.
او همچنین درباره اطلاعات اولیهای که از "تپه جوقین" وجود دارد، میگوید: اطلاعات اولیه تاریخی درباره این تپه از گمانهزنیهای اولیه بوجود آمده است و قطعی نیست اما معمولا 99 درصد درست است.
مسئول میراث فرهنگی شهریار با بیان اینکه مشکل اصلی برای کاوش این تپه اعتبارات مالی است، پیشنهاد میدهد: تامین اعتبارات به این معنی نیست که دولت یا میراث فرهنگی این مبلغ را تامین کند بلکه شهرداری هم میتواند در این زمینه کمک کند چون به نفعاش است و بخشی از ساختمان شهرداری هم که در حریم تپه جوقین قرار دارد ممکن است بعد از کاوش بتواند آزاد شود.
ستایش راد درباره کمبود نیروی یگان حفاظت میراث فرهنگی در این شهرستان میگوید: کمبود نیروی فراوان داریم. در حال حاضر یک نیرو در این زمینه داریم و به شکل مکرر درخواست نیرو کردیم. زمانی در استان تهران بیش از 140 نیروی یگان حفاظت داشتیم که نزدیک به 9 نفر سهم شهریار و ملارد بود و حدود سه دستگاه خودرو داشتیم و متاسفانه این تعداد نیرو به یک نفر رسید و خودروها را هم از رده خارج کردند.
" جوقین" یک قلعه نظامی تمام خشتی مربوط به دوره ساسانیان بوده که حالا تبدیل به یک تپه شده و در شهر جدید وحیدیه در شهریار قرار دارد.