آقاى دیکتاتور کجا مى‌خواهد برود؟

دیپلماسى ایرانى: دیکتاتور لحظات آخر را مى‌گذراند. شاید رفتنش دیر یا زود داشته باشد ولى قطعا سوخت و سوز ندارد. قذافى رایزنى‌ها را براى خروج از کشور آغاز کرده است. از یک سو به اپوزسیون پیام داده که مى‌خواهد از کشور برود و شرایط رفتنش را مهیا کنند و از سوى دیگر رایزنى‌ها را با برخى کشورهاى خارجى آغاز کرده است. اما پرسشى که وجود دارد این است که آقاى دیکتاتور کجا مى‌خواهد برود؟

به گزارش شبکه خبرى الجزیره، از امریکاى لاتین و ونزوئلا گرفته تا کشورهاى شرق اروپا از آن طرف تا آفریقا و کمى آن طرف‌تر کشورهاى عرب حاشیه خلیج فارس گمانه‌زنى‌ها درباره محل پناهندگى احتمالى معمر قذافى، دیکتاتور لیبى مطرح است.

به رغم تاکید چند باره قذافى مبنى بر این که به هیچ وجه خاک کشور را ترک نمى‌کند و تا آخرین لحظه تحت هر شرایطى در کشور خواهد ماند و پسرش سیف الاسلام نیز تاکید کرد که نظام سرهنگ تا آخرین قطره خون و آخرین گلوله و تا آخرین مرد خواهد جنگید اما بسیارى بعید نمى‌دانند که جناب دیکتاتور سریر 42 ساله حکومت خود را در لیبى بگذارد و اجازه دهد انقلاب 17 فوریه که تا کنون دست کم 8 هزار نفر قربانى داشته به سرانجام برسد.

کسانى که این احتمال را وارد مى‌دانند این گونه استدلال مى‌کنند که چون این فرضیه در انقلاب‌هاى اخیر عربى سابقه داشته و دیدیم که زین العابدین بن على در نهایت به خواسته مردم تونس تن داد و کشور را به سمت عربستان ترک کرد و حسنى مبارک نیز در سلوکى مشابه اموالش ضبط شدند و به سمت شرم الشیخ رفت و کشور را ترک کرد، قذافى نیز همین سرنوشت را دنبال خواهد کرد.

براى بسیارى از کشورها پناهندگى دادن به قذافى کار چندان آسانى نیست به خصوص با توجه به آن ثقل سیاسى که به خودش داده و خود را پادشاه پادشاهان آفریقا نامیده است. از این رو هر کشورى که بخواهد به او پناهندگى دهد باید تبعات تبختر سیاسى او را نیز بپذیرد. از سوى دیگر حجم کشتارى که در لیبى شاهدیم و نوع سلاحى که علیه تظاهرکنندگان به کار مى‌گیرد و گورهاى دسته جمعى که به وجود ‌آورده بسیار مطلوب دادگاه جنایت‌هاى جنگى است و به احتمال فراوان تحت پیگرد این دادگاه قرار خواهد گرفت و این مسئله کار را براى قذافى سخت مى‌کند.

ونزوئلا

محمود شمام، روزنامه‌نگار لیبیایى در این باره مى‌گوید: «اگر قذافى تصمیم بگیرد که به جایى پناهنده شود ترجیح خواهد داد که به امریکاى لاتین که رهبران انقلابى دارد، برود چرا که روابط بسیار نزدیکى با کشورهاى این منطقه به خصوص هوگو چاوز، رئیس جمهورى ونزوئلا دارد. البته دیگر رهبران انقلابى این منطقه نیز با او رفیق هستند.»

وى همچنین گفت: «قذافى به هیچ وجه به این فکر نمى‌کند که به یک کشور آفریقایى سفر کند. اگر چه نظامش توجه ویژه‌اى به قاره آفریقا دارد. بسیارى از کشورهاى آفریقایى از نظام‌هاى دموکراتیک بهره مى‌برند و این مسئله باعث شده تا به تصمیم‌هاى بین‌المللى پایبند باشند از این رو وقتى مجامع بین‌المللى حکم پیگرد قذافى را صادر کنند، ناچار خواهند شد که با آن مجامع همکارى کنند. از سویى برخى کشورهاى آفریقایى در بى‌ثباتى سیاسى و امنیتى به سر مى‌برند و پناه گرفتن قذافى به آنها باعث مى‌شود تا هزینه‌هاى سنگینى را متحمل شوند و خود قذافى نیز در وضعیت سختى به سر برد.»

شمام تاکید مى‌کند، به نفع هیچ فرد یا جهت سیاسى نیز که بپذیرد قذافى از قدرت کنار رود و از لیبى خارج شود در مقابل او مورد پیگرد قرار نگیرد. چرا که این ظلم به کسانى است که 42 سال ظلم و ستم معمر قذافى را تحمل کردند.

اروپاى شرقى
حسین عبد الواحد، مدیر تحریریه روزنامه اخبار الیوم مصر نیز معتقد است که که ونزوئلا گزینه نخست قذافى براى پناهندگى است. به اعتقاد او نزدیکى مواضع فکرى و سیاسى قذافى با بسیارى از رهبران امریکاى لاتین و در راس آنها هوگو چاوز، رئیس جمهورى ونزوئلا باعث مى‌شود تا قذافى به فکر امریکاى لاتین بیش از دیگر نقاط دنیا باشد.

وى سفر قذافى به یکى از کشورهاى اروپاى شرقى یا جمهورى‌هاى سابق کمونیستى را بعید مى‌داند و مى‌گوید که یکى از مسائلى که قذافى به آن بسیار فکر مى‌کند این است که کشورى که قرار است به او پناه دهد از این قدرت برخوردار باشد که اگر او را تحت پیگرد قرار داد یا دستور به تعقیب او دهند، مقاومت کند و برایش مزاحمت ایجاد نکند.

عبدالواحد سفر قذافى به کشورهاى آفریقایى یا عرب منطقه خلیج فارس را نیز دور از ذهن مى‌داند چرا که این منطقه در بى‌ثباتى ناشى از انقلاب‌ها و تحرکات مردمى به سر مى‌برد و این باعث مى‌شود حتى سفر کوتاه مدت به این مناطق نیز برایش غیر ممکن باشد به خصوص این که ممکن است از سوى دادگاه جنایت‌هاى جنگى نیز تحت پیگرد قرار بگیرد.

دبیر تحریریه روزنامه اخبار الیوم، ایران را گزینه‌اى دیگر براى معمر قذافى مى‌داند و مى‌گوید: «قذافى به دنبال کشورى است که نظام آن با ایالات متحده و غرب عناد و سر ناسازگارى داشته باشد که ایران این ویژگى را براى معمر قذافى دارد. به خصوص این که ممکن است تهران به این فکر بیفتد که از معمر قذافى به عنوان برگى براى فشار به غرب و ایالات متحده استفاده کند.»

سید على موسوى خلخالى