وضعیت روح و روان ایرانی‌ها چگونه است؟

یک آسیب‌شناس اجتماعی با بیان اینکه پژوهشی دقیق درباره وضعیت بیماری های روحی و روانی در ایران در دست نیست، گفت: با توجه به قوی‌بودن نهاد خانواده در ایران و اقبال عمومی مردم به اطلاعات روان‌شناختی، با وضعیتی حاد در بیماری‌های روانی و روحی روبرو نیستیم، اما باید از ابتلا به این بیماری‌ها را پیشگیری کنیم.

بنابر گفته رئیس دانشگاه علوم‌پزشکی کرمان، بیماری‌های روحی و روانی در ایران 8درصد بیشتر از متوسط جهانی آن است. در این آمار گفته شده که 23.4درصد از مردم به این بیماری‌ها مبتلا هستند که از این میان زنان آمار بیشتری را به خود اختصاص داده‌اند.

پرداختن به "سلامت روان" و آگاه‌سازی افراد جامعه دراین‌باره در چندسال اخیر پررنگ‌تر شده است. مشخصا، آمار بیماران روحی و روانی و میزان زنان و مردان افسرده در جامعه رو به افزایش دارد. اما آیا وضعیت روانی و روحی جامعه در مرحله هشدار و نگرانی است.

دکتر هادی معتمد (آسیب‌شناس اجتماعی) در گفتگو با فرارو، گفت: در رابطه با آمار بیماری‌های روحی و روانی در ایران و در مقایسه با آمار جهانی، باید حتما مطالعه و بررسی‌های دقیقی صورت بگیرد. بیماری‌های روانی انواع مختلفی دارند، برای مثال بیماری وسواس، اختلال پریشانی و... . باید پیش از هرچیز مشخص شود که از کدام بیماری سخن می‌گوییم.

دکتر معتمد با اشاره به دلایل افزایش آمار بیماری‌های روحی و روانی در زنان گفت: در کشور ما همچون هر کشور دیگری در جهان، میزان افسردگی و ابتلا به بیماری‌های روانی در زنان بیشتر است. دلیل این امر نیز آسیب‌پذیرتر بودن آن‌ها و تغییرات هورمونی است که هر ماه در بدن زنان رخ می‌دهد؛ که این دو عامل تاثیر زیادی در افزایش افسردگی و استرس بر زنان می‌گذارد.

وی ضمن موثر خواندن اعتیاد بر روی آمار بیماری‌های روانی گفت: اگر به آماری که مبنی بر بیشتر بودن بیماری‌های روانی در کشور به نسبت متوسط جهانی آن است اشاره کنیم، از نظر من این امر به میزان زیادی به اعتیاد و تعداد معتادان در کشور بازمی‌گردد. چرا که اعتیاد در معیارهای سلامت، در دسته بیماری‌های اعصاب و روان تقسیم‌بندی می‌شود. بنابراین چنین آماری به آمار زیاد اعتیاد در جامعه بازمی‌گردد.

هادی معتمد اظهار کرد: اما به طور کلی بیماری‌های اعصاب و روان، بیماری‌هایی مرتبط با مسائل اجتماعی نیستند. به این دلیل که طبق پژوهش‌ها، افسردگی می‌تواند در جامعه‌ای با اقتصاد متوسط بیش از جامعه‌ای مرفه باشد. بنابراین نمی‌توان مشکلات و مسائل اجتماعی و فرهنگی در ایران را به بیماری‌های روانی و روحی مرتبط دانست. خصوصا که سخن گفتن از چنین ارتباطی موضوعی حساس است و نیازمند کار علمی و بررسی است و به‌راحتی نباید اینکار را کرد.

این آسیب‌شناس گفت: به‌طور کلی، ایجاد مشکلات مرتبط با اعصاب و روان به عواملی مانند بیولوژی، عوامل ساختاری و مادرزادی، عوامل سایکولوژیک و خانوادگی و عوامل اجتماعی بستگی دارد. در مورد مسائل خانوادگی موثر در بیماری‌های روحی و روانی باید گفت که خانواده با وجود همه تهدیدها همچنان نهادی قوی در جامعه ایران است و همین امر می‌تواند تاثیر بیماری‌های روحی و روانی را کاهش دهد. در رابطه با مسائل اجتماعی نیز باید توجه کرد که ما در یک جامعه در حال گذار و در حال توسعه قرار داریم و سیر تحولات و تغییرات بر روی اعصاب و روان افراد تاثیرگذار خواهد بود.

معتمد درباره راه‌های پیشگیری از بیماری‌های روانی توضیح داد: مهم‌ترین کاری که برای پیشگیری از افزایش آمار ابتلا به بیماری‌های روحی و روانی می‌توان انجام داد "آموزش" است. ما باید علائم افسردگی و این بیماری‌ها را در جاهای ممکن آموزش دهیم. آموزش آشنایی با سلامت روان از مواردی است که باید از مقاطع پایین در مدارس آغاز کنیم. در مدارس دخترانه باید با اشاره به حساسیت روانی و بیولوژیک دختران به آن‌ها آموزش داد و در مدارس پسرانه نیز باید بحث اعتیاد را جدی بگیریم.

این آسیب‌شناس در انتها گفت: در حال حاضر و با توجه به گرایش مردم به آشنایی با سلامت روان به‌نظر می‌رسد که آگاهی جامعه در سطح پایینی قرار ندارد. استقبال از کتاب‌های مرتبط با روان‌شناسی و توجه به مشاوره و روان‌شناسان از نشانه‌های این آگاهی است.