پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
قدمت وزارت اقتصاد به دوران مشروطیت و 100
سال قبل باز می‌گردد که در این مدت 66 نفر اقتصاد بر کرسی وزارت جلوس کرده
اند و هم اکنون علی طیب نیا آخرین وزیر اقتصاد محسوب می شود.
به گزارش انتخاب اولین نفری که بر
این مسند تکیه زد ابوالقاسم ناصرالملک همدانی در تاریخ 1285/12/29 بوده است
که وزارتش تنها دو ماه دوام آورد در سال‌های دوران مشروطه دوران وزارت‌ها
پایدار نبوده است و به غیر از یک مورد در زمان میرزا سیدعلی زهودی حسابی
معروف به حاج سیمین‌الملک که 3 سال از تاریخ 1294.10.3 تا 1297.9.20 طول
کشیده است ما بقی دوام چندانی نیاورده‌اند که می‌توان این را ناشی از بی
ثبات بودن حکومت آن دوران و یا عدم مسئولیت پذیری افراد دانست. گفتنی است
در زمان قاجار تا 1304 که رضا شاه به طور رسمی تاجگذاری کرد این سمت در دست
19 نفر چرخیده است.
آن‌چه از قرائن برمی‌آید این است که در سال‌های
اولیه دوران پهلوی نیز این مسئولیت در دست کسی دوام چندانی نداشته است در
این سال‌ها تنها افرادی که 4 سال موفق به حفظ سمت خود شده‌اند مهدی قلی
هدایت (مخبرالسطنه) از تاریخ 1308.3.29 تا 1312.6.26 و علی اکبر داور از
تاریخ 1312.6.26 تا 1316.7.1 بوده است اما در سال های بعد به روال سابق
برگشته است و سمت ها نهایتا دو ساله بوده‌اند در سال‌های اولیه پهلوی دوم
نیز تغییر پی در پی وزرا نشان از وضعیت نابسامان اقتصاد کشور می‌دهد که
تصمیم گیری ها بر عهده یک شخص برای یک زمان طولانی نبوده است. ابلتهه در
این میان اوج نابسامانی در سال 1323 است که 3 نفر امور اقتصادی کشور را در
یک سال به عهده گرفته اند و محمود نریمان تنها 12 روز از تاریخ 1323/1/5 تا
1323/1/17بر این صندلی تکیه زده است.
در سال‌های میانی دوران حکومت پهلوی دوم
شاهد جابجایی کمتری هستیم به طوری که در 26 سال از 1330 تا 1356 اقتصاد
کشور بین 5 نفر چرخیده است به ترتیب علی اصغر فروزان 6 سال، علی اصغر ناصر 5
سال، عبدالحسن بهنیا 3 سال، جمشید آموزگار 9 سال و یک ماه و هوشنگ انصاری
3 سال مسئولیت اقتصادی کشور را برعهده داشته‌اند.
در سال‌های 56 و 57 که در بهبحه انقلاب
قرار داشتیم اقتصاد بین 5 نفر جابجا شد و محمد یگانه یک سال، تیمسار ارتشبد
عباس قره‌باغی 6 روز، حسنعلی مهران 2 ماه، رستم پیراسته یک ماه و علی
اردلان 10 ماه آخرین نفراتی بودند که در دوره پهلوی اقتصاد کشور را
گردانده‌اند.
اما در 35 سالی که از عمر جمهوری اسلامی
نیز می‌گذرد 16 نفر بر مسند وزارت اقتصاد تکیه زده‌اند که ابوالحسن بنی‌صدر
را می‌توان اولین وزیر اقتصاد بعد از انقلاب دانست که از تاریخ 1358.9.19
تا 1358.11.20 سر کار بوده است تا سال 59 نیز رضا سلیمی و محسن نوربخش به
ترتیب 5 و 6 ماه وزرای اقتصادی بعدی بوده‌اند.
در سال‌ها بعدی نیز هر کدام از افراد 4
سال سمت خود را حفظ کرده‌اند به غیر از محمدجواد وهاجی که در سال 72 تنها
یک سال وزارت کرد اما دوران حکومت دولت نهم و دهم این معادله 4 ساله را بر
هم می‌زند و شاهد جابجایی‌های متعددی بودیم به طوری که در این 8 سال در
ابتدا در سال 1384/6/2 تا 1387/2/4 داوود دانش جعفری، 1387/2/4 تا
1387/5/15 حسین صمصامی(سرپرست) و نهایتا در پایان 1387/5/15 تا 1392/5/24
سید شمس الدین حسینی بر کرسی وزارت اقتصاد ایران تکیه زدند. هم کنون نیز
علی طیب نیا از تاریخ 1392/5/24 بر این کرسی تکیه زده است.
|
|
اسامی
|
دوره وزارت
|
|
1
|
ابوالقاسم ناصرالملک همدانی
|
1285.12.29
|
|
2
|
میرزا محمد علی (قوام‌الدوله)
|
1286.2.13
|
|
3
|
میرزا حسینقلی (نظام‌السلطنه)
|
1286.10.1
|
|
4
|
مرتضی قلی هدایت (صنیع‌الدوله)
|
1286.12.1
|
|
5
|
حاج میرزا حسن مستوفی (مستوفی الممالک)
|
1288.4.26
|
|
6
|
میرزاحسن وثوق(وثوق‌الدوله)
|
1288.9.10
|
|
7
|
میرزا اسمعیل (ممتازالدوله)
|
1289.12.20
|
|
8
|
میرزا ابراهیم (معاون الدوله)
|
1290.3.2
|
|
9
|
جناب حسن اسفندریاری (محتشم السلطنه)
|
1290.11.25
|
|
10
|
احمد قوام (قوام السلطنه)
|
1291.10.28
|
|
11
|
میرزا اسدالله قدیمی (مشار السلطنه)
|
1293.12.13
|
|
12
|
میرزا سیدعلی زهودی حسابی (حاج سیمین‌الملک)
|
1294.10.3
|
|
13
|
میرزا مسعود (صارم الدوله)
|
1297.9.20
|
|
14
|
دکتر اسمعیل مرزبان (امین‌الملک)
|
1299.8.21
|
|
15
|
عبدالله وثوق (معتمد السلطنه)
|
1300.3.14
|
|
16
|
جناب عزت‌الله (عزالملک)
|
1300.6.8
|
|
17
|
جناب خلیل فهیمی (فهیم‌الملک)
|
1301.3.29
|
|
18
|
علیرضا قره‌گزلو (بهاءالملک)
|
1301.12.29
|
|
19
|
مرتضی قلی بیات(سهام السلطان)
|
1304.9.29
|
|
20
|
فیروز فیروز (نصرت‌الدوله)
|
1305.11.19
|
|
21
|
سید حسن تقی زاده
|
1306.11.1
|
|
22
|
مهدی قلی هدایت (مخبرالسلطنه)
|
1308.3.29
|
|
23
|
علی اکبر داور
|
1312.6.26
|
|
24
|
محمود بدر
|
1316.7.1
|
|
25
|
رضا قلی امیرخسروی
|
1318.8.4
|
|
26
|
حسن مشرف نفیسی
|
1320.6.30
|
|
27
|
یدالله عضدی
|
1320.12.11
|
|
28
|
باقر کاظمی
|
1321.5.21
|
|
29
|
امان‌الله اردلان
|
1321.8.30
|
|
30
|
الهیار صالح
|
1321.11.3
|
|
31
|
محمود نریمان
|
1323.1.5
|
|
32
|
ابوالقاسم فروهر
|
1323.1.17
|
|
33
|
علی اصغر زرین کفش
|
1323.6.9
|
|
34
|
عبدالحسین هژیر
|
1324.2.20
|
|
35
|
ابوالقاسم نجم
|
1326.10.6
|
|
36
|
محمدعلی وارسته
|
1327.7.1
|
|
37
|
عباسقلی گلشانیان
|
1327.8.25
|
|
38
|
محمد سجادی
|
1329.4.1
|
|
39
|
تقی نصر
|
1329.4.5
|
|
40
|
عبدالباقی شعاعی
|
1329.7.3
|
|
41
|
غلامحسین فروهر
|
1329.8.2
|
|
42
|
علی اصغر فروزان
|
1330.7.1
|
|
43
|
علی اصغر ناصر
|
1336.6.1
|
|
44
|
عبدالحسین بهنیا
|
1341.4.28
|
|
45
|
جمشید آموزگار
|
1344.2.12
|
|
46
|
هوشنگ انصاری
|
1353.3.12
|
|
47
|
محمد یگانه
|
1356.9.8
|
|
48
|
تیمسار ارتشبد عباس قره‌باغی
|
1357.8.14
|
|
49
|
حسنعلی مهران
|
1357.8.20
|
|
50
|
رستم پیراسته
|
1357.10.16
|
|
51
|
علی اردلان
|
1357.11.15
|
|
52
|
ابوالحسن بنی‌صدر
|
1358.9.19
|
|
53
|
رضا سلیمی
|
1358.11.20
|
|
54
|
محسن نوربخش
|
1359.5.2
|
|
55
|
حسین نمازی
|
1359.12.23
|
|
56
|
محمدجواد ایروانی
|
1364.10.15
|
|
57
|
محسن نوربخش
|
1368.6.8
|
|
58
|
محمدجواد وهاجی
|
1372.5.26
|
|
59
|
مرتضی خان محمد
|
1372.7.14
|
|
60
|
حسین نمازی
|
1376.5.29
|
|
61
|
طهماسب مظاهری
|
1380.6.1
|
|
62
|
سید صفدر حسینی
|
1383.2.7
|
|
63
|
داود دانش جعفری
|
1384.6.2
|
|
64
|
حسین صمصامی آخوند
|
1387.2.4
|
|
65
|
سید شمس‌الدین حسینی
|
1387.5.15
|
|
66
|
سید شمس‌الدین حسینی
|
1388.6.22
|
|
67
|
طیب نیا
|
1392.5.24
|