سه ایرانی نامزد سفر به مریخ به دنبال چه هستند؟

آنها كريستف‌كلمب‌هاي مريخ هستند. اولين انسان‌هايي كه قرار است تا زماني كه زنده هستند در سياره سرخ زندگي كنند. سفر بي بازگشت به مريخ حالا به مراحل نهايي خود نزديك مي‌شود و از ميان ٢٠٠ هزار نفر كه در اين پروژه ثبت‌نام كرده‌اند امروز تنها صد نفر باقي مانده‌اند. آنها بايد چالش‌هاي زيادي را پشت سر بگذارند تا در ميان ٢٤ نفر نهايي براي سفر يك طرفه به مريخ باشند. پروژه سفر به مريخ براي شركت هلندي «مارس وان» است كه با مشاركت كشورهاي قدرتمند در صنعت فضايي قرار است شرايط زندگي بشر را در مريخ فراهم كند. در ميان اين صد نفر سه ايراني هم حضور دارند. آنها تمام اين مراحل را با موفقيت پشت سر گذاشته‌اند.

سعيد قندهاري، صادق مدرسي و الهه نوري سه مريخ‌نورد ايراني هستند كه هر كدام‌شان مي‌توانند نام خودشان و ايران را تا ابد در مريخ ثبت كنند. مريخ ۲۳۰ ميليون كيلومتر با زمين فاصله دارد و سفر به آن هفت تا هشت ماه طول مي‌كشد. فضانوردان اين مدت را در فضايي بسيار تنگ (بسيار كوچك‌تر از اقامتگاه‌شان در مريخ) مي‌گذرانند. از دوش گرفتن خبري نخواهد بود و استحمام با حوله خيس است. غذا هم كنسروي يا منجمد خواهد بود.

مسافران مريخ براي جلوگيري از تحليل عضلات بايد روزي سه ساعت نرمش كنند و در صورتي كه با توفان خورشيدي مواجه شوند، بايد تا چند روز را در محفظه‌اي حتي كوچك‌تر در قسمت بيشتر حفاظت شده سفينه بگذرانند. پروژه مارس وان در سال ۲۰۱۱ با اين هدف آغاز شد كه استراتژي مسكوني كردن مريخ در سال ۲۰۱۵ تدوين شود. افراد منتخب در گروه‌هاي چهار نفره به مريخ اعزام مي‌شوند و هر دو سال چهار نفر ديگر به جمع آنها اضافه مي‌شود تا جامعه انسان‌هاي مريخ نشين به تدريج شكل بگيرد.

افراد منتخب هشت سال تعليم خواهند ديد و هر دو سال چند ماه در انزواي كامل از دنيا قرار داده مي‌شوند تا شرايطي مشابه آنچه اتفاق خواهد افتاد را تجربه كنند. دو مريخ‌نورد اقامتگاه فضانوردان را پيش از اعزام آنها به مريخ آماده خواهند كرد. سپس گروه اول فضانوردان علاوه بر كارهاي تحقيقاتي، اقامتگاه و شرايط را براي گروه دوم آماده خواهند كرد.

 باس لنسدورپ، مدير عامل پروژه مارس وان در گفت‌وگو با بي‌بي‌سي انگليسي گفت كاهش قابل توجه تعداد داوطلبان براي يافتن افراد مناسب براي سفر به مريخ ضروري بوده است «اين مريخي‌هاي مشتاق، به جهانيان امكان مي‌دهند نظري كوتاه به كاشفان دنياي مدرن بيندازند».

براي انتخاب اين افراد، دكتر نوربرت كرافت، مسوول پزشكي مارس وان با داوطلبان از طريق اينترنت
مصاحبه كرده و آگاهي آنها از خطرات پيش‌ِ رو، روحيه جمعي و انگيزه آنان را ارزيابي كرده است. افراد منتخب هر كدام در ويديويي كوتاه به معرفي خود و انگيزه‌هاي‌شان پرداخته‌اند. به گفته دكتر كرافت، تعداد داوطلبان قوي زياد و اين كار انتخاب را «بسيار مشكل» كرده بوده است.

«اعتماد» در گفت‌وگو با ايراني‌هاي داوطلب سفر به مريخ درباره مراحل مختلف اين پروژه و انگيزه‌هاي‌شان پرسيد كه چرا مي‌خواهند به سفر بي بازگشت مريخ بروند و چه كارهايي تا امروز انجام داده‌اند.

 براي شروع تمدن انساني به مريخ مي‌روم
سعيد قندهاري، ۳۴ سال دارد، او مدرك كارشناسي ارشد فيزيك از ايران و كارشناسي ارشد روابط بين‌الملل و حقوق بشر از نيوزيلند دارد. عضو شوراي مركزي حزب اعتماد ملي بوده است. چي شد كه در اين پروژه ثبت‌نام كردي؟
خوب دلايل زيادي براي اين كار وجود داشت، براي من به شخصه مهم‌ترين دليل داشتن زمينه قبلي در زمينه نجوم و اخترشناسي بود كه از دوران دانشجويي به يادگار مونده بود. من ليسانس فيزيك كاربردي دارم و در دوران دانشجويي با نجوم و علي الخصوص بحث سياه چاله‌ها آشنا شدم؛ اين مباحث به آن اندازه براي من جذابيت داشت والبته دارد كه زماني كه از اين طرح اطلاع پيدا كردم پس از تحقيق و بررسي اوليه، درخواست ثبت‌نام خودم رو ارائه دادم.

بعد از اينكه در مراحل بالا انتخاب شدي چه حسي داشتي؟
حس‌هاي مختلفي دارم؛ در وهله اول حس هيجان و رضايت ناشي از انتخاب شدن و در وهله دوم يه اضطراب و استرس منطقي در خصوص مراحل آتي اين پروژه و اثراتي كه مي‌تونه روي زندگي و مسائل شخصيم داشته باشه ولي دركل از شرايطي كه دارم راضيم.

چه سوالاتي از شما پرسيدند تا در اين مراحل قبول شدي؟
سوالات دو بخش داشت، بخش اول سوالات تخصصي و دانش محور در خصوص فضا، اين پروژه و امكانات مورد نياز بود و بخش دوم مشابه سوالات استانداردي بود كه در تمام مصاحبه‌هاي  كاري  پرسيده  مي‌شه.

دقيقا چه مراحلي را پشت سر گذاشتي؟
ما تا به الان دو مرحله اساسي رو پشت سر گذاشتيم كه البته مي‌شه سه مرحله حساب كرد، مرحله اول مرحله آزمايش كلي و گزينش عمومي داوطلبان بود به اين صورت كه يه سري سناريوهايي از طرف شركت تعريف شد و از ما خواسته شد كه واكنش خودمون رو در رويارويي با اين پديده‌ها تشريح كنيم به عنوان مثال يكي از سوالات اين بود: باذكر يه مثال واقعي از زندگي خودتون موقعيتي را تشريح كنيد كه در يه حالت فشار عصبي فوق‌العاده قرار گرفتين؛ نحوه مواجهه و نحوه مديريت اتفاق پيش آمده رو توصيف كنين. در كنار اين از ما خواسته شده بود يه كليپ يك دقيقه‌اي بسازيم و درآن به صورت اجمالي بگيم چرا ما بهترين گزينه  براي  اين  ماموريت  هستيم.

چند نفر تا اين مرحله رسيدند و در ادامه چه مي‌شود؟
برمبناي جواب‌هاي داده شده، از مجموع ٢٠٢٠٠٠ نفر كانديداها، ١٠٥٨ نفر انتخاب شده كه در مرحله بعد از اينها خواسته شد تا ليستي از آزمايشات پزشكي رو كه دكتر كرافت، مسوول بخش پزشكي و گزينش داوطلبان مشخص كرده رو آماده كرده و ارسال كنيم؛ از اين ميان نهايتا ٧٠٥ نفر راهي مرحله دوم يا به زعم من مرحله سوم شدن. توي اين مرحله از مجموع ٦٦٥ كانديداهاي باقي مانده مصاحبه رودررو و از طريق اينترنت انجام شد كه در پايان ١٠٠ نفر؛ ٥٠ نفر مرد و ٥٠ نفر زن راهي مرحله سوم شدن.

از اينكه اين سفر بدون بازگشت است ترسي نداري؟
سفر بي‌بازگشت در اين پروژه به معناي مردن، خودكشي يا نابودي نيست. هدف از اين پروژه ايجاد كلوني انساني و شروع تمدني انساني روي سياره مريخ است. بنابراين كساني كه به اين سياره اعزام مي‌شن بايد در اين مسير حركت و فعاليت كنن و چون هر دوسال يك‌بار گروه‌هاي چهار نفره به اين سياره اعزام مي‌شوند؛ گروه‌هاي پيشين بايد زمينه و امكانات لازم رو براي ساكنين تازه وارد آماده كنن و بالطبع در اين شرايط بازگشت به زمين گزينه مورد اعتنايي نخواهد بود.

خانواده‌ات چه نظري درباره اين كار و سفر دارند؟
خوب طبيعتا اين مساله خيلي قابل هضم نيست اينكه فكر كني كسي كه سال‌ها باهاش زندگي كردي براي هميشه داره مي‌ره مي‌تونه خيلي غم‌انگيز باشه ولي اگر به اهداف والايي كه اين سفر بر مبناي اون داره انجام مي‌شه بيشتر فكر كنيم، واژه‌هايي نظير ايثار، بشريت، علم و آينده در ذهن متبادر مي‌شه كه مي‌تونه مشروعيت بيشتري به اين پروژه ببخشه  .

سفر به مريخ را چگونه مي‌بيني؟
ذكر اين نكته رو ضروري مي‌دونم كه جهل و ترس دو عامل تهديدكننده جوامع بشري اند؛ در طول تاريخ جهل بشر هزينه‌هاي بسياري رو بر ملت‌ها تحميل كرده و ترس اونها براي غلبه بر اين جهل عامل عقب‌ماندگي و توسعه نايافتگي اونها بوده. تاريخ همواره از انسان‌هاي شجاع كه بر جهل خويش و زمانه چيره مي‌شوند به نيكي ياد كرده و مي‌كند.

 امكان بازگشت هم فراهم شود، برنمي‌گردم
صادق مدرسي، ٣٠ سال سن دارد و در رشته زيست‌شناسي و علوم پايه تحصيل كرده است. مدرسي علاقه بسيار زيادي به مسائل نجومي داشته و معتقد است كه اين پروژه به بشريت كمك زيادي خواهد كرد.

  چگونه با اين پروژه آشنا شديد؟
من در مجله‌هاي مختلف علمي و سايت‌ها خبرهاي علمي را دنبال مي‌كردم، نزديك به سه ماه قبل از ثبت‌نام در اين پروژه از طريق اينترنت با اين پروژه آشنا شدم و با آنها از طريق ايميل صحبت كردم، بعد از اينكه اطلاعات كامل را درباره اين سفر به دست آوردم منتظر شدم تا زمان ثبت‌نام برسد. حدود يك سال پيش بود كه ثبت‌نام كردم و منتظر پاسخ آنها شدم.

 در ثبت‌نام از شما چه سوالاتي را پرسيده بودند؟
ما بايد به سه سوال پاسخ مي‌داديم كه چرا داريم در اين پروژه شركت مي‌كنيم؟ چرا فكر مي‌كنيم كه ما آدم‌هاي مناسبي براي اين سفر هستيم و چه اندازه حس شوخ‌طبعي داريم و تعامل با ديگران داريم. به صورت كلي آنها دنبال انسان‌هايي بودند كه با هر شرايطي سازگاري داشته باشند و با همه مردم در تعامل باشند، كسي كه در شرايط سخت هم بتواند با مشكلات كنار بيايد. من هميشه با هر شرايطي كنار آمده‌ام.

دقيقا چه مراحلي را پشت سر گذاشتيد؟
 پس از اينكه ما در مراحله اول براساس پاسخي كه به سوال‌ها داده بوديم، از ميان حدود ٢٠٠ هزار نفر انتخاب شديم بايد تست‌هاي پزشكي مي‌داديم تا سلامت جسماني ما تاييد شود، اين تاييد از نظر قد، وزن، بينايي و شنوايي، مفاصل، بيماري‌هاي مزمن و جراحي‌هاي خاص بوده است، كساني كه در تست پزشكي انتخاب شدند ١٠٥٨ نفر بودند كه بعد از اين مرحله دكتر اين پروژه با ما گفت‌وگو كردند.

چه نكته‌هايي را در گفت‌وگو با شما مطرح كردند؟
 دكتر ناسا با ما گفت‌وگوهاي زيادي را انجام داد. كساني كه در اين مرحله پذيرفته مي‌شدند ٦٦٠ نفر بودند. يكي از سوالاتي كه اين دكتر از ما پرسيد اين بود كه فرض كن چهارسال پس از اينكه تو در مريخ بودي امكان بازگشت فراهم مي‌شد، آيا تو بر مي‌گردي يا نه؟ من پاسخ دادم كه بر نمي‌گردم به اين خاطر كه من به آنجا مي‌روم تا تجربياتم را براي زميني‌ها ارسال كنم.

پس از اينكه از شما اين سوالات پرسيده شد، چند نفر انتخاب شدند و مرحله بعدي چيست؟
از اين مرحله به بعد وارد چالش‌هاي تيمي مي‌شويم و ما صد نفر به ٢٥ گروه چهار نفري تقسيم مي‌شويم كه بايد چالش‌هايي را پشت سر بگذاريم. البته هنوز زمان و مكان اين مرحله و كارهايي كه بايد انجام دهيم  اعلام  نشده  است.

چه چالش‌هايي را بايد پشت سر بگذاريد؟
در طول اين هشت سال بايد با شرايط آب و هوايي مختلف و در جاده‌ها و مسير‌هاي سخت زندگي كنيم و مثلا يك دوره آن اينگونه كه متوجه شده‌ام در قطب است.

رشته تحصيلي شما چه بوده؟
من رشته علوم پايه خوانده‌ام.

درباره مريخ چه اندازه مي‌دانيد، خطرات اين سفر را مي‌دانيد؟
من بيشتر سعي مي‌كنم به شواهد نگاه كنم و سفرها و حرف‌هايي كه مريخ نوردها زده‌اند توجه كنم و داده‌هايي كه از آنها به زمين رسيده است را مطالعه كنم. ببينيد نبايد اين سفر را يك طرفه بررسي كرد، شايد اگر خيلي از افراد با امكانات و شرايط اين سفر آشنا مي‌شدند موضع آرام‌تري نسبت به آن نشان مي‌دادند و به بي بازگشت بودن آن فكر نمي‌كردند.

 خانواده شما چه اندازه از سفر به مريخ استقبال مي‌كند؟
خانواده من خوشبختانه از من حمايت‌هاي زيادي كرده‌اند. البته در ابتدا كسي فكر نمي‌كرد كه به اين مرحله برسم اما در تمام مراحل از من حمايت كرده‌اند. من از اين بابت خوشحالم.

به نظر خودت چه ويژگي‌هايي داري كه تا اين مرحله انتخاب شده‌اي؟
من در تمام زندگيم هيچ‌وقت استرس نداشتم و هميشه سعي كردم با تمام شرايط زندگي كنار بيايم. من ١٠ مقاله به زبان انگليسي در اين باره در ژورنال‌هاي خوب چاپ كرده‌ام. در واقع يكي از دلايلي كه باعث شد در اين پروژه شركت كنم علاقه و انگيزه براي ادامه زندگي بشر و حس ماجراجويي بوده است. ما در مريخ بايد شرايط را براي آينده بشر فراهم كنيم.

 با دو نفر ايراني ديگري كه در اين مرحله انتخاب شده‌اند ارتباط داري؟
خير متاسفانه هنوز نتوانسته‌ام با آنها ارتباط بگيرم اما خيلي مشتاق هستم كه با هم در ارتباط باشيم.

 براي رسيدن بشر به مريخ به اين سفر مي‌روم
الهه نوري، ٢١ ساله است و دانشجوي معماري خود را به طراحي و دكوراسيون علاقه‌مند مي‌داند. او مشاركت در اين پروژه را «آرزو» و «هدف مهم» مي‌داند كه به «جهشي» بزرگ در تاريخ بشر منجر خواهد شد. الهه به نجوم و اخترشناسي علاقه‌مند است و سازدهني مي‌نوازد. او از ۱۶ سالگي به كيهان‌شناسي علاقه‌مند شده و در آن دريافته كه از كائنات چيز زيادي نمي‌داند، بنابراين شروع به مطالعه و تحقيق در اين زمينه كرده است.

چه چيزي باعث شد تا شما در اين پروژه ثبت نام كنيد؟
در حقيقت اين نخستين برنامه و پروژه‌اي است كه به اين اندازه با برنامه و منظم طراحي شده. اين پروژه براي من هيچگونه ابهام و سوالي درباره مراحل مختلفش باقي نگذاشت. دليل اصلي كه جذب اين پروژه شدم كشف سياره جديد و اتفاقات تازه اين سياره بود. از نظر علمي ما مي‌توانيم راه‌ها و دروازه‌هاي رسيدن بشر به آينده را در مريخ بررسي كنيم.

 ‌بي‌بازگشت بودن اين سفر براي شما سخت نيست؟
دليل بي‌بازگشت بودن اين سفر اين است كه تكنولوژي بازگشت به وجود نيامده است، شايد اگر اين تكنولوژي به وجود مي‌آمد عده بيشتري براي اين سفر انتخاب مي‌شدند. هدف اصلي اين سفر كلوني‌سازي روي اين سياره است و براي تمام كساني كه به اين سفر مي‌روند هزينه و سرمايه‌گذاري‌هاي زيادي انجام شده كه اگر من برگردم تمام اين هزينه‌ها هدر رفته است.

خانواده شما از اين سفر حمايت مي‌كنند؟
بله، خانواده من در تمام مراحل اين سفر از من حمايت كرده‌اند و به جرات مي‌توانم بگويم كه نصف بيشتر اين راه را مديون خانواده‌ام هستم.

با توجه به اينكه در اين سفر يكي از اهداف توليد مثل است و شرايط سختي براي زندگي وجود دارد شما مشكلي با اين مساله نداريد؟
در توضيح علمي اين پروژه قرار است در ده تا بيست سال اول فقط كلوني‌سازي صورت گيرد اما ما بايد در ابتدا بتوانيم روي اين سياره زنده بمانيم و هر دو سال يك بار گروه تازه‌اي به نفرات اول اضافه مي‌شوند كه تجربيات تازه‌اي خواهند داشت، هدف كلوني‌سازي و پيدا كردن تمدني است كه قبلا در اين سياره بوده است.

منبع: اعتماد