انتقاد آیت‌الله جوادی آملی از ارباب و رعیتی در دروس حوزه

آیت‌الله جوادی آملی در بخشی از سخنانش نخستین اجلاس اساتید حوزه‌های علمیه استان تهران گفت:

رژیم ارباب و رعیتی به هر صورت و شکلی که ارائه شود یک رژیم باطلی است، کسی ربّ دیگری نیست هر کسی در علم و عمل موفق‌تر بود خدمتگزاری‌اش نسبت به جامعه و امّت اسلامی بیشتر است. م

ضمون یکی از آیات سوره مبارکه آل‌عمران این است که ﴿ما کانَ لِبَشَرٍ أَنْ یُؤْتِیَهُ اللَّهُ الْکِتابَ وَ الْحُکْمَ وَ النُّبُوَّةَ ثُمَّ یَقُولَ لِلنَّاسِ کُونُوا عِباداً لی‏ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ لکِنْ کُونُوا رَبَّانِیِّینَ بِما کُنْتُمْ تُعَلِّمُونَ الْکِتابَ وَ بِما کُنْتُمْ تَدْرُسُونَ﴾ فرمود هیچ کسی از وحی الهی, از کتاب الهی, از حکمت الهی بهره نبرده که مجاز باشد مردم را به خود دعوت کند. مردم را به خود دعوت کردن, به فکر خود دعوت کردن این همان رژیم ارباب و رعیتیِ فکری و فرهنگی است هیچ کس مجاز نیست که ﴿ثُمَّ یَقُولَ لِلنَّاسِ کُونُوا عِباداً لی‏ مِنْ دُونِ اللَّهِ﴾ اگر استادی به این فکر باشد که شاگرد را به فکر خودش دعوت کند این یک رژیم ارباب و رعیتی کاذب و فاسد است اما اگر با شاگردش در این فضا فکر کنند که هر دو تابع برهان‌اند منتها استاد یک راهی را ارائه می‌کند که شاگرد بررسی بیشتری کند که آیا درست ادراک کرده است یا نه, این یک راه معتدلی است.