لغو تحریم‌های ایران به ضرر یا به نفع روسیه؟

یک کارشناس گرجستانی با تحلیل روابط تهران - مسکو پس از بیانیه لوزان نوشت: اگرچه روسیه در قالب گروه 1+5 برای دستیابی به توافق با ایران تلاش می‌کند اما برداشته شدن تحریم‌ها برای این کشور هم تأثیرات منفی و هم مثبت به همراه دارد.

به گزارش ایسنا، ایلنور اسماعیلف، کارشناس گرجستانی در اندیشکده بیلگی‌سم ترکیه یکی از اندیشکده‌های مهم این کشور در مقاله‌ای به بررسی روابط ایران و مسکو پس از بیانیه لوزان پرداخت.

بر اساس این مقاله، پس از انجام مذاکرات هسته‌ای در لوزان میان ایران و 1+5،‌ صفحه جدیدی در عرصه سیاست خارجی دولت ایران باز شد. در این میان یکی از حوزه‌هایی که توجه بسیاری را جلب کرده و این که چه تغییراتی پس از بیانیه لوزان در آن ایجاد می‌شود،‌ مناسبات ایران و روسیه است.

در طول سالیان گذشته بسیاری از کشورهای جهان برای سوراخ کردن تحریم‌های اعمالی در حوزه‌های اقتصاد، انرژی و سیاسی– نظامی اقداماتی انجام داده‌اند. در میان این کشورها روسیه سهم بزرگی دارد. ایران و روسیه در برابر بسیاری از تحولات منطقه‌ای مواضع یکسانی دارند و در حوزه‌های منافع‌شان از مداخله غرب جلوگیری می‌کنند. همچنین روسیه بزرگ‌ترین شریک ایران در حوزه هسته‌ای است.

این مقاله در ادامه با اشاره به روابط تهران- مسکو آورده است: در دوره‌ای روسیه با اعلام تبعیت از قطعنامه‌های اعمالی از سوی شورای امنیت، از ارائه سامانه موشکی اس-300 امتناع ورزید، اما از زمان بر سر کار آمدن ولادیمیر پوتین به عنوان رئیس‌جمهور روسیه، این کشور سیاست گسترش مناسبات با ایران را دنبال کرد.

در ادامه این تحلیلگر گرجستانی با اشاره به همکاری هسته‌ای میان ایران و روسیه آورد: با پیشرفت مذاکرات هسته‌ای میان ایران و گروه 1+5، انتظار می‌رود که روابط ایران و روسیه توسعه یابد. در این میان همکاری‌های هسته‌ای میان دو کشور تأثیر به سزایی دارد. اگر بخواهیم این همکاری را از نظر تاریخ مورد بررسی قرار دهیم، این مناسبات با توافقی در 25 اوت 1992 آغاز شد. در سال 1995موافقتنامه امضای ساخت نیروگاه هسته‌ای بوشهر میان دو کشور به امضا رسید. از سال 1995 تا سال 2011 با کمک‌ کارشناسان روسی اولین نیروگاه هسته‌ای در خاورمیانه در بوشهر ایران ساخته شد و در اوت 2012 به فعالیت درآمد. سپس در سال 2014 میان کرینکو رئیس شرکت روس اتم و علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی توافقی امضا شد که دو طرف بر ساخت 8 نیروگاه جدید توافق کردند.

بر اساس این مقاله، اگرچه گفته می‌شود که روسیه به عنوان واکنشی در برابر تحریم‌های اعمال شده از سوی آمریکا و غرب این توافق را با ایران امضا کرد، اما تلاش شده است که این توافق در راستای کنترل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و معاهده ان‌پی‌تی انجام گیرد. همچنین این همکاری هسته‌ای از نظر اقتصادی می‌تواند منافع بسیاری در حوزه اقتصادی به همراه داشته باشد. در دو سال اول، این همکاری می‌تواند درآمدی بالغ بر 2 میلیارد دلار تأمین کند.

در ادامه اسماعیلف با اشاره به همکاری‌های اقتصادی میان ایران و روسیه نوشت: به نظر می‌رسد که تحریم‌های اعمالی علیه ایران از سوی غرب چندان بر مناسبات اقتصادی موجود میان ایران و روسیه تأثیرگذار نبوده است. اگرچه تحریم‌های بانکی موانع ایجاد کرده و باعث کند شدن روابط اقتصادی شده است. اما مقامات دو کشور توانستند با توافقنامه تهاتر روابط خود را ادامه دهند. همچنین تحریم‌های اعمالی از سوی غرب علیه روسیه، این کشور را وادار کرده است که مناسبات اقتصادی خود را با کشورهایی مانند ایران مورد توجه قرار دهد. در این راستا می‌توان به تأکید مقامات روسیه و چین بر گسترش روابط تجاری اشاره کرد. بر اساس توافق امضا شده میان تهران - مسکو، روسیه سالانه 2.35 میلیون دلار نفت و محصولات نفتی را با نام کشورش در بازار عرضه می‌کند. پس از برداشته شدن تحریم‌ها ایران به مثابه بازار جدیدی برای بسیاری از کشورهای جهان از جمله فرانسه و آلمان در می‌آید. بدین ترتیب با ورود کشورهای اروپایی در بازار اروپایی امکان کاهش تأثیر روسیه بر بازارهای ایران کاهش می‌یابد.

به نوشته این مقاله، بسیاری از کشورهای اروپایی مانند آلمان برای کاهش تأثیر گاز صادراتی روسیه، به دنبال گسترش روابط با ایران هستند. در این میان آلمان به دلیل داشتن یک رابطه نزدیک تاریخی با ایران در صدر کشورهای اروپایی قرار دارد. همچنین این نکته باید مورد توجه قرار گیرد که با مثبت بودن مذاکرات لوزان،‌ ممکن است روابط روسیه با جهان تحت تأثیر منفی قرار گیرد زیرا ممکن است ایران پس از لغو تحریم‌ها به عنوان رقیب در حوزه‌های انرژی وارد بازار جهانی شود. پس از مذاکرات لوزان اروپا با گسترش روابط با ایران به دنبال رفع تأثیرات روسیه بر امنیت انرژی اتحادیه اروپا است. اگرچه روسیه در قالب گروه 1+5 برای دستیابی به توافق با ایران تلاش می‌کند اما برداشته شدن تحریم‌ها برای روسیه هم تأثیرات منفی و هم مثبت به همراه دارد.