نشریه دیپلمات در مقاله ای تحت عنوان «نبرد قرن شانزدهم میلادی خاورمیانه امروزی را شکل داد» نوشت: چالدران امروز شهری است کوچک و ساکت در شمال غربی
ایران در نزدیکی مرز ترکیه. اکنون نزدیک به پنج قرن از آن واقعه در روز 23
اگوست 1514 گذشته است ولی همچنان دشت چالدران زیر سنگینی مردان اسب سوار
ناله می کند.
به گزارش سرویس بین
الملل «انتخاب»، جنگ چالدران یکی از مهمترین جنگ های تاریخ خاورمیانه است.
این واقعه یک پاورقی شناخته نشده در تاریخ نیست بلکه نبردی با اهمیت
فراوان است که نتایج آن همچنان در خاورمیانه مدرن مشاهده می شود. با تعیین
مرزهای امپراطوری صفوی و امپراطوری عثمانی، نبرد چالدران خاورمیانه مدرن را
شکل داد.
در اوایل قرن 16، دو امپراتوری برای شرق ترکیه و هلال
حاصلخیز(عراق و سوریه بزرگ) رقابت می کردند. یکی از این ها، امپراطوری
عثمانی در غرب ترکیه و قسطنطنیه بود. درحالیکه گروه حاکم ترک بود، اکثر
ساکنان مسیحیان بالکان بودند. امپراتوری دیگر حاصل دوران جدید بود که
امپراتوری صفوی نام داشت.
امپراتوری صفوی توسط شاه اسماعیل رهبر
صوفیان شیعه صفوی که ترکیبی از نژاد کرد،فارس و ترک بودند پایه گذاری شد.
این امپراتوری با مجموعه ای از فتوحات در آذربایجان و شمال غربی ایران کار
خود را آغاز کرد. نه سال بعد، شاه اسماعیل تمام فلات ایران و بغداد را تصرف
کرد.
توسعه ناگهانی امپراتوری صفوی تهدید جدی برای امپراتوری
عثمانی به شمار می آمد. صفوی ها در ادامه فعالیت های خود، امپراتوری عثمانی
را با تبلیغ شیعه در میان قبال ترک شرق ترکیه بی ثبات کردند.
پس از
این رویدادها، سلطان سلیم امپراتور عثمانی تصمیم به مقابله با صفویان گرفت
و قبال ترک شرق ترکیه را سرکوب کرده و به چالدران رسید، محلی که صفوی ها و
عثمانی ها در 23 اگوست 1514 بایکدیگر مبارزه کردند.
این نبرد با
کمک تکنولوژی توپ آتش به نفع عثمانی به پایان رسید. پیروزی آنها موجب
استحکام حکومت عثمانی بر شرق ترکیه و عمده ی کردستان و عراق شد.
صفویان
که به شدت به سواره نظام و استفاده ی حداقلی از توپ خانه متکی بودند از
شکست خود شوکه شدند. نبرد چالدران تاثیر بزرگی بر شکل گیری خاورمیانه مدرن
گذاشت. مهمترین میراث نبرد چالدران را می توان شکل گیری کشور دولت - ملت
شیعه در فلات ایران دانست.
شکست صفویان در چالدران مانع برپایی
امپراتوری وسیعی در خاورمیانه شد، چراکه آنها نتوانستند کنترل شرق ترکیه و
عراق را بدست بگیرند. این رویداد منجر به شکل گیری مرزهای امروزی بین
ایران، ترکیه و عراق شد و نهایتا منتهی به آن شد که اکثریت منطقه چه اعراب و
چه کردها سنی بمانند.
بسیاری از مورخان بر این عقیده اند که کوچک
ماندن این امپراتوری اتفاق خوبی بود چراکه در غیراین صورت به فتوحات بیشتری
ادامه می داد و نهایتا به فرو می پاشید.
وجود امپراتوری تقریبا
کوچک صفوی در مقابل مغول و عثمانی منجر به ثتبیت منطقه ای شد که پیش از آن
چند صدسال بی ثباتی سیاسی را تجربه کرده بود.
در نتیجه، ایران
امروز انسجام بسیاری بیشتری نسبت به سایر همسایگان خود دارد که بسیاری از
آنها به طور غیرمستقیم توسط عثمانی اداره می شد. در کنار این رویداد، نبرد
چالدران باعث شد که شیعه در داخل مرزهای صفوی بماند. پس از این اتفاقات،
ایران شیعه توسط دریایی از اهل سنت احاطه شد.
بنابر عقیده ی
مورخان، وجود شیعه باعث شد که این امپراتوری در درون عثمانی هضم نشود.
ایران، آذربایجان، بحرین، شرق عراق و غرب و مرکز افغانستان از جمله مناطق و
سرزمین هایی است که در دست صفویان یا تحت نفوذ آنان بود. این مناطق کاملا
توسط مناطق سنی نشین احاطه شده اند.
بنابراین، نبرد چالدران مسئول
آن است که اکثریت جمعیت شیعه در منطقه امروز «کجا» و «چگونه» قرار گرفته
اند. از سوی دیگر، نبرد چالدران به دگرگونی امپراتوری عثمانی و تسلط آن بر
سرزمین های عرب منجر شد. عثمانی ها با الحاق کردستان و عراق به خود از شرق
خود اطمینان حاصل کردند و سپس این توانایی را پیدا کردند به غرب چرخیده و
مصر و شام را در سال 1517 تصرف کنند.
تنها طی چندین سال، عثمانی
جمعیت مسلمان عرب را به خود ملحق کردند که شمار آن ها بسیار بیشتر از ترک
های حاکم و مسیحیان حاضر در امپراتوری می شد. بنابراین اکثریت اعراب
استقلال خود را در مقابل عثمانی ها از دست دادند که نتیجه ی مستقیم یا
غیرمستقیم جنگ چالدران بود.
بعلاوه، امپراتوری عثمانی ارتودکس تر و
سنتی تر شد، در نتیجه توانایی اش در جهت هضم فرهنگ و علوم اروپا کاهش
یافت. امروز درحالیکه به پانصدمین سالگرد این نبرد تاریخی نزدیک می شویم،
باید نتایج آن و چگونگی خلق خاورمیانه مدرن را بررسی کنیم.
زمانیکه
به اختلافات قبیله ای، قومی و مذهبی که خاورمیانه را تشکیل داده نگاه می
کنیم و شکل گیری موفق کشورهای ایران و ترکیه را شاهد هستیم، دقیقا با
نتایج نبرد چالدران مواجه هستیم.
تعجب برانگیز است ..
برخی کاربران امپراطوری هخامنشیان را در کنار صفویه قرار میدهند!!!
حالا پر از شنیدنم یه حرف تازه تر بزن
خواستی بیای به دیدنم حرفی بزن
چیزی بگو از عشق پاییزی بگو
از آتشی که با نگات در من می افروزی بگو
و نظر اون ناشناسی که می گوید جنگ چالدران مساوی با تکه تکه شدن کردهاست را قبول نداریم چرا که قبل از این هم خبری از انسجام کردها نبود
ما ایرانیان کرد به وجود ایرانی متحد و یکپارچه افتخار می کنیم که این امر بوسیله شاه اسماعیل بعد از900سال از ورود اعراب مسلمان به ایران محقق شد.
شاه عباس عثمانی ها را از سرزمین ایران بیرون راند البته با سیاست خاص خودش که بهترست کتابهای مربوطه را مطالعه فرمایید.
از سوی دیگر مرزهای کنونی ایران تاحد زیادی منطبق با مرزهای ایران عصر صفوی می باشد بخصوص در در غرب که حتی امیرکبیر در قرارداد ارزنه الروم بر مبنای قرارداد آماسیه عصر شاه تهماسب با عثمانی ها به مذاکره پرداخت
امیر کبیر هم مثل دکتر ظریف خودمون در داخل با یکسری تندرو و افراطی کیهان نگر روبرو بود ولیکن آنچه را خواست عملی کرد.
بینش تاریخی جدا از مطالعات سطحی می باشد
این عثمانی یه مدت کوتاهی از ایران قویتر بوده,زمانیکه هخامنشیان از آناتولی یه قصد اروپا حرکت میکردن عثمانی کجا بود؟
ما یه شاعر و پیشگو کرد حدود 300 سال پیش تو منطقه کردستان(عراق؟)داریم که تو تمام اشعارش به نام ایران شعر میگفته؟زمانی بارزانی به ایرانی بودن کردها افتخار میکرد اما الان ما چه کاری کردیم که این اقوام جدا شده ایرانی دوباره به ایران بپیوندن؟
درود بیکران بر تمامی دلاوران جنگ چالدران که وجب به وجب خاک پاک چالدران آغشته به خون شرافتمند این دلیران است. خواهش میکنم کتاب شاه جنگ ایرانیان رو بخونید.
درود بی پایان خدا بر حاکمان سلسله ی صفوی که بعد از فروپاشی ساسانی دوباره ایران متحد را تشکیل داند. البته همه اینها از لطف و کرم امیرالمونین علی (ع) هست.
اسماعیل اگر هم ترک بوده باشه من یکی بهش افتخار می کنم چون ابهت رو پس از 1000 سال به سرزمین داریوش وکوروش برگردوند
متاسفانه خیلی ها ایرانی بودن را با فارس بودن اشتباه می گیرن یعنی ترک زبان های آذری نژاد ایرانی نیستن؟
قدمت ترک ها به خیلی پیش از حمله مغولها بر می گردد. لطفا الکی داستان نگو با مدرک حرف بزن
صفویه از سادات بوده و هیچ وقت سنی نبودند!
شما هم حرفهای صد من یک غاز عثمانی ها را تکرار می کنید! اولاً اگر مدرکی از وجود زبان ترکی قبل از زمان حمله مغول ها در ایران و ترکیه دارید رو کنید. ثانیا اگر زبان ترکی از زبان مغولی نیامده می توانید یک توضیح منطقی برای شباهت زبانی مردمان مغولستان با زبان ترکی ارائه کنید؟ شاید مدعی هستید مغول ها زبان ترکی را از آناتولی به مغولستان برده و مردم خود را مجبور کردند به این زبان صحبت کنند؟!!! در طول تاریخ فرهنگ و زبان با حمله و تهاجم منتقل شده است. مثالش همین زبان های ترکی و عربی! پس لطفا بی پشتوانه صحبت نکنید!
جنگ چالدران یک طرح از پیش تعیین شده توسط انگلیس ها بود تا خیال شاه اسماعیل از تعداد مشخصی قزلباش تندرو راحت بشه و بتونه به تدریج سبک سلطنت رو تغییر بده.
بیشتر حواشی تاریخ یک کلاغ چل کلاغه
مگر آمریکا تاریخی داره که امروزه از پیشرفته ترین کشور های دنیاست؟
اگر نادر خونریزی معده نداشت و مزاجش تند نمی شد،اگر شاه سلطان حسین درست می جنگید، اگر آقامحمدخان قاجار کشته نمی شد.اگر 28 مرداد نمی شد.تاریخ ایران پر از اگر است.پس میشه ده تا اگر دیگر هم آورد. بیخودی از مقاله نویسی یک ژورنالیست کم اطلاع غربی ذوق زده نشوید.
خدا روح همه ی شهدای ایران از جمله شهدای چالدران را غرق رحمت کند.
هه فکر کردن آمریکاست که بی تمدن دیمی به وجود اومده
دوما چالدران تنها یکی از چندین و چند جنگ ایران و عثمانی بود و شکست خوردن صفویان در این جنگ تنها نقطه ی شروعی برای سلسله جنگهای صفویان با عثمانی ها بود و چند سال بعد شاه عباس کبیر در جنگ های بغداد و تبریز تمامی مناطق از دست رفته در چالدران را به ایران برمیگرداند پس خیلی کوته نگریه که بخوایم چالدران رو تا این حد سرنوشت ساز بدونیم
ودلاوران جنگ چالدران
(علامه جعفری)
یاشاسین چالدران
ایران باهمین رشادت ها تا حالا دوام آورده و خیلی خوبه که قبل از قومیت به ملیت ایرانی خودمون فکر کنیم و بازهم کرد و لر و ترک و فارس و عرب و... با هم باشیم
یکی از تاریخ نویسان و شاهدان اون جنگ میگه اگه ایران توپ داشت با وجودیکه تعدادشون یک سوم جمعیت ارتش عثمانی بود ولی قطعاً پیروز جنگ چالدران ایران می بود.
پس از جنگ چالدران بود که تفکر جنگ در میان ایرانیان هم تغییر کرد.
این ترکیه هم برای خودش دکان وا کرده
یه حکومت جنگ طلب وحشی مثل عثمانی را قداست بهش داده است
این دوست تاریخدان مون از پیروزی های ایران بگه
این ترکیه هنوز عقده ی اون شکست ها رو داره
انقدر تاريخ رو منحرف نکنيد
تاریخ ایران از سلسله های حکومتی ترک و فارس و لر و... تشکیل میشه که در این محدوده جغرافیایی حکومت کردند.
دلیل نمی شه چون ترکی صحبت می کردند شما استدلال کنی ایرانی نیستند. من فارس به صفویان ترک به عنوان یک برهه درخشان از تاریخ کشورم افتخار می کنم.
شیخ صفی‌الدین اردبیلی (۷۱۳ - ۶۳۱ خورشیدی برابر ۷۳۵ - ۶۵۰ قمری) نیای بزرگ دودمان صفویان از سادات بومی اردبیلایران است و نیز هشتمین نسل از تبار فیروزشاه زرین‌کلاه بود. فیروزشاه نیز از سادات بومی کردستان ایران بود.[۱] که در منطقه مغان نشیمن گرفته بود. زبان مادری شیخ صفی‌الدین زبان آذری بود[۲][۳] و اشعاری به این زبان ایرانی در کتاب صفوةالصفا و سلسلةالنسب سروده‌است.[۴]
دودمان صفوی نام خویش را از وی گرفته بودند. او پایه‌گذار خانقاه صفوی در اردبیل بود که با گذشت زمان پیروان بسیاری را به دست آورد پدر و اجداد وی در قریه کلخوران اردبیل زراعت داشتند و پیشینیان آنها از قریه رنگین گیلان به اسفرنجان در حدود اردبیل آمده بودند.
امپراتوری عثمانی ارتودکس تر و سنتی تر شد، در نتیجه توانایی اش در جهت هضم فرهنگ و علوم اروپا کاهش یافت. به نظرم صغرا و کبرایش غلط است.
جنگ چالدران در تاریخ اتفاق افتاده و ایران هم بازنده این جنگ بود اما بقیه اش گمانه زنی تحلیلگر است و به نظر من اصلا منطقی نیست.
من دارم راجع به ارتباط ارتودوکس تر شدن و ارتباط مستقیمش با هضم فرهنگ اروپا حرف می زنم. اگر عثمانی مسلمان، ارتدوکس تر میشد که فرهنگ اروپا را به مراتب بهتر هضم می نمود. اینطور نیست؟ جملاتی که شما ردیف کرده اید هیچ ارتباطی با اشکال من ندارد. ضمنا آنطور که شما فهمیده اید نیستو نویسنده میگوید انسجام امروز ایران به دلیل شکست چالدران است!!! و اگر ایران در چالدران شکست نمیخورد، انسجام امروزش را نمیداشت و چه بسا چنین ایرانی ( و بطریق اولی ایران بزرگتر و قدرتمندتری) وجود نمی داشت و ایران گرفتار مصائبی نظیر آنچه امروز کشورهای خاورمیانه به آن مبتلایند، می شد. به نظرم تشما اول تحلیل را به له خود تغییر دادی و سپس از نظر خودت دفاع کردی. به هر صورت من نشریه دیپلمات را نمی شناسم. اگر نشریه خارجی باشد، احنمال ترجمه غلط و ذبیح اللهی وار!!! وجود دارد . در غیر این صورت تحلیلش فقط نظر شخصی اش می باشد. بنا بر این اینگونه به نظر می آید که ظاهرا آن که متوجه نشده، حضرتعالی باشی.!! با احترام
به هر حال دوست عزیز شاه عباس پس از چالدران به عثمانی حمله نکرده
بهتر است به این نویسنده جایزه نوبل تحلیل سیاسی داد
ارزیابی نویسنده کاملا درسته.
هر پدیده در عالم سیاست ریشه های قدیمی تر دارد. اخیراً پژوهش های جدیدی با عنوان کد و ژنوم ژئوپلیتیک توسط تیم دکتر محسن خلیلی در مورد همسایگان ایران انجام شده که به صورت کاملا علمی این ریشه ها را شکافته و از دل آنها پدیده های جدید را بررسی نموده است.