مُدي كه سرطان‌زاست

فصل تابستان درياها و استخرها منظره متفاوتي به خود مي‌گيرند. در گذشته بيشتر افراد براي شناكردن به سواحل و استخرهاي حتي روباز مي‌رفتند. درحالي كه ديگر چند سالي است تعدادي هم براي آفتاب‌گرفتن و برنزه شدن، سواحل و كنار استخرها را به درون آب ترجيح مي‌دهند تا جايي كه اين روزها تعداد افرادي كه براي تغيير رنگ پوستشان يا همان برنزه شدن به سمت‌ آب مي‌روند، بيشتر از آنهايي است كه براي شنا آن را انتخاب مي‌كنند. اينكه برنزه‌شدن چرا و بر چه اساس به مد روز تبديل شد؟ سوالي است كه چندان مهم نيست بلكه‌ آنچه مهم است اين است كه آيا واقعا برنزه شدن يا برنزه كردن براي پوست بي‌خطر است؟
 
به گزارش آرمان، شايد كمتر كسي باور كند مُدي كه اين روزها با نام برنزه شدن دنيا را فرا گرفته است، نتيجه زير آفتاب ماندن اتفاقي يك خانم طراح مد باشد. او كه در حين سفر از پاريس به كن براي شركت در يك فستيوال مد، به‌طور تصادفي زير آفتاب برنزه شد با چاپ چند عكس اتفاقي از او در اين حالت در مجلات، به‌زودي همه جاي دنيا، طرفداران مد دنبال اين بودند كه برنزه شوند. سال ۱۹۷۰ گروه‌هاي مختلف از هر رده سني، خودشان را زير آفتاب كباب مي‌كردند، بدون اينكه بدانند برنزه شدن مي‌تواند زمينه‌‌ساز ابتلا به سرطان در ۱۰ تا ۲۰ سال بعدي عمرشان باشد. از سال ۲۰۰۵ تا امروز ميزان سرطان پوست شديدا درحال افزايش است، ولي این افراد همچنان به برنزه كردن خود مشغولند! لايه اوزن در سرتاسر كره زمين نازك‌‌تر شده است و حفره‌هاي موجود در آن، كه تهديدي براي پوست به شمار مي‌‌روند، همچنان درحال افزايش هستند. هر كسي مختار است كه با دانستن عواقب هر كاري، آن را انجام دهد اما افرادي كه علاقه‌‌مند به برنزه‌كردن هستند، بايد بدانند كه در سال‌هاي آينده، حتي اگر به سرطان پوست دچار نشوند، نسبت به هم‌سن و سال‌هايشان پوست پيرتر و شكسته‌‌تري خواهند داشت.

 پوست ته‌ديگي به قيمت سرطان

دوستانش او را «ناتي» صدا مي‌زنند. دختر جوان و طرفدار مد روزي كه در اثر ساعت‌هاي پياپي زير آفتاب ماندن متاسفانه مبتلا به سرطان پوست شده است. مي‌خواستم وقتي او را ديدم از او بپرسم از كجا مطمئن است كه بيماريش به‌دليل آفتاب بوده و دلايل ديگر مثلا دلايل ژنتيكي ندارد؟ اما با ديدن او از سوالم منصرف شدم. رنگ پوستش به حدي تيره بود كه وقتي مي‌خنديد سفيدي دندان‌هايش در مخاطب ترس ايجاد مي‌كرد و با وجود اينكه چهره‌اش واقعا زيبا بود با اين كار ديگر نمي‌توانستي بگويي هنوز زيباست. پوستش در اثر ماندن زياد زير نور آفتاب به حالت ته‌ديگي درآمده بود. (يعني كلفت شدن پوست و براق شدن آن) . ناتاشا كه مراحل درماني سرطان پوست را پشت سر گذاشته و مشغول شيمي‌درماني بود، بعد از ريختن موها و ابروهايش براي ما از تمايل به زيباترشدني گفت كه به قيمت از دست رفتن سلامتي‌اش تمام شد. او مي‌گويد: از سال 76 يعني وقتي 13 ساله بودم، هر سال براي اينكه پوستم تيره‌تر شود و اين تيرگي تا تابستان بعدي روي پوستم باقي بماند كل روزهاي تابستاني را زير آفتاب مي‌ماندم. وقتي مادرم و اطرافيان به من مي‌گفتند اين كار ضرر دارد، مي‌خنديدم و مي‌گفتم اگر داشت مد نمي‌شد. او ادامه مي‌دهد: تا اينكه سال گذشته بعد از اينكه تابستان را طبق معمول در آغوش آفتاب سپري مي‌كردم، متوجه لك‌هاي قهوه‌اي روي پوست پايم شدم كه اول فكر كرم به دليل آفتاب است. چون اين اتفاق در گذشته هم برايم افتاده بود اما در عرض كمتر از يك ماه لكه‌ها كل بدنم را فرا گرفت و وقتي به پزشك مراجعه كردم، متوجه شدم كل سلول‌هاي سطح ملانين پوستم در اثر جذب مداوم اشعه مضر آفتاب سرطاني شده است. اين را پزشكان يك كلينيك پوست معتبر در پاريس به من گفتند و بعد بیان کردند تنها دليلش اشعه آفتاب بوده است.

 مدشدن دليل بي‌عيب بودن يك كار نيست

يك متخصص پوست و رئيس يكي از كلينيك‌هاي پوست تهران درباره آفتاب گرفتن و برنزه شدن به «آرمان» مي‌گويد: مد شدن دليل بي‌عيب بودن يك كار نيست. حتي ماندن براي كمتر از چند دقيقه زير آفتاب هم در صورتي مجاز است كه همه افراد براي پيشگيري از پيري پوست از ضدآفتاب استفاده كنند. اسفنديار ملكي مي‌گويد: افرادي كه در معرض اشعه فرابنفش قرار مي‌گيرند، بيشتر در معرض تخريب سلولي و پيري پوست، افزايش چين و چروك و تغيير رنگ دائم، ضعف ايمني در سطح سلول‌هاي پوستي و افزايش عفونت‌هاي سطحي پوست مي‌شوند. او مي‌افزايد: نور خورشيد حاوي دو نوع پرتو ماوراي‌بنفش است كه به پوست شما برخورد مي‌كند: اشعه ماوراء بنفش A و اشعه ماوراء بنفش B، پرتوهاي B لايه بالايي پوست (اپيدرم) را مي‌سوزانند و باعث آفتاب‌سوختگي مي‌شوند، درحالي كه پرتوهاي A كه به لايه عميق‌تر پوست نفوذ مي‌كنند باعث برنزه شدن مي‌شوند. پرتوهاي A در پيري پوست مقصر محسوب مي‌شوند و پرتوهاي B اغلب با سرطان پوست ارتباط داده مي‌شوند. با اين حال پژوهش‌ها نشان مي‌دهند كه پرتوهاي A نيز ممكن است در سرطان پوست نقش داشته باشند.

  سولاريوم‌هاي ممنوع اما پررونق

يك آرايشگاه زنانه با چند اتاق مجزا كه داخل هر كدام از آنها دستگاه‌هايي تابوت‌مانند گذاشته‌اند و داخل هريك از آنها يك نفر خوابيده است. بعد از اينكه مسئول سالن سوت مي‌زند و عده‌اي كه داخل دستگاه‌ها هستند بيرون مي‌آيند تا جاي خود را به بقيه بدهند، تازه مي‌فهمم چقدر بازار اين كار پررونق است. شايد در مدت بيست دقيقه‌اي كه در آن سالن منتظر بودم، بالاي پنجاه دختر و زن جوان براي تايم يك روز درميان استفاده از دستگاه سولاريوم به آنجا آمدند. استفاده از دستگاه‌هاي سولاريوم همه جا باب شده و هر كسي با خريدن اين دستگاه و آوردن آن به خانه و محل كارش مي‌تواند بدون هيچ مجوزي با آن مغازه باز كند. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، استفاده از دستگاه‌هاي برنزه‌كننده بدن (سولاريوم) را ممنوع اعلام كرده است. يك عضو هيات علمي وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي و استاد دانشگاه در اين زمينه به آرمان مي‌گويد: به هر حال چنانچه به‌صورت طبيعي و به اصطلاح در حمام آفتاب پوست برنزه شود يا با استفاده از روش‌هاي مصنوعي، مكانيسم تغيير رنگ پوست يكسان است و در هر دو حالت از اشعه فرابنفش استفاده مي‌شود، كه بايد به اين نكته توجه كرد كه مهم‌ترين عامل ايجاد سرطان‌هاي پوستي نيز اشعه فرابنفش نوع A است. نعيم جودكي مي‌گويد: در حال حاضر بسياري از سالن‌هاي آرايشي و زيبايي نيز به صورت مصنوعي با استفاده از سولاريوم و نظاير آن اقدام به برنزه‌كردن پوست مي‌كنند. او تاكيد كرد: سرطان پوست نه‌تنها يكي از شايع‌ترين سرطان‌هاي ناشي از استفاده سولاريوم است بلكه ابتلا به سرطان چشم نيز در مصرف‌كنندگان اين دستگاه مشاهده شده ‌‌است. سازمان جهاني بهداشت پيشتر اعلام كرده ‌بود جواناني كه از سولاريوم استفاده مي‌كنند، هشت برابر بيشتر در معرض ابتلا به نوعي سرطان پوست به نام «ملانوما» هستند.