صبوري ارز براي يکسان سازي نرخ

امسال هم به عنوان يکي ديگر از سالهاي هدفگذاري شده براي يکسان سازي نرخ ارز بدون دستيابي به اين مهم به پايان رسيد؛ هر چند که اعلام رييس کل بانک مرکزي در روزهاي پاياني مبني بر فراهم شدن مقدمات تک نرخي شدن ارز مي تواند نويدي براي تحقق اين سياست شايد در سال آينده باشد.

بودجه کشور چندسالي است که سياست ارزي خود را بر مبناي يکسان سازي نرخ تعيين کرده و از سويي ديگر بانک مرکزي اين موضوع را از اهداف اصلي خود عنوان مي کند ولي شرايط همواره به گونه اي پيش رفته که باز هم در انتهاي سال فاصله ارز بين بازار آزاد و مرکز مبادلات ارزي تفاوت قابل توجهي دارد حتي اگر در طول دوره گاهي اين تفاوت کمتر يا بيشتر شده باشد.

سال جاري که به نظر مي رسيد با توجه به تاکيدات مستمر دولت يکسان سازي با روند متفاوت نسبت به گذشته پيش برود واکنش مقامات بانک مرکزي در ادامه به سمتي پيش رفت که ورود جدي به اين موضوع در سال جاري را بعيد کرد؛ اين در حالي است که بانک مرکزي معتقد بود بايد شرايط لازم از جمله برقراي ثبات در اقتصاد، کاهش نرخ تورم ، اطمينان از تامين ارز کافي در بازار و گسترش و تحکيم روابط بين الملل بانکي ايجاد شود تا بتوان نسبت به يکسان سازي نرخ ارز به طور جدي اقدام کرد.

اگر چه آمارهاي رسمي بانک مرکزي بيانگر برقراري ثبات نسبي در متغيرهاي کلان اقتصاد بود به گونه اي که تورم در يک سال گذشته حدود 15 درصد کاهش يافته و يا رشد اقتصادي مثبت و چندين درصد بهبود يافته است، اما اين تغييرات نتوانست تمام نظر بانک مرکزي براي تک نرخي شدن ارز را تامين کند چرا که در سويي ديگر وجود منابع کافي ارزي همچنين لزوم گسترش روابط بين بانکي در سطح بين الملل مطرح مي شود که اکنون با تحريم هاي موجود در وضعيت چندان مناسبي قرار ندارد.

اين در حالي است که رييس کل بانک مرکزي در آخرين اظهارات خود در رابطه با تصميم براي يکسان سازي نرخ ارز در سال آينده عنوان کرد که مقدمات لازم براي براي تک نرخي شدن ارز فراهم شده است اما بايد شروط ديگري نيز برقرار باشد.

سيف گفته که يکي از پيش‌نيازهاي اصلي براي استمرار و موفقيت يکسان سازي نرخ ارز گسترش ارتباطات بين‌المللي نظام بانکي است که هر زماني شکل مناسبي به خود بگيرد حتما يکسان‌سازي نرخ ارز نيز در اولويت قرار دارد.

از سويي ديگر فراز و فرود نرخ ارز در بازار آزاد موجب شده که فاصله بين نرخ دولتي و آزاد ارز خاصه دلار همواره در يک روند قرار نداشته و درگير نوسان باشد. به طوري که در چند ماه اخير نوسان در قيمت دلار آزاد حتي به 350 تومان هم رسيده است رقمي که در آذر ماه به بيش از 3560 تومان صعود و در حال حاضر تا 3200 تومان تنزل کرد.

اما روند تغييرات در مرکز مبادلات ارزي به گونه اي بود که در يک سال گذشته نرخ دلار حدود 250 تومان که مي تواند با توجه به تغييرات اندک ريالي در اين مرکز قابل توجه باشد افزايش دارد و از حدود 2550 تومان ابتداي سال به 2800 تومان رشد يافته و اکنون اختلاف بين دو نرخي که بايد به منظور يکسان سازي به حداقل رسيده و يکي شوند نزديک به 400 تومان است.

بر اين اساس هر چند که نرخ کنوني دلار مبادله‌اي فقط 50 تومان با نرخ 2850 تومان مبناي تعيين شده براي دلار در بودجه سال 1394 فاصله دارد و در صورت ادامه روند رو به رشد کنوني به زودي محقق مي شود، اما به هر حال يکسان سازي نرخ ارز تا حدود زيادي به نتيجه مذاکرات براي رفع تحريمها و بازشدن فضاي بين المللي و تبادلات بانکي در سطح دنيا وابسته خواهد بود. موضوعي که به راحتي قابل پيش بيني نبوده و نيازمند گذر زمان و اتفاقاتي که در آينده خواهد افتاد است. بنابراين سال آينده هم مطمئنا زماني براي طرح مجدد ارز تک نرخي است موضوعي که با فراهم شدن مقدمات آن در سال جاري شانس بيشتري براي تحقق نسبت به امسال خواهد داشت.