قلعه را به خدا سپرده‌اند!

"قلعه دهشاد" شاید تنها قلعه روستای استان تهران است که همچنان سکونت در آن ادامه دارد، اما از 35 خانواری که در قلعه زندگی می‌کنند تنها یک خانواده ایرانی هستند و مابقی افغانی.

ساکنان "دهشاد" می‌گویند: قلعه بالای 270 سال قدمت دارد و حدود 30 سال است که در آن زندگی می‌کنند و دهیار هم دارند و از زمانی که کدخدا مُرد، شخص دیگری جایگزین آن نشد. خودمان داخل قلعه را نظافت می‌کنیم و حتی یک سطل زباله هم در آن نمی‌گذارند و ما مجبوریم زباله‌ها را از روستا خارج کنیم و در یکی از چاله‌هایی که کندیم بسوزانیم. پول آب و برق هم پرداخت می‌کنیم، اما چون قلعه ثبت میراث فرهنگی است اجازه لوله‌کشی گاز نمی‌دهند بنابراین گاز نداریم.

از اینکه محل عبور و مرورشان در زمستان‌ها و با باریدن برف گِل می‌شود ناراحت هستند. می‌گویند حتی به آنها اجازه کندن چاه فاضلاب هم نمی‌دهند تا مبادا گنجی از دل زمین پیدا کنند، اما خودشان داخل خانه‌هایشان تغییراتی ایجاد کرده‌ا‌ند. میراث فرهنگی فقط حصار قلعه را مرمت کرده است و با خانه‌های ما کاری ندارد.

اگرچه وضعیت نظافت قلعه آن طور که ساکنانش مدعی هستند تمیز می‌کنند، چندان تعریفی ندارد و در برخی از خرابه‌های تاریخی بوی زباله مانده در گرمای تابستان حال را بد می‌کند. هنگام خروج از قلعه کمی دورتر یکی از سطل‌های زباله شهرداری را می‌توان دید، اما نمی‌دانم چرا مردم روستا به خودشان زحمت می‌دهند و زباله‌هایشان آن هم در فضایی دورتر می‌سوزانند!

برخی از مردم روستا دلشان نمی‌خواهد جواب سوال‌هایی که از آن می‌پرسم را بدهند و کلا از گردشگران خوش‌شان نمی‌آید. دوست ندارند عکاسان یا دانشجویانی که وارد قلعه می‌شوند از آنها عکس بگیرند و جایی آن را منتشر کنند. حتی یکی از آنها به اعتراض می‌گوید: "شما برای عکاسی مجوز دارید؟ شورای ده تصمیم گرفته از این به بعد به کسانی که مجوز دارند اجازه عکاسی بدهد نه به همه ."

یکی از زنان ساکن قلعه درباره تاریخچه آن اظهار می‌کند: فقط شنیده‌ایم اینجا برای پسرعموی رضا شاه و شخصی به نام "مفید" بوده است. در گذشته شب‌ها در قلعه را هم می‌بستیم تا کسی وارد نشود اما الان دیگر این کار را انجام نمی‌دهیم.

همین طور که دارم با او صحبت می‌کنم زنان و بچه‌های دیگر با خوشحالی می‌گویند چند روز پیش جمشید مشایخی به قلعه ما آمده بود و در یکی از خانه‌ها فیلم بازی کرد.

"قلعه دهشاد" در روستای دهشاد پایین شهرستان شهریار قرار دارد و وسعتی حدود 800/13 متر مربع دارد. در چهار گوشه‌ی بنا چهار برج دیده‌بانی و در ضلع شرقی یک در ورودی با سردری مرتفع به شکل ذوذنقه‌ای و از آجر که دارای دو طاق نما در دو طرفش است، ساخته شده. باروی قلعه 8.5 متر ارتفاع دارد و از گِل چینی به ضخامت 55 سانتی‌متر و کنگره‌هایی دایره‌ای شکل ساخته است.

سردر آجری بنا در دوره قاجار ساخته شده، بنابراین احتمال دارد قلعه مربوط به دوره‌ی قاجار باشد. با آنکه این قلعه در سال 82 ثبت ملی شده، اما در حریم آن ساخت و سازها ادامه دارد و دکل‌های برق هم بدون در نظر گرفتن حریم ثبتی آن نصب شده‌اند.