سوء استفاده موسسات غیرمجاز از بانک مرکزی /مجازهای بانک مرکزی کدامند؟

با وجود تاکید بانک مرکزی نسبت به نحوه فعالیت و تبلیغات موسسات اعتباری غیر مجاز همچنین ممنوعیت تظاهر به داشتن مجوز برای ادامه فعالیت از این بانک باز هم عباراتی نظیر"تحت نظارت بانک مرکزی" در تابلوی موسساتی که رد چندانی از قوانین بانک مرکزی در عملکرد آن ها وجود ندارد خودنمایی می کند.

به گزارش انتخاب در حالی که بانک مرکزی به منظور ساماندهی و تنظیم بازار غیرمتشکل پولی در ماه‌های گذشته برخورد جدی تری را به منظور انطباق بیشتر موسسات اعتباری غیر مجاز با قوانین و مقررات بانک مرکزی در دستور کار قرار داد اما بازهم نه تنها موسسات غیر مجاز بلکه در برخی موارد موسسات مجاز و تحت نظارت بانک مرکزی نیز از این قوانین سرپیچی می کنند.

این در حالی است که با توجه به اینکه برخی موسسات اعتباری و یا سایر نهادهای فعال در بازار پول با وجود اینکه مجوزی برای ادامه فعالیت خود از بانک مرکزی دریافت نکرده بودند از نام و نشان این بانک برای تبلیغات خود به منظور جذب مشتری بیشتر استفاده می کردند آن هم در حالی که بانک مرکزی با هشدار به سپرده گذاران در این موسسات اعلام می کرد که تعهدی نسبت به مخاطرات و عواقب سپرده گذاری در چنین موسساتی که مجوزی برای ادامه فعالیت از این بانک ندارند نخواهد داشت.

بر این اساس در اوایل سال جاری بانک مرکزی طی اطلاعیه ای اعلام کرد که این نهادها اعم از بانک‌ها، مؤسسات اعتباری غیربانکی، شرکت‌های تعاونی‌ اعتبار، لیزینگ‌ها، صندوق‌های قرض‌الحسنه و صرافی‌ها مجاز نیستند در برنامه‌های تبلیغاتی ‌خود نظیر سربرگ‌های مکاتباتی، تابلوهای ادارات مرکزی و شعب، بیلبوردهای تبلیغاتی و تبلیغات رسانه‌ای از آرم، نشان، عنوان بانک مرکزی و عباراتی نظیر"تحت نظارت بانک مرکزی" و یا "دارای مجوز رسمی از بانک مرکزی" که بیانگر اخذ مجوز و فعالیت منطبق با قوانین این بانک است استفاده کنند.

بنابراین گزارش تمامی فعالان بازار پول موظف شدند که حداکثر تا پایان اردیبهشت ماه 1393 نسبت به اصلاح رویه قبلی خود در استفاده از عباراتی مثل "تحت نظارت بانک مرکزی" اقدام کنند.

موسسات غیر مجازی که مجازند!

اگرچه بخش زیادی از مشمولین این تذکر بانک مرکزی تاکنون نسبت به این موضوع واکنش نشان داده و چنین عبارتی را از تابلوهای مرکزی و شعب خود حذف کرده اند اما برخی موسسات غیرمجاز هنوز هم در ظاهر به گونه ای وانمود می کنند که تحت نظارت بانک مرکزی هستند که در این حالت مشتری نیز با مشاهده این گونه تبلیغات با اطمینان و اعتماد به پشوانه ای مثل بانک مرکزی اقدام به افتتاح حساب و سپرده گذاری می کند در حالی که نمی داند اگر هر گونه اتفاقی برای سرمایه وی در این موسسات بیفتد بانک مرکزی تعهدی نسبت به آن نخواهد داشت.

این در حالی است که به خصوص در برخی از شهرستانها مشاهده می شود که تعدادی از موسسات غیرمجاز در تابلوهای ورودی شعب و یا در بیلیوردهای بزرگی که گاهی هم عرض یک بزرگراه است اقدام به استفاده از عبارت تحت نظارت بانک مرکزی می کنند البته این را هم باید یادآور شد که این موسسات متخلف مدعی فعالیت تحت نظارت بانک مرکزی در مواردی که به نفعشان نیست پایبند به مقررات این بانک نیستند به طوری که سودهای سپرده را بیش از نرخ های مورد تایید بانک مرکزی می پردازند و یا سود تسهیلات مصوب شورای پول و اعتبار را نمی پذیرند و در برخی موارد خود اعلام می کنند که بانک مرکزی کار چندانی با ما ندارد.

مسوولین نظارت در قانون

اما با توجه به اینکه به دلیل برخی محدودیت ها امکان نظارت کامل بانک مرکزی بر تک تک شعب بانک‌ها و در تمامی نقاط کشور وجود ندارد قانون تنظیم بازار غیر متشکل پولی ضمن تاکید بر ممنوعیت اشتغال به عملیات بانکی توسط اشخاص حقیقی و یا حقوقی تحت هر عنوان و تاسیس و ثبت هرگونه تشکل برای انجام عملیات بانکی بدون دریافت مجوز ار بانک مرکزی، چگونگی نظارت بر حسن اجرای سیاست های پولی و اعتباری، مصوبات شورای پول و اعتبار و دستورات بانک مرکزی را مشخص کرده است.

بنابر قانون این نظارت ها در مرحله اول بر عهده بانک مرکزی است و موسسات و اشخاص متخلف مکلفند تا اطلاعات لازم را در اختیار بازسان این بانک قرار دهند.

همچنین قانون در کنار وظایفی که بر عهده بانک مرکزی قرار داده است نیروی اننظامی را نیز مکلف به جلوگیری از ادامه فعالیت متخلفین و همکاری بانک مرکزی می کنند؛ بنابراین به نظر می رسد با توجه به حیطه گسترده فعالیت بازار پولی در سراسر کشور و محدودیت های موجود برای بانک مرکزی برای نظارت بر تک تک شعب بانک ها نیروی انتظامی نیز می تواند بخشی از این نظارت ها را طبق تاکید قانون بر عهده داشته و جایی که از دسترس بانک مرکزی خارج است نظارت بیشتری اعمال کند.

مجازهای بانک مرکزی کدامند؟

اما با وجود رشد قابل توجه تعداد بانک‌ها و موسسات اعتباری تمامی آن ها هنوز نتوانسته خود را با قوانین و مقرارت بانک مرکزی انطباق داده و با در یافت مجوز فعال باشند بر این اساس نه تنها بر خلاف تبلیغات، تحت نظارت بانک مرکزی نیستند بلکه عواقب سرمایه گذاری در آنها نیز بر عهده خود سپرده‌گذار خواهد بود.

این در حالی است که طبق اعلام بانک مرکزی هم اکنون بانک‌های سپه، ملی، پست بانک، مسکن، کشاورزی، توسعه صادرات ایران، صنعت و معدن و توسعه تعاون بانک‌های دولتی مجاز محسوب می شوند.

در عین حال بانک‌های اقتصاد نوین، پارسیان، کارآفرین، سامان، سینا، شهر، دی، تجارت، انصار، تجارت، رفاه کارگران، صادرات، ملت، حکت ایرانیان، گردشگری، ایران زمین، قوامین و خاورمیانه از بانک های غیردولتی مود تایید بانک مرکزی هستند.

اما با وجود تعداد قابل ملاحظه موسسات اعتباری تنها سه مورد یعنی موسسات عسکریه، کوثر و توسعه هستند که با مجوز بانک مرکزی فعالیت می‌کنند.