آماری قابل توجه از کودکان خیابانی در ایران

حدود ۶۰ درصد کودکان خیابان ایرانی هستند که کودکان بین ۱۰ تا ۱۴ سال ۴۵ درصد کل کودکان خیابانی را شامل می شوند، همچنین ۳۴ درصد از کودکان خیابانی در حال تحصیل هستند، ۴۰درصد ترک تحصیل کردند و ۲۴درصد از بچه ها اصلا به مدرسه نرفته اند .

به گزارش ایسنا، روزبه کردونی مدیرکل دفتر امور آسیب‌های اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در گفت‌و گو با آنا، گفت: مطالعات نشان می‌دهد در تهران پدیده «کودکان در خیابان» را داریم که به معنی بازگشت کودکان کار به خانه است.

وی دلیل ارائه آمار متفاوت سازمان ها از وجود کودکان کار و خیابان را وجود تعاریف متعدد در این‌باره دانست و اظهار کرد: پدیده کودکان کار و خیابان در قالب 4 تعریف متفاوت معرفی می‌شود که

1-کودک در اشتغال (به معنای اشتغال کودکی است که در بازار کسب و کار حضور دارد و دستمزد بگیرد پاره وقت یا تمام وقت قانونی یا غیر قانونی ....)

2- کار کودک (یعنی استخدام کودک به طوری که توانایی حضور در مدرسه را به طور منظم نداشته باشد و از لحاظ جسمی و روحی و اجتماعی برای کودک مضر باشد، با این تعریف اولین اصل برای کودک کار عدم حضور در مدرسه است)

3-کودکان خیابانی (که آنهم به دو دسته تقسیم می شود کودکانی که در خیابان زندگی می کنند و می خوابند)

4- کودکان در خیابان (به معنای کودکانی که در خیابان کار می کنند و شب به محیط خانه و خانواده باز می گردند.)

کردونی وجود کودکان در خیابان را معضل کنونی تهران دانست و یادآور شد: مطالعات ما نشان می دهد در تهران بیشتر پدیده "کودکان در خیابان" را داریم که پس از کار روزانه در خیابان شب به منزل باز می گردند.

40 درصد کودکان خیابان، خارجی هستند

مدیرکل دفتر امور آسیب‌های اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اظهار کرد: بر اساس تحقیقات به عمل آمده از سوی برخی محققان کشور پیرامون کودکان خیابانی در شهر تهران مشخص شده، حدود 60 درصد کودکان خیابان ایرانی هستند که کودکان بین 10 تا 14 سال 45 درصد کل کودکان خیابانی را شامل می شوند، همچنین 34 درصد از کودکان خیابانی در حال تحصیل هستند، 40 درصد ترک تحصیل کردند و 24 درصد از بچه ها اصلا به مدرسه نرفته اند.

وی یادآور شد: بیشتر کودکان کار به کارهای متعارف به ویژه دستفروشی و باربری مشغولند که بر اساس قوانین تجارب جهانی بر اهمیتِ نقشِ برنامه‌های کمک مالی نقدی و غیرنقدی در ایجاد حداقل حمایت‌های اجتماعی در کاهش کار کودک تاکید می‌شود.

آمار وجود هفت میلیون کودک کار فاقد اعتبار است

کردونی اضافه کرد: آمار متفاوتی از تعداد کودکان کار و خیابان در کشور اعلام می شود و حتی شاید آمار وجود هفت میلیون کودک کار در کشور را شنیده باشید اما به گفته وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی بد دیدن پدیده اجتماعی همانقدر مضر است که ندیدن آن آسیب‌زاست بنابراین ما نمی توانیم انکار و بزرگنمایی کنیم.

این مقام مسئول در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تصریح کرد: بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی در سال2012، 6 میلیون و 200 هزار نفر از کودکان کار و خیابان در خاورمیانه و شمال آفریقا زندگی می‌کنند بنابراین ادعای وجود 7 میلیون کودک کار در ایران فاقد اعتبار است زیرا طبق سرشماری سال 1390 شاغلان 10 تا 19 سال در ایران 765 هزار نفر در کشور است.

وی یادآور شد:در حوزه اشتغال و کار کودک بیشتر مناطق شهری مدنظر است، شاغلان شهری در سال 1390 بین 10 تا 14 سال 23 هزار و 619 نفر بودند و شاغلان 10 تا 14 سال روستایی 44 هزار و 26 نفر بودند از سویی شاغلان 15 تا 19 سال شهری 320 هزار نفر و شاغلان 15 تا 19 روستایی 370 هزار نفر بودند.

کودکان کار قهرمان نمی خواهند

وی با تاکید بر اینکه در حوزه آسیب‌های اجتماعی بویژه کودکان کار و خیابان به قهرمان نیاز نداریم افزود: قهرمان کسی است که می‌خواهد آسیب‌های اجتماعی را به تنهایی خاتمه دهد در حالی که ما در این زمینه به تدبیر نیاز داریم زیرا در حوزه آسیب های اجتماعی قرار نیست یک دستگاه و حتی یک دولت بتواند به تنهایی موفق شود. همچنین شرط موفقیت این است که مردم و دولت در کنار هم قرار گیرند. امسال به تدبیر مقام معظم رهبری سال عزم ملی نامگذاری شده است این بدین معناست که دولت، سایر نهادها و مردم باید در کنار یکدیگر برای پیشرفت و اعتلای کشور تلاش کنند.

مدیرکل دفتر امور آسیب‌های اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به تشکیل شورای ساماندهی کودکان خیابانی بعد از 8 سال تعطیلی اشاره و بیان کرد: شورایی که 11 دستگاه عضو آن هستند و باید سیاست های کلان را در کشور اجرا کنند در همین چارچوب اتاق فکر کودکان کار و خیابان با حضور سازمان‌های مردم نهاد تشکیل شد و اخیرا نیز نمایندگان 50 تا 60 سازمان مردم نهاد با وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی دیدار و گفت و گو کردند.

کردونی از آغاز فعالیت شورای ساماندهی کودکان کار و خیابان در استان‌های البرز و گلستان خبر داد و گفت: به زودی در تمام استان‌های کشور نیز این شورا تشکیل و فعالیت خواهد کرد.

بی اطلاعی برخی از دستگاه‌های عضو شورای ساماندهی

مدیرکل دفتر امور آسیب‌های اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی یادآور شد: دستگاه‌های اجرایی اقدامات مفیدی در خصوص کودکان کار و خیابان انجام داده‌اند اما به دلیل عدم برگزاری جلسات شورای ساماندهی امکان هماهنگی و تبادل تجارب و اطلاعات وجود نداشته است که خوشبختانه در 8 ماه اخیر این نقص برطرف شده و به دفعات نشست های فی‌مابین برگزار شده است تا نقص عدم هماهنگی بین دستگاه‌ها بهبود یابد.

وی یکی از نواقص آیین‌نامه فعلی ساماندهی کودکان کار و خیابان را عدم عضویت وزارت کشور و دفتر اتباع خارجی در شورای ساماندهی دانست و گفت: امیدواریم این نقص در بازنگری آیین نامه برطرف شود.

کردونی مسئله بهداشت کودکان کار و خیابان را موضوع بسیار مهمی دانست و افزود: اخیرا وزیر بهداشت اعلام کرده که بیمارستان‌های مشخصی را به کودکان کار و خیابان اختصاص خواهد داد تا درمان و بهداشت این کودکان به سهولت انجام شود.

متولی اصلی کودکان کار کیست؟

مدیرکل دفتر امور آسیب‌های اجتماعی وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی تاکید کرد: در آن آیین نامه وظایف هر دستگاه بصورت شفاف و واضح مشخص شده است و زمانی که هیات دولت 11 دستگاه را مسئول رسیدگی به این کودکان کرده است بدین معنی است که این ارگان ها در این حوزه مسئولیت دارند زیرا حوزه آسیب‌های اجتماعی حوزه هایی نیستند که یک دستگاه به تنهایی توانایی مرتفع کردن مسائل و مشکلات آن را داشته باشد و ماهیت این حوزه به صورتی است که باید دستگاه‌های مختلف البته با هماهنگی درگیر موضوع باشند.

کردونی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی را به‌عنوان یک دستگاه هماهنگ کننده بین این 11 دستگاه معرفی کرد و گفت: در این مدت 7 ماه تلاش کرده‌ایم در این چارچوب فعالیت کنیم و با تشکیل جلسات مختلف دستگاه‌های متولی را نسبت به وظایف خود و سایر ارگان‌ها آشنا کنیم.

وی تاکید کرد: حوزه آسیب های اجتماعی حوزه از بین بردن و حذف کردن نیست و نمی توان پدیده کودکان کار را به کلی از بین برد زیرا حتی برزیل نیز پس از 10 سال کار موفق توانست تنها 10 درصد از میزان کودکان کار را کاهش داد، بنابراین باید به سمت کنترل و کاهش کودکان کار و خیابان و به طور کلی آسیب‌های اجتماعی پیش رویم.

کردونی یکی از اصول راهبری دولت تدبیر و امید را توجه به مسائل اجتماعی دانست و اظهار کرد: رئیس جمهوری نیز به دفعات مساله فرهنگ و آسیب‌های اجتماعی را از مهمترین مسائل ملی کشور معرفی کرده‌اند.

وی با یادآوری محورهای حرکت در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی افزود: افزایش هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی، منطقه‌ای دیدن مسائل، تکیه بر مردم و سازمان‌های مردم نهاد و یکپارچه دیدن مسائل رفاهی از مهمترین محورهای حرکت دفتر آسیب های اجتماعی بوده است.

این مقام مسئول در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: شواهد گسترده‌ موجود در زمینه‌ طرح و برنامه‌های کمک‌های نقدیِ مشروط نشان می‌دهند که این برنامه‌ها به طور قطع نرخ کار کودک را کاهش می‌دهند اما میزان این کاهش، بر حسب برنامه‌ها و مکان‌های اجرای آنها، بسیار متفاوت است. تجارب برخی کشورها نشان داده است که آسیب‌پذیری‌های اجتماعی و اقتصادیِ مرتبط با معلولیت می‌توانند وابستگی خانواده‌ها را به کار کودک افزایش دهند. لذا اتخاذ مجموعه‌ گسترده‌ای از تدابیر و برنامه‌های حمایت‌ اجتماعی برای حمایت از آسیب‌پذیری‌های خانواده‌هایی که دارای عضو معلول هستند از دیگر راهبردهایی است که در این خصوص وجود دارد.