ساختار داعش در سوریه و عراق در یک نگاه

درست است که داعش ساختار اجرایی و اداری خود را اعلام نکرده است، اما در این گزارش، فرماندهان، حوزه‌های نفوذ و مناطق شش‌گانه در سوریه که هر کدام تحت فرماندهی یک تروریست قرار گرفته، تشریح شده است.

به گزارش فارس، روزنامه لبنانی «السفیر» در گزارشی هویت افرادی را افشا می‌کند که آنها را سرکردگان گروه تروریستی تکفیری «داعش» در دو کشور عراق و سوریه معرفی کرد.

السفیر در گزارش خود می‌نویسد: یک سال پیش گروه تروریستی تکفیری «داعش» ماه رمضان را که برای مسلمانان ماه مبارک و با فضیلتی است، برای اقدام غافلگیرانه خود انتخاب کرد، اقدامی که در اعلام تشکیل «امارت اسلامی» یا «دولت خلافت» نمود پیدا کرد و و در راس آن «خلیفه ابو بکر البغدادی» قرار داشت که نام مستعار «ابراهیم عواد ابراهیم البدری السامرایی»، سرکرده داعش است.

این اقدام غافلگیرانه داعش در اوج موفقیت‌ها و پیروزی‌های میدانی این گروه تروریستی تکفیری در سیطره بر مساحت‌های گسترده‌ای از خاک عراق (معادل یک سوم آن) و سوریه (معادل نیمی از آن) انجام شد و این جدای از سیطره داعش بر 250 کیلومتر مربع بر ارتفاعات القاع و راس بعلبک در لبنان است که حدود 2.4 درصد از مساحت کشور لبنان است.

طی سال اول «خلافت» مورد ادعای داعش با وجود حملات ائتلاف بین المللی موسوم به ائتلاف «ضد داعش» به رهبری آمریکا، این گروه تروریستی تکفیری موفق شد، استراتژی «برداشتن مرزها» را به ویژه بین عراق و سوریه به اجرا بگذارد.

به این ترتیب داعش بر اغلب دروازه‌ها و گذرگاه‌های مرزی بین دو کشور تسلط یافت و به نظر نمی‌رسد، تا پیش از پایان ماه رمضان جاری البغدادی سخنی از استراتژی این گروه پس از محو و از بین بردن مرزها بگوید تا آشکارا تمام راهبردها و استراتژی‌های منطقه‌ای و بین المللی ضد داعش را به این ترتیب به چالش کشیده باشد.

بر کسی پوشیده نیست که داعش با توجه به «تنوعی» که در شیوه‌های «وحشیانه» قتل و کشتار و اعدام دارد و آمار و ارقامی که طی 10 سال شکل گیری و ظهور این گروه برجا مانده، تصویری بی‌سابقه و بی‌مانند در تاریخ نوین از خود برجا گذاشته است.

همچنین با توجه به این پیشینه غیر منتظره نیست، اگر از شیوه‌های جدیدی که وحشیانه‌تر باشد تبعیت کند و آمار و ارقام قربانیانش بسیار بیشتر از آنچه وجود دارد، افزایش یابد، به ویژه آنکه در این راه شاهد چشم پوشی و تسامح منطقه‌‌ای و بین المللی در قبال ظهور و شکل گیری داعش و توسعه طلبی‌های آن هستیم و گزافه نیست، اگر گفته شود که توسعه و گسترش نفوذ این گروه براساس ماموریتی صورت می‌گیرد که به این گروه سپرده شده است.

غیر از آن به اعتقاد تحلیلگران داعش موفق شد، منابع مالی و ذخایر تسلیحاتی بزرگی برای خود فراهم کند که به آن اجازه می‌دهد، برای سال‌ها به حیات خود ادامه دهد و دلیل این مدعا توسعه و گسترش نفوذ این گروه در شرق و در غرب است، چون سه عملیات تروریستی هم زمانی که روزهای اخیر در کویت و تونس و فرانسه انجام شدند، بیش از هر چیز یادآور عملیات 11 سپتامبر 2001 در آمریکا بودند.

طی یک سالی که از تاسیس امارت داعش که مرزهای «سایکس پیکو» را از بین برد، می‌گذرد، این گروه با حملات پی‌درپی و مستمری که انجام داد، توانست، نفوذ خود در شمال و غرب عراق و شمال و شرق سوریه را افزایش دهد و تا پیش از تشکیل ائتلاف بین المللی ضد داعش و ورود آن به عرصه میدانی این گروه شاهد شکست و ناکامی نبود و پس از تشکیل این ائتلاف بود که شاهد شکست‌هایی از این گروه به عنوان مثال در شهر تکریت عراق و دو شهر عین العرب (کوبانی) و تل ابیض در سوریه بودیم.

با این حال داعش توانست در سوریه دیگر گروه‌های مسلح و در مواردی ارتش این کشور و در عراق نیروهای مسلح و ارتش این کشور را از مناطق راهبردی وادار به عقب نشینی کند که جدیدترین نمونه آن شهر الرمادی (مرکز استان الانبار) در (غرب) عراق و شهر «تدمر» در مرکز سوریه بود. به ویژه آنکه تصرف شهر تدمر راه «بادیة شام» یا همان صحرای سوریه را به روی داعش گشود، بیابانی که تا مرزهای عراق ادامه می‌یابد و موجب شد، این گروه بیش از پیش به نقاط ضعف و حساس دمشق و حمص نزدیک شود.


 

آشکار است، داعش راهبردی را اتخاذ می‌کند که با استراتژی «امارت» مورد ادعایش مطابقت و همخوانی داشته باشد؛ امارتی که آن را با شعار معروف «برقرار است و گسترش می‌یابد» معرفی و مشخص می‌کند.

در واقع با تامل در این شعار می‌توان به استراتژی داعش پی برد و براساس همین شعار است که این گروه در چندین جبهه درحال جنگ است و این جبهه‌ها را محدود به عراق و سوریه نکرده است.

با سپری شدن سال اول «امارت اسلامی» و با توجه به بیعت‌های انجام شده در ماه‌های گذشته، داعش هم اکنون در سوریه، عراق، یمن، مصر، عربستان سعودی، لیبی، الجزایر، افغانستان، نیجیریه و سرانجام قفقاز حضور و فعالیت دارد.

درست است که داعش ساختار رسمی خود را هنوز اعلام نکرده است، اما کارشناسانی که روند تحول این گروه تروریستی تکفیری و دیگر گروه‌ها و جنبش‌های تکفیری تروریستی را پیگیری می‌کنند، ساختار زیر را برای داعش ترسیم کرده‌اند:

- سرکرده اصلی داعش:

ابراهیم عواد ابراهیم البدری یا همان ابو بکر البغدادی، شخص اول در این گروه به شمار می‌آید و منصب «خلیفه» یا همان جانشین به تازگی در داعش در نظر گرفته شده است.

منصب جانشین در داعش پس از کشته شدن «ابو عمر البغدادی»، سرکرده سابق داعش به همراه «ابو حمزه المهاجر»، وزیر وقت جنگ این گروه ایجاد شد تا منصب رهبری و ریاست در داعش در چنین حالاتی خالی نماند.

براساس این سلسله مراتب پس از البغدادی، شخص دوم داعش «ابو عبدالله البغدادی» است که در حال حاضر این منصب را تصدی می‌کند.

- نائب رئیس «داعش»: «احمد عبدالله الحیالی» یا همان (ابو مسلم العفری الترکمانی)،  در عراق، مرد شماره 3 این گروه است.

اما مسئولیت‌ها و وظایف در داعش بین کمیته‌ها و شوراهایی تقسیم می‌شود که ریاست اغلب آنها را افسران سابق ارتش عراق در دست دارند که در زمان حاکمیت رژیم دیکتاتوری صدام حسین پیکره دستگاه نظامی و امنیتی و اطلاعاتی آن را تشکیل می‌دادند.

مهمترین این شوراها و کمیته‌ها عبارتند از:

• شورای نظامی: ریاست این شورا را یک عراقی به نام «ولید العلوانی» یا همان (ابو احمد العلوانی) برعهده دارد و دارای سه عضو است که توسط البغدادی منصوب می‌شوند و وظیفه آنها اشراف و نظارت بر عملیات نظامی داعش در مناطق مختلف است.

• کمیته دفاعی، امنیتی واطلاعاتی یا (کمیته امنیت و مشروعیت): ریاست این کمیته را یک عراقی به نام «ابو علی الأنباری» برعهده دارد که جانشین البغدادی در سوریه شمرده می‌شود و مهمترین حلقه در ساختار داعش است، چون تامین امنیت البغدادی، ریختن برنامه‌ها و نقشه‌های نظامی و جنگی، جمع آوری اطلاعات امنیتی، ارزیابی و بررسی آنها و صدور دستورات برعهده اوست.

• کمیته قضایی: ریاست این کمیته را یک عراقی به نام «ابو محمد العانی» عهده دار است و ماموریت وی نظارت و اشراف بر تمام قضایا و مسائل شرعی و قضایی مربوط به داعش است.

• مجلس شورا: ریاست این مجلس را یک عراقی به نام «ابو ارکان الأمیری» برعهده دارد و دارای 11 عضو است که البغدادی آنها را منصوب می‌کند و نظارت و اشراف بر تمام امور داعش و مناطق تحت تصرف این گروه را عهده دار است.

• اداره مالی: ریاست این دایره را هم یک عراقی به نام «موفق مصطفى محمد الکرموش» برعهده دارد.

• اداره تبلیغات و اطلاع رسانی: ریاست این دایره برعهده یک عراقی به نام «ابو الأثیر عمر العبسی» است که شماری از کارشناسان امور و عرصه رسانه، تبلیغات، روابط عمومی و پایگاه‌ها و شبکه‌های اینترنتی به وی کمک می‌کنند.

وزارتخانه‌ها

داعش به موازات این 6 اداره، کمیته و شورا، وزارتخانه‌ها یا به عبارت رساتر دوایر اجرایی ایجاد کرد که یک وزیر یا همان رئیس در راس آن قرار دارد. نکته قابل توجه این است که تمام این دوایر یا آنچه داعش آن را وزارتخانه می‌نامد، پس از سرکردگی البغدادی از قاموس داعش محو شدند، چراکه البغدادی تغییراتی ریشه‌ای در ساختار گروه به وجود آورد، از جمله اینکه منصب جانشین را ایجاد و شوراها و کمیته‌های کارشناسی را جایگزین وزارتخانه‌ها کرد.

اُمرا یا والیان

البغدادی حدود 15 والی یا امیر برای هر منطقه‌ای که در تصرف داعش است، منصوب کرده است و از میان این 15 نفر، افراد زیر شناسایی شده‌اند:

• والی یا امیر رقة: یک سوری است که «طه صبحی فلاحه» یا (ابو محمد العدنانی) نام دارد و سخنگوی رسمی داعش نیز شمرده می‌شود.

• والی یا امیر بغداد: یک عراقی به نام «حمد عبد القادر الجزاع» یا (أبو میسرة) است.

• والی یا امیر صلاح الدین: یک عراقی به نام «وسام عبد زید الزبیدی» یا (أبو نبیل) است که در این اواخر خبرهایی درباره کشته شدن یا انتقال وی به لیبی منتشر شده بود.

• والی یا امیر کرکوک: یک عراقی به نام «نعمة عبد نایف الجبوری» یا (أبو فاطمة) است.

• والی یا امیر مرزها: فردی به نام «رضوان طالب حسین اسماعیل الحمدونی» یا (أبو جرناس) است.

• والی یا امیر جنوب عراق و فرات مرکزی: یک عراقی به نام «احمد محسن خلف الجحیشی» یا (أبو فاطمة) است.

• والی یا امیر حلب: یک سوری به نام «عمر العبسی» یا (أبو أثیر العبسی) است. خبرهایی درباره وی منتشر شده بود که از برکناری وی از این منصب پس از عقب نشینی داعش از شهر اعزاز، در ریف شمالی حلب طی سال گذشته سخن می‌گفت.

• والی یا امیر دمشق: یک عراقی به نام «أبو أیوب» است.

• والی یا امیر امارت خیر یا همان استان (دیر الزور): یک عراقی به نام «حاجی عبد الناصر» است.

• والی یا امیر امارت بادیه یا همان استان (حمص): یک عراقی به نام «بو یحیى العراقی» است.

• والی یا امیر حسکه: یک عراقی به نام «بو اسامة العراقی» است.

• والی یا امیر نینوا: هویتش تاکنون ناشناخته مانده است.

• والی یا امیر الانبار: مشخص نیست، چه کسی پس از کشته شدن «عدنان لطیف حامد السویداوی» یا (ابو مهند) عراقی جانشین وی شده است.

سرکردگان و فرماندهانی از تابعیت‌های مختلف

پیرامون ابو بکر البغدادی را سرکردگان و فرماندهانی از تابعیت‌های مختلف فرا گرفته‌اند که در ادامه به معروف‌ترین و بارزترین سرکردگان البغدادی اشاره می‌شود:

- تارخان باتیراشیوی معروف به عمر چچنی

- وهیب شاکر الفهداوی معروف به ابو وهیب عراقی

- لاوادرم موهسکری معروف به ابو عبد الله کوزوویی

- ابو خطاب الکردی - عراقی (گفته شده است که وی فرماندهی داعش در نبرد تصرف شهر کُردنشین عین عرب یا کوبانی،‌ در ریف شمالی حلب را برعهده داشت).

- ابو حذیفه یمنی، ابو عمر عراقی معروف به بکسور

- احمد أبو سمرا آمریکایی سوری الاصل

- ترکی البنعلی معروف به ابو همام الأثری بحرینی که از جمله بارزترین سرکردگان شرعی و نظریه پردازان معروف در این گروه تروریستی تکفیری به ویژه پس از کشته شدن عثمان آل نازح است.

معروف‌ترین و بارزترین فرماندهان میدانی و نظامی البغدادی و داعش:

- عبدالله أحمد المشهدانی عراقی معروف به «ابو قاسم» که گفته می‌شود، مسئول میهمانی‌ها و مراسم ویژه‌ای است که برای عناصر مسلح داعش برگزار می‌شود و انتقال دهنده عناصر کشته شده داعش در میدان به پشت جبهه است.

- بشار اسماعیل الحمدانی عراقی معروف به «ابو محمد» که مسئول پیگیری پرونده اسرای داعش است.

- عبد الواحد خضیر أحمد عراقی معروف به «ابو لؤی» که مسئول امنیت عمومی در داعش و در مناطق تحت تصرف آن است.

- محمد حمید الدلیمی عراقی معروف به «ابو هاجر العسافی» که مسئول مرسولات پستی در مناطق تحت تصرف داعش است.

- عوف عبد الرحمن العفوی عراقی معروف به «ابو سجى»

- ابو عمر القرداش ترکمنستانی

- طارق بن الطاهر بن الفالح العونی الحرزی تونسی معروف به «ابو عمر» که در حمله هوایی وزارت دفاع آمریکا به موصل عراق در 15 ژوئن گذشته کشته شد و متهم به کشتن سفیر آمریکا در شهر بنغازی لیبی بود.

گروه‌ها و عناصر مسلح داعش

در آستانه تشکیل ائتلاف بین المللی ضد داعش به رهبری آمریکا، این گروه تکفیری کادر فرماندهی و اداره داعش در سوریه را به 6 منطقه یا ولایت تقسیم کرد و هر ولایت دارای استقلال در تصمیم گیری و بالطبع در عناصر مسلح و نحوه تقسیم بندی و استقرار و پراکندگی آنهاست.

این ولایت‌‌ها و گروه‌های مسلح وابسته به آنها عبارتند از:

• گروه مسلح ولایت رقه: این گروه بزرگ‌ترین گروه داعش در سوریه است و برآورد شده، دارای حدود 11 هزار تروریست مسلح باشد. فرماندهی این گروه مسلح را یک سوری به نام «علی الحمود» ملقب به «علی موسى الشواخ» یا (ابو لقمان) برعهده دارد. وی از جمله افراد در بازداشت نظام سوریه بود و از جمله شخصیت‌های ارشد سوری شمرده می‌شد.

در رقه تعدادی از رهبران و سرکردگان برجسته داعش حضور دارند که از میان آنها می‌توان به عبدالله الشوخ سوری و توباد البریج عبد الهادی عراقی که مسئول دایره عشائر است و ابو عبد الرحمن السهو از مسئولان امنیتی داعش و ابو حمزة الریاضیات، از مسئولان امنیتی داعش و ابو حسن الفراتی، از مسئولان امنیتی داعش و أبو أحلام انباری و أبو عقبة الجزراوی اشاره کرد.

• گروه مسلح ولایت حلب: برآورد شده که 11 هزار تروریست مسلح را در خود داشته باشد و فرماندهی آن را یک تونسی به نام «ابو اسامة التونسی» برعهده دارد که مقیم شهر «الباب» در ریف شمالی حلب است.

«حسان عبود السرمینی»، سرکرده سابق گروه تروریستی «گردان داوود» یکی از مهمترین فرماندهان میدانی گروه مسلح ولایت حلب به شمار می‌آید.

• گروه مسلح ولایت خیر (دیر الزور): برآورد شده که 9 هزار تروریست مسلح را در خود داشته باشد و فرماندهی آن را یک سوری به نام «احمد المحمد العبید» معروف به (أبو دجانة الزر) برعهده دارد.

السوری أحمد المحمد العبید (أبو دجانة الزر).

• گروه مسلح ولایت حسکه: برآورد شده که 6 هزار تروریست مسلح را در خود داشته باشد و گفته شده که فرماندهی آن را یک کویتی به نام «عبد المحسن الزغیلان الطارش» معروف به (ابو جندل الکویتی) برعهده دارد.

• گروه مسلح ولایت حمص: برآورد شده که 4 هزار تروریست مسلح را در خود داشته باشد و از جمله معروف‌ترین فرماندهان میدانی آن «ابو طلحة المانی» است که پیشتر خواننده رپ بود. پیش از این فرماندهی این گروه مسلح را یک سوری به نام «محمد حسین حمید» برعهده داشت که در یکی از نبردها کشته شد.

• گروه مسلح ولایت دمشق: برآورد شده که 1500 تروریست مسلح را در خود داشته باشد.