پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : حدود نیمی از تولید ناخالص داخلی ایران در اختیار نهادهایی است که از پرداخت مالیات معاف هستند و این در کنار دیگر موانع دریافت مالیات واقعی از بنگاههای اقتصادی یعنی بهره ناچیز دولتها از بزرگترین منبع درآمد برای اداره کشور.
به گزارش جهان صنعت، براساس اعلام سازمان امور مالیاتی، درآمد پارسال کشورمان از دریافت انواع مالیات نزدیک به 52 هزار میلیارد تومان بوده که 20 هزار میلیارد تومان آن از محل مالیات بر ارزش افزوده درآمد کسب شده است. گفته میشود 50 درصد بودجه کشورمان باید از محل دریافت مالیات محاسبه شود. این نسبت در بودجه 783 هزار میلیارد تومانی پارسال معادل رقمی نزدیک به 400 هزار میلیارد تومان میشد.
طبق ادعای مسوولان چیزی حدود 40 درصد بودجه سال گذشته را درآمدهای مالیاتی پوشش داد و این در شرایطی است که فاصله معناداری بین رقمهای تقریبی 400 و 50 هزار میلیارد تومان به چشم میخورد.
تبعیضهای مالیاتی
هر چند گرفتن مالیات از شهروندان بابت دریافت خدمات شهری و اجتماعی که از آن برخوردار میشوند، میتواند مهمترین منبع درآمد برای دولت باشد اما تاکنون هیچ یکی از دولتها در ایران نتوانستهاند بستر و ابزاری برای دریافت رقم واقعی مالیات فراهم سازند. مالیات در تمام کشورها و در تمام اقتصادها به رغم اینکه درصد متفاوتی دارد اما تعریفی یکسان برای آن در نظر گرفته شده است و آن هم این است که مالیات به مثابه یک نوع هزینه اجتماعی است که یکایک اعضای یک ملت در برابر بهرهوری از امکانات و منابع یک کشور موظفند آن را پرداخت کنند تا تواناییهای جایگزینی این امکانات و منابع فراهم شود.این در حالی است که کشور ما علاوه بر نداشتن زیرساختهای نرمافزاری لازم برای محاسبه مالیات، موانع بلندتری هم بر سر راه وصول درآمدهای مالیاتی پیش رو دارد که از مهمترین آنها معافیتها و تبعیضهای مالیاتی برای برخی بنیادها و نهادهاست.
بر همین اساس علیرضا طاریبخش روز گذشته در نشستی خبری از دریافت مالیات از موسسات مالی غیرمجاز خبر داد و گفت: براساس قانون خدمات، بانکها و موسسات مالی و اعتباری مجاز از مالیات معاف هستند ولی اگر موسسات از بانک مرکزی دارای مجوز نباشند، مشمول مالیات میشوند. براساس قانون، تنها از هزینههای سود پرداخت کارمزد از بانکها و موسسات مالی مجاز مالیات دریافت میشود.وی ادامه داد: اما از آنجا که هزینههای سود و کارمزد در موسسات غیرمجاز قابل قبول نیست، مالیات بیشتری از این موسسات دریافت خواهد شد. بانکهای مجاز در ازای سود و کارمزد به دلیل قابل قبول بودن مالیات کمتری میپردازند بنابراین افرادی که از موسسات غیرمجاز تسهیلات دریافت میکنند، به دلیل قابل قبول نبودن سود و کارمزد آنها مالیات بیشتری به نظام مالیاتی پرداخت میکنند.
وی درباره مالیات طلافروشان گفت: آخرین میانگین ابرازی مالیات بر ارزش افزوده توسط طلافروشان مربوط به زمستان سال گذشته ۹۰۰ هزار تومان بوده است، البته این میزان مالیات نسبت به دورههای قبل کمتر است. بر این اساس، مالیات ابرازی با واقعیت منطبق نیست و سازمان امور مالیاتی براساس حسابرسیها مالیات واقعی را وصول خواهد کرد.
کالاهای اساسی معاف از مالیات
معاون مالیات بر ارزش افزوده سازمان امور مالیاتی کشور با اعلام اینکه آژانسهای مسافرتی از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند، افزود: امسال رستورانها، چلوکبابیها و سفرهخانههای سنتی و تالارها برای ثبتنام در سایت مالیات بر ارزش افزوده فراخوان شدهاند. صنوف دیگر اغذیهفروشی مانند پیتزافروشیها حق ندارند مالیات بر ارزش افزوده اخذ کنند.
وی ادامه داد: اگر این صنوف تحت این عنوان بر قیمت محصولات خود بیفزایند، مصداق گرانفروشی است و تعزیرات حکومتی میتواند به شکایات مردم در این باره رسیدگی کند. فستفودیها و پیتزافروشیهایی که زنجیرهای نیستند، برای دریافت مالیات بر ارزش افزوده فراخوان نشدهاند.معاون مالیات بر ارزش افزوده سازمان امور مالیاتی تصریح کرد: کالاهای اساسی در سبد خانوار مردم همچون آرد، نان، گوشت، برنج، روغن، شکر، پنیر و شیر از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند.
وی با تاکید بر اینکه هیچ نوع ترجیح یا تخفیف در وصول مالیات بر ارزش افزوده برای اشخاص و افراد بهخصوصی در نظر گرفته نشده است، گفت: در عین حال باید تذکر داد که در کشور سه میلیون مودی مالیات مستقیم وجود دارد اما تنها ۵۰۰ هزار مودی مالیات بر ارزش افزوده در نظر گرفته شده است که حدود ۴۹۵ هزار مودی ثبت نام کردهاند و ما فقط از مودیانی که ثبت نام کردهاند، مالیات بر ارزش افزوده دریافت میکنیم.
طاریبخش با بیان اینکه سال گذشته ۲۲ هزار میلیارد تومان مالیات بر ارزش افزوده و ۱۲ هزار میلیارد تومان عوارض از سوی شهرداریها و دهداریها دریافت شده است، افزود: با اجرای کامل قانون مالیات بر ارزش افزوده، عملکرد مالی مودیان شفافتر خواهد شد و به جای چند نوع عوارض و مالیات از تولیدکنندگان در واقع فقط یک مالیات آن هم در آخرین مرحله و از مصرفکننده دریافت میشود.
طاریبخش در پاسخ به این سوال که برخی از مودیان مالیات را از مردم دریافت میکنند اما به دولت نمیپردازند، گفت: مودی مالیات را از جیب خود نمیپردازد بلکه به صورت امانت از مصرفکننده دریافت و در دورههای سه ماهه به دولت پرداخت میکند. اگر چنانچه مودی مالیاتی دریافت کند و به دولت نپردازد، قطعا تخلف کرده و با وی برخورد خواهد شد.
فرصت 3 ماهه برای ساماندهی نقدینگی
معاون مالیات بر ارزش افزوده سازمان امور مالیاتی کشور افزود: مودیان میتوانند از این فرصت سهماهه برای ساماندهی نقدینگی خود استفاده کنند، این در حالی است که در برخی کشورها مودی باید مالیات خود را روزانه یا حداکثر ۱۰ روز با دولت تسویه کند.
وی با بیان اینکه صندوقهای فروش که مالیات بر ارزش افزوده را به طور شفاف به سازمان امور مالیاتی اعلام میکردند، دارای ضمانت اجرایی کامل نبود، گفت: به دنبال آن هستیم که این صندوقها با ضمانت اجرایی کافی در همه صنوف مرتبط بر مالیات بر ارزش افزوده تعبیه شود تا بتوانیم مالیات شفاف را دریافت کنیم.
طاری بخش در پاسخ به این سوال که اگر صنوفی مالیات خود را به طور کامل به سازمان امور مالیاتی پرداخت نکنند شما از کجا متوجه میشوید؟ گفت: شاخصهای ما فعلا فاکتور فروش و سوابق هر مودی است و با استفاده از این سوابق و اطلاعات خود مالیات بر ارزش افزوده هر مودی را تخمین زده و از وی دریافت میکنیم و اگر متوجه شویم که مالیات واقعی را اعلام نکرده، حتما از مکانیسمهای قانونی خود در این باره استفاده خواهیم کرد.
معاون مالیات بر ارزش افزوده سازمان امور مالیاتی کشور درباره مالیات ۹ درصد ارزش افزوده در ایران و بالا بودن نرخ آن، گفت: ۱۵۰ کشور دنیا مالیات بر ارزش افزوده میگیرند که میانگین دریافتی آنها حدود ۲۰ درصد است و ایران در وصول مالیات بر ارزش افزوده جزو کشورهای ارزان محسوب میشود.