ایرانی ها چطور می میرند؟

با وجود تمام اقدامات انجام شده و دستاوردهای نظام سلامت طی بیش از سه دهه گذشته اما هنوز هم سالانه حدود 200 هزار ایرانی به دلیل سکته‌های قلبی و مغزی، حوادث و سوانح و سرطان جان خود را از دست می‌دهند.

به گزارش انتخاب؛ بررسی وضعیت موجود بیماری‌ها و عوامل خطر غیرواگیر نشان می‌دهد که در سال 1390 از 380 هزار مرگ ثبت شده 92 هزار نفر با سکته قلبی (25 درصد)، 43 هزار نفر با سکته مغزی (13 درصد)، 31 هزار نفر حوادث و سوانح (7 درصد) و 30 هزار نفر به علت سرطان فوت کرده‌اند.

شیوع اختلالات روانی در ایران بر اساس پیمایش ملی سال 1391 حدود 23.6 است.

همچنین بر اساس گزارش بار بیماری‌های جهانی (2011) در ایران بیماری‌های قلبی - عروقی (17 درصد)، اختلالات روانی (14 درصد)، بیماری‌های اسکلتی - عضلانی (7.5 درصد)، حوادث ترافیکی (7.5 درصد)،‌ نئوناتال (6.5 درصد)، سرطان (5.5 درصد)، بیماری‌های تنفسی (4.2 درصد)، اختلال تغذیه‌ای (2 درصد)، دیابت (2 درصد) مجموعا ‌حدود 70 درصد بار بیماری‌ها را تشکیل می‌دهند.

10 عامل خطر اول سلامت (دالی منتسب) در ایران نیز به ترتیب رژیم غذایی، فشار خون (10 میلیون نفر)، توده بدنی بالا (9 میلیون نفر چاق)، کم تحرکی (18 میلیون نفر تحرک ناکافی)، دخانیات (5 میلیون و 300 هزار نفر)، دیابت (7.5 میلیون نفر)، آلودگی هوا، کلسترول بالا (14 میلیون نفر)، خطرات شغلی و مصرف مواد مخدر (سه میلیون نفر) است. البته این اعداد مربوط به جمعیت 15 تا 64 سال است.

در خصوص شیوع آسم و مزمن انسدادی ریه (COPD) نیز باید گفت که تا کنون مطالعه‌ای فراگیر در کشور صورت نگرفته، اما بر اساس آخرین مطالعات شیوع علائم آسم در جمعیت کودکان و نوجوانان حدود 13 درصد و در جمعیت بالغین حدود 7 تا 8 درصد است. شیوع بیماری COPD بر اساس مطالعات جهانی حدود 6 تا 7 درصد است.

البته در زمینه آسیب‌های اجتماعی طلاق، فقر، خشونت خانگی، جرائم و ترک تحصیل نیز اعداد و ارقامی وجود دارد که نیازمند مداخلات هماهنگ و علمی است.

بر اساس آخرین پیمایش کشوری سلامت دهان در سال 1382 نیز بطور متوسط هر دانش آموز شش ساله هنگام ورود به مدرسه پنج دندان شیری پوسیده داشته است که این تعداد بر اساس آمار سال 1390 به 5.7 رسیده است. شیوع این بیماری‌ها با افزایش سن بیشتر شده؛ بطوری که در ایران 90 درصد افراد جامعه، یک یا چند بیماری شایع دهان را تجربه کرده‌اند.

بار بیماری‌های دهانی یک درصد از کل بار بیماری‌ها را تشکیل داده، ‌اما به دلیل عوارض حاصل از این بیماری‌ها در ایجاد بیماری‌های سیستمیک عمدتا بیماری‌های غیرواگیر (از جمله بیماری‌های قلبی - عروقی، دیابت، سرطان و غیره)، بار کلی بیماری‌های دهان بیشتر از این مقدار است. بی‌تردید آغاز مراقبت از هنگام رویش دندان یکی از ساده‌ترین و ارزان‌ترین روش‌های سلامت همگانی است.

بررسی سطح سواد سلامت در بزرگسالان در پنج استان کشور در سال 1385 نشان می‌دهد که حدود 57 درصد از شرکت کنندگان از سواد سلامتی ناکافی و تنها حدود 28 درصد از سطح سواد سلامتی کافی برخوردار بودند. تنها 40 درصد افراد بالای 18 سال در مناطق شهری و کمتر از 20 درصد افراد در مناطق روستایی از سواد سلامت کافی برخوردارند.