موسويان: وضعيت حقوق بشر ايران از بسياري از متحدان آمريکا بهتر است

 حسين موسويان پژوهشگر دانشگاه پرينستون آمريکا در پاسخ به ادعاهاي حقوق بشري غربي ها عليه ايران گفت : بي ترديد وضعيت حقوق بشر ايران از بسياري از متحدان منطقه اي آمريکا بهتر است، اما در کمال تعجب مي بينيم که هيچ انتقادي به آنها نمي شود.

به گزارش ايرنا، عضو پيشين گروه مذاکره کننده هسته اي ايران در نشستي با عنوان ' بررسي مذاکرات هسته اي ايران و گروه 1+5 در بنياد کارنگي، خاطرنشان کرد: ايران در قياس با کشورهاي متحد واشنگتن مانند عربستان سعودي، کشوري بسيار دموکرات است. آيا ايالات متحده، حکومت حسني مبارک را 40 سال به خاطر دموکراسي پشتيباني کرد؟

ديپلمات سابق کشورمان درخصوص ضرورت لغو کامل تحريم هاي غرب عليه ايران بعد از امضاي توافق نهايي در مذاکرات هسته اي،گفت: تحريم هاي غرب عليه ايران نتوانست هيچ محدوديتي در برنامه هسته اي ايران ايجاد کند و آنها اگر مي خواهند برنامه هسته اي ايران توسعه پيدا کند،بر تحريم ها بيافزاييد.

موسويان تاکيد کرد: برخي از نمايندگان تندروي کنگره آمريکا روز و شب خواستار تشديد تحريم ها هستند. من فکر مي کنم که تحريم هاي بيشتر، برنامه هسته اي ايران را محدود نخواهد کرد. از سال 2010 که در دانشگاه پرينستون بودم، به همه گفته ام که مهم نيست تحريم ها در چه سطحي باشد؛ تحريم هاي بيشتر باعث غني سازي بيشتر در ايران خواهد شد. ايراني ها برنامه هسته اي شان را در خلال تحريم هاي بيشتر افزايش خواهند داد و اگر مي خواهيد ايران برنامه هسته اي اش را توسعه دهد، تحريم بيشتري عليه اين کشور اعمال کنيد.

وي افزود: اين همان چيزي است که طي روزهاي اخير خود اوباما هم به آن اذعان کرد و گفت: 'تحريم ها را بيشتر کرديم و ايران غني سازي را گسترش داد.' بنابراين، وي به طور غير مستقيم پذيرفت که آمريکا و قدرت هاي جهاني از طريق سياست تحريم نتوانستند ايران را به تسليم شدن وادارند و برنامه هسته اي اين کشور را محدود کنند.

موسويان ادامه داد: در رابطه با روابط با اروپا يا آمريکا اگر به مراودات تجاري و اقتصاد ايران نگاهي بيندازيد، مي بينيد که غرب بيش از 50 و شايد 60 درصد از تجارت و اقتصاد ايران را در اختيار داشت اما پس از تحريم ها اکنون سهم غرب فقط حدود 15 درصد است و چين 55 درصد سهم دارد. غرب از طريق تحريم ها عملا ايران را به سمت شرق متمايل کرد و اکنون اين مساله ممکن است تغيير کند.

عضو سابق گروه مذاکره کننده ايران،دليل به بن بست رسيدن مذاکرات در گذشته را اين عنوان کرد که آمريکايي ها با هرگونه غني سازي در ايران مخالف بودند اما اکنون کشورهاي جهان به همان پيشنهادي رسيدند که ايران در دولت هاي هفتم و هشتم مطرح کرده بود.

موسويان در بخش ديگري از سخنان خود با انتقاد از اينکه رسانه هاي غربي درمورد رژيم صهيونيستي به طور دائم بر ايران تمرکز مي کنند، گفت: ايران اين رژيم را به رسميت نمي شناسد؛ اين درست! اما ما 57 کشور مسلمان داريم که از اين ميان،50 کشور ديگر نيز اسراييل را به رسميت نمي شناسند حتي برخي از متحدان آمريکا در منطقه خاورميانه نيز اسراييل را به رسميت نمي شناسند اما واشنگتن با اين موضع متحدانش مشکلي ندارد. اسراييلي ها ايران را در 35 سال اخير بارها تهديد کرده اند و شما بارها شنيده ايد که نخست وزير اسراييل، آمريکا را به حمله نظامي به ايران دعوت کرده است.

وي در واکنش به اينکه چرا ايرانيان شعار مرگ بر آمريکا يا شيطان بزرگ را براي مخالفت با سياست هاي واشنگتن برگزيده اند، گفت: سال ها است که مقام هاي آمريکايي، مشابه همين شعارها را عليه ايران سر داده اند. شعارهايي مانند تروريست، کشور ياغي، شعار تغيير حکومت و... . ايرانيان حمايت آمريکا از حمله صدام به ايران را به ياد دارند. اسناد فناوري هاي آمريکايي که منجر به ساخت سلاح کشتار جمعي در حکومت صدام شد، در کنگره آمريکا موجود است. ايرانيان به ياد دارند که يکصد هزار ايراني با سلاح هاي کشتار جمعي، جان خود را از دست دادند. نمي توان انتظار داشت آمريکا ايران را تحريم کند، فشار بياورد، حتي تهديد کند و ايرانيان بگويند 'سپاسگزاريم.'

وي درباره سخنان 'بنيامين نتانياهو' نخست وزير رژيم صهيونيستي پيرامون برنامه هاي هسته اي ايران، گفت: بالاخره براي تفاهم هسته اي، بايد چارچوبي وجود داشته باشد و آن چارچوب، پيمان ان پي تي است و نه نتانياهو.

موسويان، موضوع تلاش جهاني براي انهدام سلاح هاي کشتار جمعي را از جمله موضوعاتي که مي توان پس از توافق هسته اي درمورد آن مذاکره کرد نام برد و افزود:40 سال است که در اين باره در شوراي امنيت سازمان ملل، قطعنامه هايي داريم و تنها يک دولت در منطقه ما وجود دارد که اين قطعنامه ها را نمي پذيرد.

وي در پاسخ به اين سوال که چه چيز مي تواند مذاکرات هسته اي را با شکست رو به رو کند، با بيان اينکه فکر نمي کنم مذاکرات شکست بخورد،گفت: زماني سخن از انهدام تاسيسات ايران بود اما ايرانيان اکنون دانش هسته اي را در اختيار دارند؛ شايد بشود تاسيسات را منهدم کرد، اما دانش آن را نمي شود. رويکرد تحريم هم 10 سال تجربه شد و شکست خورد. بنابراين، آمريکا و جامعه جهاني مي دانند که مذاکره بهترين راه است.

** بيانيه سوئيس توافق برد - برد بود

مذاکره کننده هسته اي سابق کشورمان در ادامه اظهارات خود در اين نشست،رسيدن به توافقي خوب در مذاکرات آتي هسته اي را مهم ترين مساله دانست و افزود:بايد بپذيريم که آنچه در بيانيه سوئيس آمده مي تواند منجر به توافقي بسيار خوب شود؛ زيرا دو دستاورد مهم داشت. اول اينکه ايران بالاترين سطح نظارت ها را بر برنامه هسته اي خود پذيرفته است. هر راه احتمالي براي نظامي سازي برنامه هسته اي ايران مسدود شده است.

موسويان افزود: دو راه براي ساخت بمب هسته اي وجود دارد که يک راه تاسيسات آب سنگين پلوتونيوم و راه ديگر، غني سازي اورانيوم است و ايران اکنون هر دو اين فناوري ها را دارد. ايران پذيرفته که بازفرآوري نکند و تاسيسات آب سنگين بدون بازفراوري، به معناي نداشتن بمب هسته اي است.

وي ادامه داد: ايران تغيير فني در توانايي فعلي رآکتور را پذيرفته است؛ بنابراين کمترين ميزان توليد پلوتونيوم را خواهد داشت. حتي اگر ايران اين پلوتونيوم را بازفرآوري هم کند، براي توليد 10 کيلوگرم پلوتونيوم به ده سال زمان نياز خواهد داشت. بنابراين خطري از بابت رآکتور هسته اي آب سنگين اراک وجود ندارد.

به گفته موسويان،در مورد غني سازي اورانيوم که در تاسيسات نطنز و فردو انجام مي شود نيز، ابتدا سطح غني سازي بايد به 90 درصد افزايش يابد، سپس کلاهک هسته اي ساخته شود. نکته اول اينکه ايران کلاهک هسته اي ندارد و پذيرفته تا 15 سال سطح غني سازي را زير 5 درصد نگه دارد. همچنين ذخيره اورانيوم با غناي بالاي ايران نيز به شدت کاهش مي يابد که 8000 کيلوگرم اورانيوم با غناي 20 درصد يا بايد به صفحه سوخت تبديل شود يا اکسيد شده و در نهايت به 300 کيلوگرم کاهش يابد.

موسويان اضافه کرد: بنابراين بيانيه سوئيس از آن جهت که ايران را به شفافيت در برنامه هسته اي ملزم مي کند، براي گروه 1+5 مطلوب است و از آن جهت که غني سازي را در داخل کشور به رسميت مي شناسد، براي ايران خوب است؛ ضمن اينکه تحريم ها را عليه اين کشور لغو مي کند.

وي همچنين يادآور شد: البته اقدامات مهمي بايد تا آخر ماه ژوئن براي رسيدن به توافق انجام شود. اکنون در بيانيه سوئيس در مورد کليات توافق شده است اما بايد طرفين درخصوص جزئيات نيز به توافق برسند. براي نمونه در مورد تغييرات فني در راکتور اراک توافق شده اما اين تغييرات فني بايد توسط دانشمندان دو طرف بحث شده و تعريف شود.

وي در پاسخ به سوال 'ديويد اسپيدي' اداره کننده اين نشست که پرسيد ' احساس مي شود در ايران دو صدا در مورد مذاکرات وجود دارد' گفت: وضعيت سياست داخلي در تهران و واشنگتن يکسان است؛ دو جناح سياسي قوي در هر دو اين کشورها وجود دارد. يکي طرفدار توافق و يکي مخالف توافق. اما تفاوت هاي فراواني بين سياست داخلي تهران و واشنگتن وجود دارد.

موسويان ادامه داد: مخالفان در تهران خواستار رسيدن به توافق هستند اما مي گويند مذاکره کنندگان نبايد شرطي را فراتر از معاهده عدم تکثير بپذيرند. با آنکه ايران بر اساس بيانيه سوئيس تعهدات زيادي را براي 10، 15 و 20 سال پذيرفته است اما بر اساس ان پي تي کشورها اجازه غني سازي تا 100 درصد را دارند، ذخيره اورانيوم با غناي بالا محدوديتي ندارد اما امضاکنندگان اين توافق نبايد به سوي نظامي سازي برنامه هسته اي بروند. محدوديت هايي که ايران پذيرفته بيش از توافق ان پي تي است و مخالفت هاي زيادي عليه بيانيه لوزان در تهران به اين دليل وجود دارد. اما تنها يک سوال وجود دارد و آن اينکه آيا تعهدات در چارچوب توافق ان پي تي يا فراتر از آن است. با وجود اين، مخالفان در واشنگتن با آنکه مي دانند ايران با محدوديت هاي زيادي موافقت کرده است اما همچنان با توافق مخالف اند.

وي خاطرنشان کرد: تفاوت دوم وضعيت تهران و واشنگتن در مخالفت با توافق هسته اي اين است که نيروي خارجي بر سياست هسته اي ايران تاثيري ندارد اما در واشنگتن، اسرائيل و عربستان سعودي و بسياري ديگر از کشورها بر سياست آمريکا اعمال نفوذ مي کنند. شباهت هاي زيادي در مورد توافق در تهران و واشنگتن وجود دارد اما موضع ايران به نظر من واقع بينانه تر است.

موسويان افزود: نکته ديگر اينکه در ايران با آنکه دو جناح قوي وجود دارد در نهايت يک نفر يعني رهبر عالي تصميم مي گيرد اما در اين مورد هم در آمريکا تفاوتي وجود دارد. تصميم 'باراک اوباما' رييس جمهوري آمريکا احتمالا با مخالفت کنگره روبرو مي شود. ايران و ديگر قدرت ها نمي دانند آيا آمريکا به تعهدات خود عمل مي کند يا رييس جمهوري بعدي آمريکا سياست خود را تغيير مي دهد يا کنگره مداخله مي کند و تحريم هاي جديدي را عليه ايران تصويب مي کند.

وي همچنين در پاسخ به سوالي در مورد فتواي رهبر معظم انقلاب درمورد حرمت ساخت و نگهداري تسليحات کشتار جمعي گفت: فتوا يقينا وجود دارد و ترديدي در مورد آن نيست. آيت الله خامنه اي بارها اين موضوع را شخصا بيان کرده و دفتر نمايندگي ايران در نيويورک نيز به صورت رسمي فتوا را منتشر کرده است.

موسويان در پاسخ به اين سوال که پيامدهاي بيانيه سوئيس در حوزه هاي ديگر غير از موضوع هسته اي براي طرفين چه خواهد بود و تاثير آن بر تحولات يمن گفت: مي توان درباره پيامدهاي بي شمار توافق هسته اي بحث کرد. نخست اجازه دهيد درباره تبعات اين توافق بر مساله گسترش تسليحاتي صحبت کنيم. بسياري از افراد مي پرسند چرا مذاکرات تا اين اندازه طولاني شده و به چه دليل وزير خارجه آمريکا بايد با وزير خارجه ايران از ساعت 9 شب تا 6 صبح و شايد صدها ساعت مذاکره کند.

دليل اين امر آن است که قدرت هاي جهاني عملا در حال مذاکره درباره شرايط و ضوابط مجموعه اقدامات جديدي فراتر از معاهده ان پي تي با ايران هستند. اين يکي از قوي ترين و سرزده ترين راهکارها براي بازرسي و راستي آزمايي برنامه هسته اي در طول تاريخ منع گسترش تسليحاتي است.

براي نخستين بار، قدرت هاي جهان توانسته اند بسياري از اقداماتي را تعيين کنند که در نهايت جلوي مسير تسليحاتي شدن را مي گيرد. کشورهايي مانند کره شمالي که قبلا عضو ان پي تي بودند، از اين معاهده خارج شدند و بمب ساختند. بنابراين، هر کسي پس از 40 سال اين موضوع را درک مي کند که ان پي تي کافي نيست زيرا مي توان غني سازي را تا سطح 100 درصد انجام داد و در نهايت يک روز از ان پي تي خارج شد و بمب ساخت.

اما مجموعه اقداماتي که آنها توافق کرده اند؛ از جمله جلوگيري از فرار هسته اي، عدم انحراف به سمت تسليحاتي شدن يا راستي آزمايي، مجموعه اقدامات جديدي هستند که دستکم تا 40، 50 سال گذشته هرگز نداشته ايم. به نظر من اين يک دستاورد بزرگ در رابطه با مساله گسترش تسليحاتي است، البته اگر قدرت هاي جهان آن را با جديت آغاز کنند و چنين اقداماتي را جهاني کرده و فقط به يک کشور محدود نکنند. اين يکي از دلايلي است که مذاکرات تا اين اندازه پيچيده هستند. در نهايت اين که اجراي اين اقدامات مي تواند در رابطه با مساله گسترش تسليحاتي بسيار مهم باشد. اين يک مساله است.

مساله دوم اين که، ايران در سال 1970 طرح منطقه عاري از تسليحات هسته اي را ارائه داد. در بيش از 40 سال گذشته نتوانستيم اين طرح را اجرا کنيم زيرا اسرائيل (رژيم صهيونيستي) صدها بمب هسته اي دارد و قصد برچيدن آن را ندارد و قصد ندارد ان پي تي را بپذيرد. همچنين به آژانس اجازه بازرسي نمي دهد.

در صورتي که اقدامات مورد توافق با ايران در سراسر منطقه خاورميانه اجرا شود، ممکن است بهترين تضمين براي ايجاد منطقه اي عاري از تسليحات هسته اي در خاورميانه باشد. وقتي گفته مي شود غني سازي زير 5 درصد براي 10 تا 15 سال، ايران آن را انجام خواهد داد. اما مي توان از اين مساله استفاده کرد و ساير کشورهاي خاورميانه را نيز براي پذيرش چنين اقدامات و مقرراتي متقاعد کرد؛ اين که هيچ بازفراوري در سراسر خاورميانه انجام نگيرد، ذخايري مازاد بر نياز داخلي يا انبار اورانيوم غني شده وجود نداشته باشد.

در اقدامات جديد خوبي هاي فراواني درباره راستي آزمايي، فرار هسته اي و عدم انحراف به سمت تسليحاتي شدن وجود دارد که اگر بتوان آنها را جهاني کرد؛ مي تواند دستاورد بزرگي براي صلح و ثبات منطقه خاورميانه و جهان باشد.

** موسويان: مذاکرات دو جانبه ايران و آمريکا گام نخستين به سمت همکاري بيشتر بين دو کشور است

عضو پيشين گروه مذاکره کننده ايران افزود: اين نخستين بار است که مذاکراتي جدي و در عالي ترين سطح بين دو کشور انجام شده و موفق بوده است. همه از توافق لوزان مطلع هستند و ما بيشتر به تلاش هاي ايران و آمريکا مديون هستيم زيرا آنها بيش از هر کسي مذاکره مي کنند. بنابراين، اين نخستين مذاکرات دوجانبه و مستقيمي است که انجام شده و موفقيت آميز بوده است.

من فکر مي کنم اين نخستين گام به سمت همکاري بيشتر بين ايران و آمريکا در رابطه با بسياري از مسائل مورد اختلاف است. ما فهرستي از مسائل اختلاف انگيز بين ايران و آمريکا را داريم. اگر قرار باشد که شکست بخوريم قطعا مذاکرات مستقيم بين ايران و آمريکا نيز شکست خواهد خورد و هيچ کس نمي تواند درباره همکاري بيشتر مذاکره کند.

وي اضافه کرد: سومين پيامد توافق هسته اي، امکان همکاري بين ايران و آمريکا بر سر منافع مشترک شان است. با نگاهي به مسائل منطقه مي توان فهميد که تهديد شماره يک خاورميانه، منطقه و جامعه بين المللي به غير از داعش، افراط گرايي، تروريسم، راديکاليسم و ايدئولوژي وهابي هاي سني است زيرا همگي شاخه هاي مختلف داعش هستند. ما القاعده، جبهه النصره و بوکوحرام را در منطقه داريم و بسياري از گروه هاي مختلف که همگي از يک مکتب فکري هستند و ريشه مشترکي دارند.

ايران و آمريکا مشکل يکساني دارند؛ داعش تهديدي بزرگ عليه ايران، آمريکا، اروپا، قدرت هاي جهان، منطقه و حتي هم پيمانان آمريکا در منطقه محسوب مي شود. ايران و آمريکا در يک سال گذشته به طور غير مستقيم در جنگ با داعش همکاري داشته اند. آمريکا هدايت حملات هوايي به داعش را برعهده داشته و ايراني ها هدايت نيروهاي زميني در جنگ با داعش را برعهده داشته اند اما مذاکرات يا همکاري مستقيمي درباره چگونگي جنگ با داعش يا کنترل آن در سطح منطقه وجود نداشته است.

وي همچنين گفت: ايران و آمريکا در عراق منافع مشترکي دارند. صلح و ثبات در عراق به نفع ايران و آمريکاست. به همين دليل است که آنها در بيش از 10 سال گذشته هر دو از دولت بغداد حمايت کرده اند. همين امر درباره افغانستان نيز صدق مي کند. بعد از سرنگوني طالبان، ايران و آمريکا منافع مشترکي در افغانستان دارند.

*** اختلاف بين سني ها بيش از اختلاف بين سني و شيعه است

موسويان در پاسخ به پرسشي درباره اختلافات بين سني و شيعه گفت: من موافقم اختلافاتي بين شيعه و سني وجود دارد اما به همان اندازه اختلافاتي در بين سني ها وجود دارد. داعش بيش از شيعيان، سني ها را کشته است. در حال حاضر جنگ واقعي بين سني ها و داعش است. اين گروه به دنبال تصرف مکه و مدينه است و نمي خواهد تهران را تصرف کند. کشورهاي عربي از جمله سوريه، لبنان، اردن و عراق بيش از همه از سوي جبهه النصره، القاعده، طالبان يا داعش تهديد مي شوند. اين گروه ها همگي سني و در سرزمين هاي عربي فعال هستند.

اين مساله به خاطر فقدان سازو کار همکاري منطقه اي است. اگر بتوان سازوکار همکاري منطقه اي بين ايران، عربستان، کشورهاي شوراي همکاري خليج فارس، عراق و همه کشورهاي اطراف خليج فارس داشته باشيم؛ نوعي از همکاري که اروپايي ها توانسته اند پس از 40 سال گسترش دهند؛ ديگر نگراني وجود نخواهد داشت. اروپا 40 سال پيش درباره نقش آلمان نگران بود اما اکنون آنها توانسته اند از طريق يک سازوکار همکاري منطقه اي بر چنين نگراني فائق آيند.

*** غرب و کشورهاي عربي در مورد ايران دچار سوءتفاهم شده اند

مساله ديگر اينکه، سوء تفاهمات فراواني از سوي عربستان، آمريکا، اروپا و کشورهاي عربي درباره ايراني ها و فرهنگ ايران وجود دارد. آنها جامعه بين المللي را در جهت تهاجمي ترين راهبردها عليه ايران در 35 سال گذشته هماهنگ کرده اند. عربستان حامي اصلي صدام حسين در تهاجم به ايران بود. غرب از جمله آمريکا و اروپا از صدام دراستفاده از سلاح هاي کشتار جمعي حمايت کردند. درک آنها فشار بيشتر، تحريم بيشتر و فشار بيشتر با هدف منزوي کردن بيشتر ايران و شايد تغيير حکومت در اين کشور بود.

موسويان تاکيد کرد: فرهنگ ايران به گونه اي است که هر چه فشار و تهديد بيشتر شود، مقاومت ايراني ها بيشتر مي شود. نقشي که ايران در حال حاضر در منطقه ايفا مي کند به دليل تهديدها، تحريم ها و فشارها است. آنها تلاش مي کنند ايران را نابود کنند. هدف جنگ، دقيقا نابودي ايران بود و صدام مدعي مالکيت خوزستان به عنوان بخشي از خاک عراق شد.

موسويان در پاسخ خبرنگاري که پرسيد ' شما درباره اميد به مذاکرات بين ايران و آمريکا درباره مسائل اختلاف برانگيز ديگر سخن گفتيد. آمريکا آشکارا اعلام کرده که امنيت اسرائيل برايش مهم است و در ايران از نابودي اسرائيل سخن گفته مي شود،آيا ممکن است از طريق مذاکره يا راه ديگري اين اختلاف را حل وفصل کرد؟' گفت: اظهارات مقام هاي رسمي کشورما اين بوده است که ايران پيشنهاد انتخابات آزاد بين يهوديان، مسيحيان، مسلمانان را داده تا آنها درباره سرنوشت خود تصميم گيري کنند. ايران به نتيجه انتخابات احترام خواهد گذاشت.

موسويان با بيان اينکه امروز پس از 20 يا 30 سال، آمريکا هر اقدامي را انجام داده تا نتانياهو را درباره تشکيل دو دولت مستقل متقاعد کند شکست خورده است،گفت: همه مي دانند مشکلي که امروز، اسرائيل با آن مواجه است به خاطر سياست هاي تل آويو است و علت انزواي آن همين سياست هاست.

وي افزود: اين اسرائيل است که از پذيرش راه حل دو کشور با هدف برقراري صلح در منطقه خودداري کرده و اين مساله ربطي به ايران ندارد. آمريکا مي تواند اسرائيل را متقاعد کند و اگر آنها بپذيرند وضعيت اسرائيل متفاوت خواهد بود. اسرائيلي ها بي ترديد همواره تلاش کرده اند از مساله ايران براي اهداف ديگري استفاده کنند.

موسويان با طرح اين سوال که چرا اسرائيل درباره مساله هسته اي ايران تا اين اندازه فشار وارد مي کند؟ گفت: ايران، بر خلاف اسرائيل، عضو ان پي تي است. ايران بمب هسته اي ندارد اما اسرائيل 400 بمب هسته اي دارد ضمن اينکه ايران فقط طي 10 سال گذشته اجازه 7 هزار ساعت بازرسي داده است. هيچ کشوري در طول تاريخ آژانس در اين سطح اجازه بازرسي ها را نداده است. اسرائيل حتي يکبار هم اجازه بازرسي نداده اما هيچ کس درباره بمب هسته اي اسرائيل چيزي نمي گويند و من فکر مي کنم که تل آويو جهان را واقعا فريب داده است.

عضو پيشين گروه مذاکره کننده هسته اي ايران در پاسخ خبرنگاري که پرسيد 'شما پيشتر درباره همکاري غيرمستقيم ايران و آمريکا درباره جنگ با داعش صحبت کرديد. آيا همکاري آشکار و مستقيم مي تواند به ائتلاف نظامي موثرتري عليه داعش منجر شود؟' گفت: من نمي دانم چنين اتفاقي رخ خواهد داد يا نه، اما مي دانم که قبل از مذاکرات هسته اي موضع آمريکايي ها اين بود که قصد ندارند تا وقتي مساله هسته اي حل نشده، درباره مذاکرات ديگري همکاري ديگري داشته باشند. اکنون درصورت حل مساله هسته اي، تصوير بسيار روشني وجود دارد و بنابراين درها باز شده است.